Senatning 17-martdagi yalpi majlisida “Qishloq xo‘jaligi tavakkalchilarini sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi qonun maʼqullandi.
Senatorlarning qayd etishicha, qishloq xo‘jaligi iqtisodiyotning eng tavakkalchi sohalaridan biri bo‘lib, iqlim o‘zgarishi, tabiiy ofatlar, zararkunandalar, bozor konyunkturasidagi o‘zgarishlar va boshqa xavf-xatarlar mahsulot yetishtiruvchilar uchun katta moliyaviy yo‘qotishlarga olib kelishi mumkin.
Tahlillar agrar tizimning ishlab chiqarish uzluksizligi va moliyaviy barqarorligini taʼminlashda xatarlarni boshqarishning eng samarali usuli sug‘urta ekanligini ko‘rsatmoqda. Qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini yetishtiruvchilar hosiliga zarar yetkazuvchi (tabiiy ofatlar oqibati) hamda nobud qiluvchi (kuchli yomg‘ir, do‘l, suv toshqini, dovul yoki zararkunandalar) omillar sabab jiddiy iqtisodiy zarar ko‘rmoqda.
Sohada asosan kreditni qaytarmaslik xavfini sug‘urtalash amaliyoti keng foydalanilayotgan bo‘lsada, bunday sug‘urta faqat imtiyozli kreditlarni qaytarilishiga xizmat qilib, yetishtiriladigan hosil sug‘urtasiz qolib ketmoqda.
Mazkur qonunda qishloq xo‘jaligi tavakkalchiliklarini sug‘urtalash bilan bog‘liq barcha masalalar va to‘g‘ridan-to‘g‘ri amal qiluvchi normalar qamrab olingan.
Jumladan, ishlab chiqaruvchilarni turli tavakkalchiliklardan himoya qilish va barqaror daromad olishni kafolatlash uchun Qishloq xo‘jaligi sug‘urtasi jamg‘armasi tashkil etilishi ko‘zda tutilmoqda.
Shuningdek, sohaning sug‘urtadagi yo‘qotishlarni baholash, sug‘urta hodisalari bo‘yicha yetkazilgan zarar miqdorini aniqlash mustaqil ekspertlar tomonidan amalga oshirilishi belgilanmoqda.
Qishloq xo‘jaligi tavakkalchiliklarini sug‘urtalashda davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlash mexanizmi yaratilmoqda.
Xususan, sug‘urta mukofotining 50 foizi davlat tomonidan qoplab berilishi, sug‘urtalangan tabiiy ofatlar va boshqa xatarlardan ko‘radigan zararlarni qoplash uchun Qishloq xo‘jaligini sug‘urtalash jamg‘armasining mablag‘lari yetarli bo‘lmagan taqdirda uning qolgan qismi respublika byudjeti mablag‘lari hisobidan qoplanishi nazarda tutilmoqda. Sug‘urtalash jarayonida ishtirok etuvchi subyektlarining huquq va majburiyatlari belgilanmoqda.
Taʼkidlanishicha, qonunning qabul qilinishi qishloq xo‘jaligi ishlab chiqaruvchilarining xavf-xatarlar tufayli yetkazilgan zararlarining o‘rnini qoplashda huquqiy asos bo‘ladi. Bundan tashqari, Qishloq xo‘jaligi sug‘urtasining davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlanishi yo‘lga qo‘yiladi. Tavakkalchiliklarni sug‘urtalashda sug‘urta munosabatlarini tartibga solish va nazorat qilishning yagona tizimi yaratiladi.
Qishloq xo‘jaligi tavakkalchiliklarini sug‘urta qilish to‘g‘risida
“Qishloq xo‘jaligi tavakkalchiliklarini sug‘urta qilish to‘g‘risida”gi qonun loyihasi ishlab chiqilgani haqida 2024-yil 25-noyabr kuni prezidentga taqdim qilingan oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlash, paxta va g‘alla hosildorligini oshirish bo‘yicha takliflar taqdimotida ma’lum qilingandi. Taqdimotda ushbu qonunning qabul qilinishi dehqon va fermerlarning iqtisodiy himoyasini taʼminlashi qayd etilgandi.
Ushbu qonun loyihasi Oliy Majlis qonunchilik palatasining 2025-yil 7-yanvar kuni bo‘lib o‘tgan majlisida birinchi o‘qishda ko‘rib chiqilib, qabul qilingandi. Qonun loyihasi 4-mart kuni deputatlar tomonidan uchinchi o‘qishda qabul qilinib, Senatga yuborilgandi.
Izoh (0)