Олий Мажлис Қонунчилик палатасининг навбатдаги мажлисида депутатлар мамлакатда ижтимоий, иқтисодий, суд-ҳуқуқ тизимида амалга оширилаётган ислоҳотларни ҳуқуқий жиҳатдан таъминлашга қаратилган бир қатор қонун лойиҳаларини кўриб чиқди. Бу ҳақда палата ахборот хизмати хабар берди.
Депутатлар ишни Олий Мажлиснинг Инсон ҳуқуқлари бўйича вакили (омбудсман) тўғрисидаги қонун ҳамда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш ҳақидаги қонуни лойиҳасини муҳокама этишдан бошлади.
Депутатлар фикрича, бу қонун лойиҳаси Ўзбекистонда «миллий превентив механизм» институтининг жорий этилишини, яъни қамоқда сақлаш жойларига омбудсманнинг кириб туриши орқали қийноқ ва бошқа шафқатсиз, ғайриинсоний ёки қадр-қимматни камситувчи муомала ва жазо турларининг олдини олиш чоралари кўрилишини англатади.
Лойиҳада омбудсман қамоқда сақлаш жойларига кирганида у ерда сақланаётган шахслар сони ҳақида маълумот олиши, уларни сақлаш шароитини ўрганиши, шахслар билан холи учрашиши, бундай жойларда шахсни сақлашнинг қонунийлигини тасдиқловчи ҳужжатлар билан танишиб чиқиши мумкинлиги каби нормалар ўз аксини топмоқда. Шунингдек, қамоқда бўлиб турган шахсни тиббий кўрикдан ўтказишни талаб қилиши, қамоқда сақлаш жойлари маъмуриятининг қонунга зид ҳаракати (ҳаракатсизлиги)нинг олдини олиш бўйича шошилинч чоралар кўриши, шахсларни қамоқда сақлашнинг шароити ҳақида ўз хулосасини тайёрлаши ва уни тегишли органларга юбориши, бу каби фаолиятини такомиллаштиришга қаратилган таклифлар ишлаб чиқиши кўзда тутилмоқда.
Қамоқда сақлаш жойларидан ташқари, шахс ўз хоҳиш-иродаси билан тарк этиш имкони бўлмаган бошқа жойларга ҳам омбудсманнинг кириб бориши назарда тутилмоқда. Бундай жойлар сирасига шахсни суд ёки бошқа ваколатли орган қарори билан жойлаштириладиган турли интернат муассасалари, ижтимоий хавфли касалликларга чалинган шахсларни даволаш ва сақлаш муассасалари, психиатрия муассасалари ва бошқалар киради.
Энг асосийси, қонун лойиҳасида омбудсманнинг ушбу фаолиятига амалий кўмак бериш учун нодавлат нотижорат ташкилотлари вакилларидан иборат экспертлар гуруҳи тузилиши лозимлиги ҳақидаги нормани киритиш, омбудсман котибиятида унга кўмаклашиш шўъбасини тузиш назарда тутилмоқда. Бундан ташқари, мансабдор шахсларнинг омбудсман олдидаги масъулиятини ошириш мақсадида Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга янги модда киритиш ва унда омбдусманнинг қонуний фаолиятига тўсқинлик қилганлик учун маъмурий жавобгарлик ўрнатиш таклиф этилмоқда.
Мажлисда кўрилган масалалар орасида Давлат геология қўмитаси, унинг тасарруфидаги ташкилотлар ва жойлардаги давлат ҳокимияти органларининг ер ости бойликларидан фойдаланиш соҳасидаги роли, масъулиятини ошириш, мазкур соҳада фаол инвестициявий сиёсатни юритиш учун қулай шарт-шароитлар яратиш мақсадида «Ер ости бойликлари тўғрисида»ги ва «Сув ва сувдан фойдаланиш тўғрисида»ги қонунларга ҳамда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексга тегишли ўзгартиришлар ва қўшимчалар киритишни назарда тутувчи қонун лойиҳаси муҳокамаси ҳам қизғин кечди.
Депутатлар фикрича, ушбу қонун лойиҳаси қабул қилиниши натижасида фаолиятини қонунчиликка мувофиқ амалга оширувчи ер қаъридан фойдаланувчилар сонининг кўпайиши ва солиқ тушумларининг ортишига, қимматбаҳо металлар ва қимматбаҳо тошларни қазиб олишни қонунийлаштириш, фойдали қазилмаларни рухсатсиз қазиб олиш ҳолларига чек қўйишга хизмат қилади.
Мажлисда депутатларнинг баҳс-мунозарасига сабаб бўлган масалалардан яна бири — «Шахсий маълумотлар тўғрисида»ги қонуни лойиҳаси ҳаётий зарурат туфайли тайёрлангани билан аҳамиятлидир. Ушбу қонун лойиҳаси шахсий маълумотлар билан ишлаш иштирокчиларининг ўрнатилган меъёр ва қоидаларга риоя этишини таъминлаш, фуқароларга ўз шахсий маълумотлари устидан назорат қилиш бўйича кенг имкониятлар яратишга ёрдам беради.
Шунингдек, шахсий маълумотларни халқаро узатишини соддалаштиради ҳамда қаерда қайта ишланишидан қатъи назар, фуқаролар маълумотлари ҳимоясини таъминлаш кафолатларини яратади. Фуқароларга зарар келтириши мумкин бўлган, шу жумладан, уларнинг шахсий ҳаёти дахлсизлиги бўйича ҳуқуқлари ҳамда қонуний манфаатлари бузилишининг олдини олишга кўмаклашади.
Муҳокамалар чоғида депутатлар Ўзбекистон тарихида инсоннинг шахсий ҳаёт дахлсизлигини муҳофазалаш борасида янги босқични бошлаб берадиган ушбу қонун лойиҳаси муҳим ва зарур ҳужжат бўлишини таъкидлади. Шу биланбирга, у сўз ва фикр эркинлиги чекланишига олиб келмаслиги зарурлигини қайд этди.
Изоҳ (0)