“Daryo” o‘tayotgan haftada dunyo matbuotida keng yoritilgan, ko‘pchilikning qiziqishiga sabab bo‘lgan maqolalar sharhiga to‘xtalib o‘tadi.
Neft borasidagi manfaatlar kimlarni birlashtirmoqda?
OPEK bu hafta o‘z tarkibiga Rossiya, Meksika va Qozog‘istonni qo‘shib olib, yanada kuchaydi. Endi bu tashkilot neft bahosini butun dunyo bo‘ylab belgilash imkoniga ega bo‘ladi. Yangi neft oilasi shu munosabat bilan hatto she’r e’lon qildi: “Ishonchsizlik qolmoqda, lekin kelajak yaqin”.
Rossiya va Saudiya Arabistoni 22 davlat vakillari bilan birgalikda OPEKning yangi nizomini qabul qildi. Endilikda bu tashkilot neft bahosining pasayib ketishiga qarshi barcha choralarni ko‘ra boshlaydi. Bloomberg nashrining ta’kidlashicha, ikki yildan beri bu mamlakatlar AQSh neft bahosini pasaytirishiga qarshi kurash olib bormoqda. Chunki AQSh yaqinda neft qazib olish bo‘yicha dunyoning yetakchi davlatiga aylandi. OPEK esa qisqarib, qazib olinishi kerak bo‘lgan neftning yarmini olmoqda.
Dastlab yangi birlashmani vaqtinchalik deb o‘ylashgan edi, lekin seshanba kuni OPEK bosh kotibi Muhammad Barkindo bu bitim “katoliklardagi nikoh kabi abadiy” deb bayonot berdi.
Bu loyiha 2016-yilning oxirida, o‘zaro ziddiyatlarga qaramasdan, Saudiya Arabistoni va Rossiya yarim yilga neft qazib olishni kamaytirishini e’lon qilgach boshlangan edi. Bu bitimning uzaytirilishi haqida Osakadagi G20 sammitida Rossiya prezidenti e’lon qildi. Bundan oldin Putin Saudiya Arabistoni valiahdi Muhammad ibn Salmon bilan uchrashgan ham edi. Endi navbat Putinning Saudiya Arabistoniga kutilayotgan safari davomida boshqa OPEK davlatlari bilan birgalikda neft kartelining yangi xartiyasini imzolashdan iborat.
Neft eksporti bilan shug‘ullanayotgan davlatlar yangi texnologiyalar asosida AQSh tobora ko‘proq neft qazib olayotgani va bu sohada AQSh ta’siri kuchayib borayotganidan xavotirga tushib qolgan.
OPEKning xalqaro maydonda zaiflashib qolishi bois Saudiya Arabistoni boshchiligidagi tashkilotga o‘z ta’sirini kuchaytirish uchun yangi usullar kerak bo‘lib qoldi.
Ulkan zaxiralarga ega bo‘lgan Rossiya tashkilotni qo‘llab-quvvatlashi ayni muddao bo‘ldi.
Meva va sabzavotlar saratonga qarshi
Times nashri olimlar olib borgan bir qiziqarli tadqiqot natijalarini e’lon qildi. Tadqiqotlarga ko’ra, qabul qilingan dorilar qatorida apelsin, sabzi, karam va uzum saratonga qarshi kurashda bir xil ta’sirga ega. Ulardagi molekulalar asosida bu kasallikka qarshi “super taom” ishlab chiqarish mumkin.
Olimlar 7962 biologik faol molekulalarni algoritm orqali tekshirib ko‘rib, ulardan 110 tasi qabul qilingan dorilarning o‘rnini bosishi mumkinligini aniqladi.
Saratonni yo‘q qiladigan molekulalarga ega mahsulotlarga apelsin, sabzi, uzum, rayhon, ukrop, karam va xushbo‘y selderey kiradi. Algoritm modellashtiriluvi natijalariga ko‘ra, bu mahsulotlar tarkibidagi molekulalar dori vositalaridagi molekulalarga bas keladi. Choy ham saratonga qarshi kurashda yaxshigina afzallikka ega ekani ko‘p marotaba isbotlandi.
Tadqiqotchilar hozircha biologik faol molekulalar konsentrasiyasi davolanish uchun qancha miqdorda bo‘lishi kerakligini aniqlagani yo‘q. Lekin tadqiqotlar davom etmoqda.
Kim ko‘p maosh oladi?
Shvetsiya bosh vaziri Lyoven dunyoning yetakchi davlat rahbarlari bilan solishtirganda qancha maosh olishini ochiqladi, deb yozadi Nyheter24 nashri.
Shvetsiya bosh vazirining maoshini oshiradigan bo‘lishdi. Bosh vazirning so‘zlariga ko‘ra, u haqiqatan ham ancha ko‘p maosh oladi. Boshqa davlatlarning rahbarlari-chi?
Ma’lum bo‘lishicha, Vladimir Putin va Emmanuel Makron ham Lyovenga nisbatan kamroq maosh olar ekan. Shu bilan birga, Angela Merkel va Donald Tramp ancha ko‘p oylik olishi aniq bo‘ldi.
Yaqinda paydo ma’lumotga ko‘ra, bosh vazirning oylik 172 000 krona maoshiga yana 4 ming krona qo‘shiladi. Natijada bosh vazir 176 ming krona maosh ola boshlaydi. O‘zbek so‘mida hisoblanganda bu 166 995 593 so‘miga teng qiymatga ega bo‘ladi. Uning yillik maoshi 2 112 000 kronani tashkil etadi.
