Oliy Majlis Qonunchilik palatasining navbatdagi majlisida deputatlar mamlakatda ijtimoiy, iqtisodiy, sud-huquq tizimida amalga oshirilayotgan islohotlarni huquqiy jihatdan ta’minlashga qaratilgan bir qator qonun loyihalarini ko‘rib chiqdi. Bu haqda palata axborot xizmati xabar berdi.
Deputatlar ishni Oliy Majlisning Inson huquqlari bo‘yicha vakili (ombudsman) to‘g‘risidagi qonun hamda Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqidagi qonuni loyihasini muhokama etishdan boshladi.
Deputatlar fikricha, bu qonun loyihasi O‘zbekistonda “milliy preventiv mexanizm” institutining joriy etilishini, ya’ni qamoqda saqlash joylariga ombudsmanning kirib turishi orqali qiynoq va boshqa shafqatsiz, g‘ayriinsoniy yoki qadr-qimmatni kamsituvchi muomala va jazo turlarining oldini olish choralari ko‘rilishini anglatadi.
Loyihada ombudsman qamoqda saqlash joylariga kirganida u yerda saqlanayotgan shaxslar soni haqida ma’lumot olishi, ularni saqlash sharoitini o‘rganishi, shaxslar bilan xoli uchrashishi, bunday joylarda shaxsni saqlashning qonuniyligini tasdiqlovchi hujjatlar bilan tanishib chiqishi mumkinligi kabi normalar o‘z aksini topmoqda. Shuningdek, qamoqda bo‘lib turgan shaxsni tibbiy ko‘rikdan o‘tkazishni talab qilishi, qamoqda saqlash joylari ma’muriyatining qonunga zid harakati (harakatsizligi)ning oldini olish bo‘yicha shoshilinch choralar ko‘rishi, shaxslarni qamoqda saqlashning sharoiti haqida o‘z xulosasini tayyorlashi va uni tegishli organlarga yuborishi, bu kabi faoliyatini takomillashtirishga qaratilgan takliflar ishlab chiqishi ko‘zda tutilmoqda.
Qamoqda saqlash joylaridan tashqari, shaxs o‘z xohish-irodasi bilan tark etish imkoni bo‘lmagan boshqa joylarga ham оmbudsmanning kirib borishi nazarda tutilmoqda. Bunday joylar sirasiga shaxsni sud yoki boshqa vakolatli organ qarori bilan joylashtiriladigan turli internat muassasalari, ijtimoiy xavfli kasalliklarga chalingan shaxslarni davolash va saqlash muassasalari, psixiatriya muassasalari va boshqalar kiradi.
Eng asosiysi, qonun loyihasida оmbudsmanning ushbu faoliyatiga amaliy ko‘mak berish uchun nodavlat notijorat tashkilotlari vakillaridan iborat ekspertlar guruhi tuzilishi lozimligi haqidagi normani kiritish, оmbudsman kotibiyatida unga ko‘maklashish sho‘basini tuzish nazarda tutilmoqda. Bundan tashqari, mansabdor shaxslarning оmbudsman oldidagi mas’uliyatini oshirish maqsadida Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga yangi modda kiritish va unda оmbdusmanning qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik qilganlik uchun ma’muriy javobgarlik o‘rnatish taklif etilmoqda.
Majlisda ko‘rilgan masalalar orasida Davlat geologiya qo‘mitasi, uning tasarrufidagi tashkilotlar va joylardagi davlat hokimiyati organlarining yer osti boyliklaridan foydalanish sohasidagi roli, mas’uliyatini oshirish, mazkur sohada faol investitsiyaviy siyosatni yuritish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish maqsadida “Yer osti boyliklari to‘g‘risida”gi va “Suv va suvdan foydalanish to‘g‘risida”gi qonunlarga hamda Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga tegishli o‘zgartirishlar va qo‘shimchalar kiritishni nazarda tutuvchi qonun loyihasi muhokamasi ham qizg‘in kechdi.
Deputatlar fikricha, ushbu qonun loyihasi qabul qilinishi natijasida faoliyatini qonunchilikka muvofiq amalga oshiruvchi yer qa’ridan foydalanuvchilar sonining ko‘payishi va soliq tushumlarining ortishiga, qimmatbaho metallar va qimmatbaho toshlarni qazib olishni qonuniylashtirish, foydali qazilmalarni ruxsatsiz qazib olish hollariga chek qo‘yishga xizmat qiladi.
Majlisda deputatlarning bahs-munozarasiga sabab bo‘lgan masalalardan yana biri — “Shaxsiy ma’lumotlar to‘g‘risida”gi qonuni loyihasi hayotiy zarurat tufayli tayyorlangani bilan ahamiyatlidir. Ushbu qonun loyihasi shaxsiy ma’lumotlar bilan ishlash ishtirokchilarining o‘rnatilgan me’yor va qoidalarga rioya etishini ta’minlash, fuqarolarga o‘z shaxsiy ma’lumotlari ustidan nazorat qilish bo‘yicha keng imkoniyatlar yaratishga yordam beradi.
Shuningdek, shaxsiy ma’lumotlarni xalqaro uzatishini soddalashtiradi hamda qayerda qayta ishlanishidan qat’i nazar, fuqarolar ma’lumotlari himoyasini ta’minlash kafolatlarini yaratadi. Fuqarolarga zarar keltirishi mumkin bo‘lgan, shu jumladan, ularning shaxsiy hayoti daxlsizligi bo‘yicha huquqlari hamda qonuniy manfaatlari buzilishining oldini olishga ko‘maklashadi.
Muhokamalar chog‘ida deputatlar O‘zbekiston tarixida insonning shaxsiy hayot daxlsizligini muhofazalash borasida yangi bosqichni boshlab beradigan ushbu qonun loyihasi muhim va zarur hujjat bo‘lishini ta’kidladi. Shu bilanbirga, u so‘z va fikr erkinligi cheklanishiga olib kelmasligi zarurligini qayd etdi.
Izoh (0)