8—9-yanvar kunlari O‘zbekistonning deyarli barcha onlayn-nashrlarida bir xabar aylandi: “Toshkentning Ohangaron yo‘li va Parkent ko‘chasi kesishmasidagi uch qavatli yo‘l o‘tkazgich 2019-yil oxirigacha qurib bitkaziladi”. Ushbu bayonot ko‘prikni quruvchi tashkilot — “O‘zbekiston temir yo‘llari” kompaniyasining axborot xizmati tomonidan berildi.
Kompaniya axborotida “qurib bitiriladi, bunga boshimiz bilan javob beramiz”, deyilmagan albatta, aksincha, nisbatan neytralroq: “rejalashtirilgan” degan so‘z ishlatilgan. Rejalar esa har doim ham real hayot sharoitlariga mos kelavermaydi. Bunga “O‘zbekiston temir yo‘llari”ning juda yaqin o‘tmishdagi ba’zi qurilish loyihalari, ayniqsa, kompaniya qurgan ko‘priklar yaxshi misol.
Birinchi misol — 2017-yilgi daxldor. O‘shanda Navro‘z bayrami arafasida “Novza” metro stansiyasi oldida, Bunyodkor va Muqimiy ko‘chalari chorrahasida ko‘prik qurilayotgan edi. Qurilishning so‘nggi bosqichida chorraha atrofida transport harakatini to‘xtatish zarurati tug‘ildi. 11-fevral kuni chorraha yopildi, “23-fevralda ochiladi”, degan va’da bilan.
Reja o‘zgargani 22-fevralda ma’lum bo‘ldi: “Chorrahaning ochilishi 1-martga qoldirildi”, deyishdi. Oradan bir hafta o‘tib, yangi va’da: “Yopilgan chorrahaning transport harakati uchun ochilishi 10-martga ko‘chirildi”. Chorrahaga doir 10-mart kuni berilgan so‘nggi rasmiy axborotda esa sana aytilmadi ham, faqat “Navro‘z bayrami arafasi kunlariga qoldirildi”, deyildi... (oxir-oqibat ko‘prik 25-mart kuni, chorraha esa undan sal avvalroq ochildi).
Ikkinchi misol — 2018-yilga daxldor. “O‘zbekiston temir yo‘llari” “Novza”dan so‘ng “Mirzo Ulug‘bek” metro stansiyasi oldidagi chorrahada — Bunyodkor va Cho‘ponota ko‘chalari kesishmasida ham ko‘prik qurdi. Kompaniya ushbu ko‘prik yuzasidan 2018-yil fevralida bergan axborotida shunday degandi: “Bunyodkor va Cho‘ponota ko‘chalari kesishmasida qurilayotgan yo‘l o‘tkazgich 2018-yil may oyida foydalanishga topshiriladi”.
1-may kuni esa “Xalq so‘zi” “O‘zbekiston temir yo‘llari”ga asoslanib, ko‘prik iyunda ochilishini e’lon qildi. Iyun o‘tdi, iyul ham o‘tdi — 1-avgust kuni “Podrobno.uz” yana “O‘zbekiston temir yo‘llari” ga tayanib, “ko‘prik yaqin kunlarda ochiladi”, deb e’lon qildi (xuddi “Navro‘z arafasi kunlari” degan gapga o‘xshaydi-a?). Ko‘prik, va nihoyat, 10-avgust kuni ochildi (vaholanki, temiryo‘l kompaniyasi uni mayga va’da qilgandi).
Endi “O‘zbekiston temir yo‘llari” uch qavatli yo‘l o‘tkazgich 2019-yil oxirigacha qurib bitkazilishi rejalashtirilgan deyapti — shuning o‘ziyoq yana bir muddat surilishidir, chunki 2018-yil iyunida, ushbu loyiha birinchi bor Prezidentga taqdim etilganida u 2019-yil avgustida foydalanishga topshirilishi aytilgan edi. Kim bilsin, balki bunday katta inshootni haqiqatan ham avgustgacha bitkazib bo‘lmas, ehtimol uning qurilishi dekabrgacha ham cho‘zilmas (lekin dekabrgacha ham bitmay qolsa-chi, har holda bu uch qavatli ko‘prik — “chakki qildi” deganimiz shundan). Shunchaki, yuqorida keltirilgan 2017 va 2018-yilgi tajribalardan xulosa chiqargan holda, birdan kattaroq vaqt zaxirasi bilan va’da berishgandir.
Balki vaqt borasida umuman va’da bermagan ma’quldir? E’tibor bering-a: 2018-yil dekabrida ishga tushishi aytilgan Jizzaxdagi Peugeot-Citroen avtozavodi qurilishi to‘xtab qolgan, 2018-yil dekabrida ishga tushishi aytilgan “Humo Arena” muz saroyining qurilishi hali yana kamida ikki oy davom etadi, 2018-yil dekabrida hech bo‘lmasa birinchi bosqichi ishga tushishi lozim bo‘lgan “Amirsoy” kurortining ochilishi esa naq bir yilga kechiktirildi. “Amirsoy” misoli ayniqsa e’tiborga molik — loyiha mualliflari muddat masalasida hisob-kitobni to‘g‘ri olgandir-u, lekin, masalan, elektr ta’minoti va yo‘l bilan bog‘liq va’dalarning (vaqtida) bajarilmagani oqibatida ulgurmagandir?
“Ana bitadi, mana topshiramiz”, deb muhlatni qayta-qayta suraverib, takror va takror va’da beraverib, subutsiz bo‘lgandan ko‘ra, biror bemalolroq muddatni aytib, obyektni o‘sha muddatdan bir-ikki oy avval foydalanishga topshirgan yaxshiroq. Shoshilib qayerga ham borardik — shoshilinchda chala-chulpa qurguncha, xotirjam va hovliqmay puxta qilib bunyod etgan ma’qul.
Masalaning boshqa jihati ham bor — “O‘zbekiston temir yo‘llari” avtomobil transporti uchun ko‘priklaridan tashqari Toshkentda yangi aeroport ham quryapti (ha, havo transporti uchun uchish-qo‘nish joyi temiryo‘l kompaniyasi tomonidan qurilyapti), qo‘shimchasiga o‘z yo‘nalishida mega-loyiha amalga oshiryapti — shahar bo‘ylab yer usti halqa metro yo‘lini, Sergelida yer usti metro liniyasini, Yunusobodda esa yerosti metro yo‘lining davomini quryapti. Bu ko‘zga ko‘rinarli eng katta qurilish loyihalarning bir qismi, xolos (2019-yil davomida bularning yoniga yana boshqa katta loyihalar qo‘shilib qolmasa hali). Shuncha qurilishga ishchi kuchi, texnika yetkazish oson emas. Ba’zan bu obyektdagi kuch-quvvatlar unisiga, unisidagi esa bunisiga tashlanadi, oqibatda esa qurilishning borishi reja-jadvaldan ortda qoladi. Katta ehtimol bilan. Lekin bu haqda aytilmaydi. Obyektlarni foydalanishga topshirish muddatlarining ortga surilishini aytish bilan birga ularning sabablarini ham ochiqlash foydadan xoli bo‘lmaydi.
Izoh (0)