Oliy Majlis Qonunchilik palatasining navbatdagi majlisida deputatlar tomonidan ko‘rib chiqilgan qonun loyihalarining aksariyati ijtimoiy-siyosiy, sotsial-iqtisodiy yo‘nalishda ekanligi bilan ajralib turadi. Bu haqda Palata matbuot xizmati ma’lum qildi.
Deputatlar dastlab “Kreditorlarning huquqiy jihatdan himoya qilinishi kuchaytirilishi hamda tadbirkorlik faoliyatini moliyalashtirish mexanizmlarining takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining ayrim qonun hujjatlariga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi qonun loyihasini ko‘rib chiqdi.
Ushbu qonun loyihasi tadbirkorlik va investitsiyaviy muhitni yanada yaxshilash, mamlakatning iqtisodiyot borasidagi xalqaro reytingini tobora oshirish maqsadida mulkni garovga qo‘yish, lizingga yoki majburiyatni ta’minlashning boshqa shakllariga berishning amaldagi mexanizmlarini xalqaro standartlarga muvofiqlashtirishni nazarda tutadi. Shundan kelib chiqib, amaldagi ayrim qonun hujjatlariga zarur o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish taklif qilindi.
Deputatlar tomonidan berilgan taklif-mulohazalar hamda norma ijodkorligi talablaridan kelib chiqib, loyihani ikkinchi o‘qishga tayyorlash mobaynida unga bir qancha tahririy tuzatishlar kiritildi, matndan 30 dan ortiq band chiqarib tashlandi.
Majlisda “O‘zbekiston Respublikasining Markaziy banki to‘g‘risida”gi qonunga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqidagi qonun loyihasi muhokamasi ham qizg‘in kechdi.
Pul-kredit siyosati va uni qo‘llash amaliyotini tubdan takomillashtirish, narxlar barqarorligiga qaratilgan harakatlarni kuchaytirish, jumladan, amalga oshirilayotgan choralar asosida asossiz inflyatsion holatlarning oldini olishga qaratilgan mazkur loyiha joriy yil 2-may kuni birinchi o‘qishda qabul qilingan edi. Keyingi muhokamalar davomida deputatlar tomonidan ayrim e’tirozlar bildirildi. Shunga ko‘ra, loyihani ikkinchi o‘qishga tayyorlash mobaynida deputatlar ko‘targan barcha masalalar chuqur o‘rganib chiqildi, muhokama qilindi. 4 ta modda loyihadan chiqarib tashlandi, ikkita yangi modda loyihaga kiritildi hamda loyiha matniga 30 dan ortiq tahririy o‘zgartirish va tuzatishlar kiritilgan tarzda qabul qilindi.
Shundan so‘ng deputatlar “Maktabgacha yoshdagi bolalarga maktabgacha ta’lim berish va tarbiyalash to‘g‘risida”gi qonun loyihasini ko‘rib chiqdi. Qonun loyihasi bilan ilgari amalda bo‘lgan bir qator qoidalarga o‘zgartirishlar kiritilishi nazarda tutilmoqda. Xususan, maktabgacha yoshdagi bolalarni erta rivojlanish jarayoni alohida bosqichlarda bo‘lishi belgilab berilmoqda. Maktabgacha ta’lim muassasalarining tasnifi, ular faoliyatini tashkil etish, huquq va majburiyatlari belgilab qo‘yilmoqda. Shuningdek, maktabgacha yoshdagi bolalarni tarbiyalash va rivojlantirish sohasida davlat-xususiy sektor hamkorligini amalga oshirish asoslari mustahkamlanmoqda. Xorijiy tajribani inobatga olgan holda, oilada ta’lim olish imkonini beruvchi oilaviy maktabgacha ta’lim muassasasini joriy qilish, shuningdek, bolalarning yashash yoki doimiy ro‘yxatga olingan joyidan qat’i nazar, maktabgacha ta’lim muassasasiga qabul qilish tartibi taklif qilinmoqda.
