8—9 январь кунлари Ўзбекистоннинг деярли барча онлайн-нашрларида бир хабар айланди: «Тошкентнинг Оҳангарон йўли ва Паркент кўчаси кесишмасидаги уч қаватли йўл ўтказгич 2019 йил охиригача қуриб битказилади». Ушбу баёнот кўприкни қурувчи ташкилот — «Ўзбекистон темир йўллари» компаниясининг ахборот хизмати томонидан берилди.
Компания ахборотида «қуриб битирилади, бунга бошимиз билан жавоб берамиз», дейилмаган албатта, аксинча, нисбатан нейтралроқ: «режалаштирилган» деган сўз ишлатилган. Режалар эса ҳар доим ҳам реал ҳаёт шароитларига мос келавермайди. Бунга «Ўзбекистон темир йўллари»нинг жуда яқин ўтмишдаги баъзи қурилиш лойиҳалари, айниқса, компания қурган кўприклар яхши мисол.
Биринчи мисол — 2017 йилги дахлдор. Ўшанда Наврўз байрами арафасида «Новза» метро станцияси олдида, Бунёдкор ва Муқимий кўчалари чорраҳасида кўприк қурилаётган эди. Қурилишнинг сўнгги босқичида чорраҳа атрофида транспорт ҳаракатини тўхтатиш зарурати туғилди. 11 февраль куни чорраҳа ёпилди, «23 февралда очилади», деган ваъда билан.
Режа ўзгаргани 22 февралда маълум бўлди: «Чорраҳанинг очилиши 1 мартга қолдирилди», дейишди. Орадан бир ҳафта ўтиб, янги ваъда: «Ёпилган чорраҳанинг транспорт ҳаракати учун очилиши 10 мартга кўчирилди». Чорраҳага доир 10 март куни берилган сўнгги расмий ахборотда эса сана айтилмади ҳам, фақат «Наврўз байрами арафаси кунларига қолдирилди», дейилди... (охир-оқибат кўприк 25 март куни, чорраҳа эса ундан сал аввалроқ очилди).
Иккинчи мисол — 2018 йилга дахлдор. «Ўзбекистон темир йўллари» «Новза»дан сўнг «Мирзо Улуғбек» метро станцияси олдидаги чорраҳада — Бунёдкор ва Чўпонота кўчалари кесишмасида ҳам кўприк қурди. Компания ушбу кўприк юзасидан 2018 йил февралида берган ахборотида шундай деганди: «Бунёдкор ва Чўпонота кўчалари кесишмасида қурилаётган йўл ўтказгич 2018 йил май ойида фойдаланишга топширилади».
1 май куни эса «Халқ сўзи» «Ўзбекистон темир йўллари»га асосланиб, кўприк июнда очилишини эълон қилди. Июнь ўтди, июль ҳам ўтди — 1 август куни «Podrobno.uz» яна «Ўзбекистон темир йўллари» га таяниб, «кўприк яқин кунларда очилади», деб эълон қилди (худди «Наврўз арафаси кунлари» деган гапга ўхшайди-а?). Кўприк, ва ниҳоят, 10 август куни очилди (ваҳоланки, темирйўл компанияси уни майга ваъда қилганди).
Энди «Ўзбекистон темир йўллари» уч қаватли йўл ўтказгич 2019 йил охиригача қуриб битказилиши режалаштирилган деяпти — шунинг ўзиёқ яна бир муддат сурилишидир, чунки 2018 йил июнида, ушбу лойиҳа биринчи бор Президентга тақдим этилганида у 2019 йил августида фойдаланишга топширилиши айтилган эди. Ким билсин, балки бундай катта иншоотни ҳақиқатан ҳам августгача битказиб бўлмас, эҳтимол унинг қурилиши декабргача ҳам чўзилмас (лекин декабргача ҳам битмай қолса-чи, ҳар ҳолда бу уч қаватли кўприк — «чакки қилди» деганимиз шундан). Шунчаки, юқорида келтирилган 2017 ва 2018 йилги тажрибалардан хулоса чиқарган ҳолда, бирдан каттароқ вақт захираси билан ваъда беришгандир.
Балки вақт борасида умуман ваъда бермаган маъқулдир? Эътибор беринг-а: 2018 йил декабрида ишга тушиши айтилган Жиззахдаги Peugeot-Citroen автозаводи қурилиши тўхтаб қолган, 2018 йил декабрида ишга тушиши айтилган «Humo Arena» муз саройининг қурилиши ҳали яна камида икки ой давом этади, 2018 йил декабрида ҳеч бўлмаса биринчи босқичи ишга тушиши лозим бўлган «Амирсой» курортининг очилиши эса нақ бир йилга кечиктирилди. «Амирсой» мисоли айниқса эътиборга молик — лойиҳа муаллифлари муддат масаласида ҳисоб-китобни тўғри олгандир-у, лекин, масалан, электр таъминоти ва йўл билан боғлиқ ваъдаларнинг (вақтида) бажарилмагани оқибатида улгурмагандир?
«Ана битади, мана топширамиз», деб муҳлатни қайта-қайта суравериб, такрор ва такрор ваъда беравериб, субутсиз бўлгандан кўра, бирор бемалолроқ муддатни айтиб, объектни ўша муддатдан бир-икки ой аввал фойдаланишга топширган яхшироқ. Шошилиб қаерга ҳам борардик — шошилинчда чала-чулпа қургунча, хотиржам ва ҳовлиқмай пухта қилиб бунёд этган маъқул.
Масаланинг бошқа жиҳати ҳам бор — «Ўзбекистон темир йўллари» автомобиль транспорти учун кўприкларидан ташқари Тошкентда янги аэропорт ҳам қуряпти (ҳа, ҳаво транспорти учун учиш-қўниш жойи темирйўл компанияси томонидан қуриляпти), қўшимчасига ўз йўналишида мега-лойиҳа амалга оширяпти — шаҳар бўйлаб ер усти ҳалқа метро йўлини, Сергелида ер усти метро линиясини, Юнусободда эса ерости метро йўлининг давомини қуряпти. Бу кўзга кўринарли энг катта қурилиш лойиҳаларнинг бир қисми, холос (2019 йил давомида буларнинг ёнига яна бошқа катта лойиҳалар қўшилиб қолмаса ҳали). Шунча қурилишга ишчи кучи, техника етказиш осон эмас. Баъзан бу объектдаги куч-қувватлар унисига, унисидаги эса бунисига ташланади, оқибатда эса қурилишнинг бориши режа-жадвалдан ортда қолади. Катта эҳтимол билан. Лекин бу ҳақда айтилмайди. Объектларни фойдаланишга топшириш муддатларининг ортга сурилишини айтиш билан бирга уларнинг сабабларини ҳам очиқлаш фойдадан холи бўлмайди.
Изоҳ (0)