Qashqadaryo viloyatida 2018-yilda 5 ming gektarga yaqin maydonda yetishtirilgan achchiq qalampir nima sababdan dalada qolib ketgan? O‘zA muxbiri Qashqadaryo viloyati hokimi Zafar Ro‘ziyevdan mazkur savolga javob oldi.
– Ma’lumotlarga ko‘ra, Yakkabog‘, Qamashi va Chiroqchi tumanlarida yetishtirgan qalampir dalada qolib ketgan. Mirishkor tumanida esa qalampir hosilini to‘liq yetishtirib olish imkoni bo‘lmagan. Pachkamar suv omborida suv yo‘q bo‘lganiga qaramay G‘uzor tumanida katta maydonlarga chigit ekilgan. Alal-oqibat fermerlar zarar ko‘rgan. Viloyat hokimi sifatida bu holatni qanday izohlaysiz?— Prezident Shavkat Mirziyoyev rahnamoligida qishloq xo‘jaligida amalga oshirilayotgan tub islohotlar samarasida yerga, mehnatga munosabat o‘zgargani, dehqonchilik madaniyati yuksalganini yurtimizda, xususan Qashqadaryo viloyati iqtisodiy salohiyati yildan-yilga ortayotgani misolida ham ko‘rish mumkin.
Mamlakatda yetishtirilayotgan g‘allaning 13, paxtaning 14 foizdan ortig‘i Qashqadaryo viloyati hissasiga to‘g‘ri keladi. Barcha sohalardagi, xususan qishloq xo‘jaligi sohasidagi keng qamrovli islohotlar natijasida Qashqadaryo viloyatida ham bir qator ishlar amalga oshirilmoqda.O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 27-yanvardagi “Respublikada xorij tajribasi asosida achchiq qalampir yetishtirishni ko‘paytirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 62-sonli qaroriga asosan viloyatda 2,1 ming gektar maydonga, shundan Mirishkor tumanidagi “Big agro impeks” MChJ tomonidan 2 ming gektar maydonga hamda Qarshi tumanidagi “Big agro” MChJ eksportyor korxonalari tomonidan 100 gektar maydonga achchiq qalampir ekinlarini yetishtirish belgilangan.Mazkur eksportyor korxonalar tomonidan Hindiston davlatidan “Cayan” navli achchiq qalampir urug‘liklari olib kelinib, issiqxonalarda ko‘chat qilinib, ekish ishlari amalga oshirildi.
Shuningdek, tumanlarda eksport qilishni ko‘paytirish maqsadida tuman hokimliklari hamda fermer xo‘jaliklarining taklifiga asosan Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 3-apreldagi “Sabzavot, polizchilik, bog‘dorchilik va uzumchilik yo‘nalishidagi fermer xo‘jaliklarining yer maydonlaridan foydalanish samaradorligini oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 258-sonli qaroriga asosan asosiy maydonlarda qo‘shimcha 3 ming gektar, jami 5,1 ming gektar, jumladan Yakkabog‘ tumanida 250 gektar va Qamashi tumanida 250 gektar Chiroqchi tumanida 250 gektar maydonga achchiq qalampir ekish belgilangan.
Joriy yilda ob-havoning noqulay kelishi, yog‘ingarchilik kam bo‘lganligi, suv omborlarda suv zaxirasi kam yig‘ilganligi natijasida achchiq qalampir ekish ishlari Qamashi va Yakkabog‘ tumanlarida belgilangan agrotexnik muddatdan kech ekildi. Kamchiliklarga yo‘l qo‘ygan tegishli mas’ullarga nisbatan belgilangan tartibda choralar ko‘rildi.
Ekilgan qalampir ekinlarini sug‘orish davrida suv ta’minotining yetarli bo‘lmaganligi, qalampir ekinlarini hosilga kirish vegetatsiya davrida havo haroratining 40 gradusdan ortiq issiq bo‘lganligi hisobiga ekilgan qalampir ekinlaridan kutilgan hosilni olish imkoni bo‘lmadi.
Yuqoridagilarga qaramasdan viloyat bo‘yicha 2354 tonna, shundan Mirishkor tumanida 1376 tonna, Yakkabog‘da 66,7 tonna, Chiroqchida 56,4 tonna va Qamashi tumanida 72,3 tonna qalampir mahsulotlari yetishtirildi va shu kungacha 1875 ming AQSh dollarlik achchiq qalampir mahsuloti eksport qilindi. Eksport qilish davom ettirilmoqda.Qish oyida qorning yog‘masligi evaziga zaxira namning bo‘lmaganligi hamda bahor oylarida ob-havoning keskin qurg‘oqchil kelib, yog‘ingarchilik ko‘p yillikka nisbatan 170 millimetrga kam bo‘lganligi natijasida chigitni tuproqning tabiiy namiga undirib olinadigan G‘uzor tumanida ekilgan maydondagi chigit tabiiy namiga unib chiqmadi va natijada chigit ekilgan maydonlarga chigit suvi berilib, chigit undirib olinganligi sababli g‘o‘za nihollari rivoji 15-20 kunga kechikdi.
Viloyatda 2018-yilda suv ta’minotining og‘ir bo‘lganligi sababli, G‘uzor tumanida chigit ekish rejasi 2017-yildagiga nisbatan 2600 gektarga kamaytirilib, 6500 gektar maydonga joylashtirildi.O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 28-dekabrdagi Oliy Majlisga Murojaatnomasida mamlakatimiz qishloq xo‘jaligi sohasida amalga oshirilishi lozim bo‘lgan bir qator vazifalar belgilab berildi. Jumladan, joriy yilda klaster usulida paxta yetishtirishni ko‘paytirish mo‘ljallanyapti. Bu borada Qashqadaryo viloyatida ham tizimli ishlar amalga oshirilmoqda.Klaster amaliyoti qishloq xo‘jaligida hosilni parvarishlashdan tortib, mahsulotni qayta ishlaydigan zamonaviy zavod va fabrikalar qurish, paxta xom ashyosini to‘la qayta ishlashni qamraydi. Shuningdek, joylarda qishloq xo‘jaligi hamda yengil sanoat tarmog‘ini yanada rivojlantirish, mahsulot sifatini yaxshilash hisobiga qo‘shimcha qiymat yaratish, eksportbop tayyor mahsulot ishlab chiqarish hajmini ko‘paytirish, yangi ish o‘rinlari ochish imkonini beradi.
Izoh (0)