Prezident Tramp Lyovendan ancha ko‘p maosh oladi. AQSh prezidenti vazifasini bajarar ekan, Tramp yiliga 400 000 dollar maosh oladi. Prezident kursisiga o‘tirgan paytidan boshlab Tramp maoshini turli idora va tashkilotlarga beg‘araz yordam sifatida o‘tkazib keladi. CNN xabariga ko‘ra, shu yil bahor faslida Tramp bu mablag‘ni Milliy xavfsizlik vazirligiga tortiq qilgan.
Vengriya bosh vaziri Viktor Orban ham Lyovendan kamroq maosh olishi malum bo‘ldi. Orban mamlakatni 2010-yildan beri boshqarib keladi. Boshqaruvning avtoritar uslublarini xush ko‘ruvchi Orban 21 million vengr forinti miqdorida maosh oladi.
Rossiya prezidenti Putin Lyovendan kam maosh oladi. Putin mamlakatni 2012-yildan beri boshqarib keladi. Hozirda uning 4-prezidentlik muddati ketmoqda. Dunyo Putinga turlicha munosabatda, lekin hech kim uning qo‘l ostida katta hokimiyat borligini inor qilmaydi. Forbes nashri ketma-ket to‘rt marta Putinni yilning ta’sirli odami deb e’tirof etgan.
Euronews ma’lumotlariga ko‘ra, 2018-yilda Putinning maoshi ikki marta kamaygan. 2018-yilda Putin 8 600 000 rubl miqdorida maosh olgan. Bu uning 2017-yildagi maoshidan ikki barobar kam. Shu bilan birga, Washington Post nashri Putinning boyligini bir necha milliard dollar tashkil etishini yozgan edi.
Prezident Makron Lyovenga nisbatan kamroq ish haqi oladi. Bu 2012-yilda Fransiya yuqori martabali rahbarlarining maoshlarini anchayin kamaytirilgani bilan bog‘liq. Bu yetmaganday, Makron jamoatchilik fikri bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelishining oldini olish uchun o‘z maoshining oshirilishidan bosh tortdi.
Connection keltirgan ma’lumotlarga ko‘ra, Makronning oylik maoshi taqriban 15 ming yevroni tashkil etadi (144 359 015 so‘m) va bu summa Lyovenning maoshidan biroz kamdir.
Germaniya kansleri Angela Merkelning kanslerlik maoshi unga oyiga 18 ming yevro keltiradi. Bu maoshga qo‘shimcha ravishda Merkel xonim parlamentda o‘tirgani uchun 4500 yevro oladi.
Yevropada anomal issiqlik ta’sirida qoladimi?
Fransiyada harorat 42,5 darajaga ko‘tarildi. Sinoptiklar issiqlik yanada ko‘tarilib borishini aytmoqda. Bu safargi issiq ob-havo har qachongi rekordlardan ham o‘tib ketdi. Sababi, asfalt va betondan qaytayotgan issiqlik harorat yanada ko‘tarilishiga olib kelmoqda, deb yozadi Washington Post nashri.
O‘ta issiq ob-havo uysizlar, konditsioneri yo‘qlar va keksalarga muammo keltiradi.
Havoning yuqori darajada isishi, Potsdam universiteti professori Stefan Ramsderning aytishicha, “unsiz qotildir”. 2003-yilda issiq ob-havo Yevropada 70 ming insonni hayotdan olib ketgan. “O‘tgan yili Germaniyada hukm surgan issiq ob-havo ming kishini hayotdan olib ketdi”, deb yozadi u o‘zining Twitter’dagi sahifasida.
Fransiya hududining yarmida va Parijda xavfning sariq darajasi e’lon qilindi.
Germaniya, Ispaniya, Daniya va Shveysariyada issiq ob-havo rekord darajaga yetishi kutilmoqda.
Britaniya va Irlandiyada issiq bu qadar xavfli bo‘lmasa-da, odatdagidan yuqori bo‘lishi kutilmoqda.
Yoz boshida issiq bu qadar yuqori bo‘lishi ikki joy sabablidir. Ulardan biri Grenlandiya yonida bo‘lsa, ikkinchisi Markaziy va Shimoliy Yevropa chegarasidir. Keyingi kunlarda ularning yuqori havo bosimi birlashadi va Yevropaga sovuq havo oqimi olib keladigan past bosim yo‘lini to‘sib qo‘yadi. Natijada qaynoq Sahroi Kabir cho‘llarida paydo bo‘ladigan issiq havo Fransiya, Ispaniya va Germaniya hududiga yoyiladi. Bu esa yangi issiqlik rekordi va momaqaldiroqlarga sabab bo‘ladi. Ayrim joylarda issiqlik to‘lqini haqiqiy shokka aylanishi mumkin.
O‘tgan yilgi issiq yoz qurg‘oqchilik bilan kuzatilgan edi, oqibatda ko‘plab o‘rmon yong‘inlari sodir bo‘lgan.
1500 yildan keyin Yevropada eng issiq yoz sifatida 2018, 2010, 2003, 2016, 2002-yillar e’tirof etilgan.
Jahongir Ergashev tayyorladi.
Izoh (0)