Kun tartibidagi navbatdagi masala — “Nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlari to‘g‘risida”gi qonun loyihasi ham muhokamalarga boy bo‘ldi. Nogironligi bo‘lgan shaxslarning tengligini ta’minlash va ularni kamsitishga yo‘l qo‘ymaslik, ularni ijtimoiy-siyosiy hayotga jalb etish, ta’lim olish va ishga joylashish imkoniyatlarini ta’minlash loyihaning bosh maqsadi etib belgilangan. Ushbu loyiha BMTning Nogironlar huquqlari to‘g‘risidagi konvensiyasi talablarini implementatsiya qilishni hamda nogironligi bo‘lgan shaxslarning huquqlarini muhofazalash sohasida zamonaviy uslublar, xalqaro standartlarni joriy etishni nazarda tutadi.
Palata majlisi kun tartibiga kiritilgan “Erkaklar va ayollarning teng huquqlari hamda imkoniyatlari kafolatlari to‘g‘risida”gi qonun loyihasi deputatlar tomonidan talabchanlik bilan muhokama qilindi.
Ta’kidlanganidek, O‘zbekiston tarixida birinchi marta qabul qilinayotgan ushbu qonun loyihasi jamiyat hayotining barcha sohalarida erkaklar va ayollar uchun teng huquqlar hamda imkoniyat yaratishni ta’minlashga qaratilgan. Shuningdek, loyihada gender tenglik, ayollarni kamsitish tushunchasi va turlari, mutasaddi organlarning vakolatlari, davlat boshqaruvida ishtirok etish, ishga qabul qilish yoki yollashda, kreditlar olish va tadbirkorlik bilan shug‘ullanishda gender tenglikni ta’minlash bo‘yicha normalar, bunday tenglik buzilishining oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar o‘z aksini topgan.
Loyiha bilan erkaklar va ayollar uchun teng huquqlar hamda imkoniyatlarni ta’minlash sohasidagi Vazirlar Mahkamasi, Xotin-qizlar gender tengligini himoya qilish bo‘yicha komissiya, shuningdek, mahalliy davlat hokimiyati organlarining vakolatlari belgilanmoqda.
Bahs-munozara, tortishuvlarga boy kechgan yana bir masala “Xotin-qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish to‘g‘risida”gi qonun loyihasi bo‘ldi. Ushbu loyiha Prezident tashabbusi asosida tayyorlangan.
Qator qonun hujjatlari zo‘ravonlik qilish, shaxsga nisbatan jismoniy kuch ishlatish jinoiy qilmish hisoblanishiga qaramay, amaliyotda ayollarga nisbatan, ayniqsa, oilaviy-maishiy hayotda zo‘ravonlik qilish hollariga yetarlicha e’tibor berilmaydi. Shu bois ham ruhiy va iqtisodiy zo‘ravonlik hamda tazyiq uchun javobgarlikni qonun yo‘li bilan tartibga solish talab etilmoqda. Bu masalalar to‘liq qamrab oladigan yagona qonun mavjud emasligi esa, davlat organlariga tizimga solingan kompleks statistika olib borish imkonini bermayapti.
Mazkur qonun loyihasi ana shu muammolarga barham berishga, xotin-qizlarni turmushda, ish joylarida, ta’lim muassasalarida va boshqa joylarda tazyiq hamda zo‘ravonlikdan himoya qilish sohasidagi munosabatlarni tartibga solishga qaratilgani bilan ahamiyatlidir. Loyihada tazyiq va zo‘ravonlikning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar, shuningdek, bunday qilmishlarni sodir etganlik uchun javobgarlik belgilangan.
Bundan tashqari, tazyiq hamda zo‘ravonlikni boshidan o‘tkazgan shaxslarni himoya qilish, jamiyatda ayollarga nisbatan zo‘ravonlikning har qanday shakliga murosasiz munosabat muhitini qaror toptirishni nazarda tutuvchi protsessual kafolatlarni shakllantirishga qaratilgan chora-tadbirlar aks ettirilgan. Xotin-qizlarni tazyiq va zo‘ravonlikdan himoya qilish sohasidagi davlat siyosatining asosiy yo‘nalishlari aniq ko‘rsatilib, bu sohadagi vakolatli organlar belgilab berilgan.Ushbu qonun loyihasining qabul qilinishi jamiyatda, turmushda, ish joylarida, ta’lim muassasalari va boshqa joylarda xotin-qizlarga nisbatan munosabatni yanada yaxshilash, ularga nisbatan hurmat va ehtiromni mustahkamlashga xizmat qiladi.
Izoh (0)