• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12857.35
    • RUB163.45
    • EUR14672.81
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +33°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Иқтисодиёт

    Ойликнинг ярми кредитга кетмоқда: Марказий банк аҳоли қарз тўлолмай қолишидан хавотир билдирди

    Ўзбекистонда аҳоли қарзини қайтара олмаслиги билан боғлиқ муаммолар юзага келишидан хавотир бор. Шу билан бирга, мамлакатда қатор молиявий хатарлар эҳтимоли ҳам мавжуд. Бу ҳақда Марказий банк 2024 йил йилдаги Молиявий барқарорлик шарҳида маълумот берди.

     

    Қарз юки хавотирлари

    2024 йилда аҳолининг умумий қарз юки, яъни ойлик даромадига нисбатан кредит миқдори ўртача 34 фоизни ташкил этди. Банкдан қарз олганларнинг кўпчилиги ойлигининг ярмини кредит тўлашга сарфламоқда. Мазкур тоифадаги одамлар қарзлари умумий кредитларнинг 40 фоизига тенг. Бу жуда катта кўрсаткич.

    Агар иқтисодиётда оғир вазият юз берса, масалан, нархлар ошиб, иш ҳақи пасайса ёки ишсизлик орца, баъзи банклар катта молиявий йўқотишларга учраши мумкин. 2027 йилга келиб, тўртта йирик банкда хавфли ҳолат юзага келиш эҳтимоли бор. Уларнинг молиявий хавфсизлик даражаси (капитали) белгиланган минимал меъёрдан пастга тушиб кетиши мумкин. Бу банклар фаолияти учун хавфли ҳисобланади.

    Oъzbekistonda muammoli kreditlar ulushi keskib oshib bormoqda
    Ўзбекистонда қайтарилмаётган кредитлар улуши ошиб бормоқда
    Инфографика: “Дарё” / Дилбек Тўраев

    Ликвидлик ва омонатлар

    Таҳлилга кўра, айни пайтда банкларда ликвидлик (капитал етарлилиги) бўйича хавф катта эмас. Яъни ҳозирча банкларда маблағ билан боғлиқ муаммо йўқ.

    2025 йил якунигача тижорат банкларида етарлича пул ва ликвид активлар бўлиши кутилмоқда. Ҳатто баъзи банкларда салбий оқим (чиқим кўпайиши) кузатилса ҳам, захирадаги пуллар буни қоплаб бера олади.

    Кўпчилик тижорат банкларида йирик мижозларга қарамлик хавфи мавжуд. Бунда асосий омонатлар бир нечта йирик мижозларга тегишли. Агар мазкур мижозлар ўз пулларини бирдан қайтариб олса, банклар молиявий муаммога дуч келиши мумкин.

    Уй-жой ва автомобиль бозори

    2024 йилда Ўзбекистондаги уй-жойлар асл нархидан 17 фоиз қиммат бўлди. Бу ҳам жиддий молиявий хатарлар юзага келтириши мумкин бўлган омиллардан. Бошқа томондан кўчмас мулк савдолари камайган ва банклар ипотека кредитларини олиш шартларини қаттиқлаштирган. Ипотека кредитлари қолдиғи бир оз камайишига қарамай, унинг юқори даражаси сақланиб қоляпти.

    Ўтган йилда автокредит бозоридаги вазият яхшиланган. Банклар автомобиль кредитларини беришда эҳтиёткорроқ бўлиб, аҳолининг транспорт соҳадаги қарз юкини камайтиришга эришган. Машина нархлари ҳам нисбатан барқарорлашган.

    Микроқарзлар қайтарилмаётгани жиддий хавф

    Ажратилган микроқарзлари (кичик миқдордаги кредитлар) таркибида муаммоли кредитлар улуши юқори банклар ҳам мавжуд. Уларда қайтарилмаётган кредитларни қоплашга захира етарли эмас. Мазкур ҳолат микроқарзлар бўйича кредит хавфини оширмоқда.

    Мамлакатда микроқарз олувчиларнинг сони ҳам, умумий миқдори ҳам ўсишда давом этмоқда. Бу келажакда молиявий муаммолар хавфини кучайтиради.

     

    Давлатлараро зиддиятлар зарари 

    Таҳлиллар шуни кўрсатдики, 2024 йилда дунё иқтисодиётида беқарорлик ва ноаниқликлар давом этди. Давлатлар орасидаги геосиёсий зиддиятлар (урушлар, санкциялар, савдо низолари) янада кучайди. Низолар халқаро савдо, инвестициялар ва иқтисодий қарорларга салбий таъсир қилди.

    Ҳозир ҳам дунёда иқтисодий ноаниқликлар юқорилигича қолмоқда. Урушлар, санкциялар, жорий этилган савдо тўсиқлари ва сиёсий беқарорлик глобал иқтисодий муҳитга босим ўтказмоқда. Бундай шароитда марказий банклар ва ҳукуматлар кескин қарорлар ўрнига камроқ сармоя қила бошлайди.

    Айни пайтда халқаро савдо сиёсатига бўлган ишонч пасайган. Яъни дунё иқтисодиётидаги асосий муаммо — урушлардан ҳам кўра, давлатлар ўртасидаги иқтисодий зиддиятлар бўлиб қолмоқда.

    Инфляция пасайса-да хавотир кучли

    2024 йил якунига келиб, глобал инфляция (дунё бўйича нарх-наво ўсиши) даражаси 4,9 фоизни ташкил этди. Бу 2023 йилга қараганда 1,1 фоизга паст дегани.

    Халқаро валюта жамғармаси 2025 ва 2026 йилларда инфляция яна пасайишда давом этишини кутмоқда. Жумладан, 2025 йилда глобал инфляция даражаси 4,3 фоиз, 2026 йилда 3,6 фоизгача тушиши тахмин қилиняпти.

    Dunyo boъyicha umumiy inflyatsiya darajalari
    Дунё бўйича умумий инфляция даражалари
    Инфографика: “Дарё” / Дилбек Тўраев

    Бироқ хавотирлар ҳамон кучли. 2025 йил бошида дунёдаги сиёсий вазият ва иқтисодий бўлинишлар халқаро савдога салбий таъсир қила бошлади. Бу эса яна инфляция ўсишига олиб келиши мумкин. Агар нархлар қимматлашишда давом этса, марказий банклар фоиз ставкаларини юқори даражада сақлашига тўғри келади. Бундай ҳолат дунёда пул топиш ва кредит олишни янада қийинлаштиради.

    Ўтган йили сўм долларга нисбатан 4,7 фоиз қадрсизланди. Бу 2023 йилдагига (10 фоиз атрофида) қараганда 5,2 фоизга кам.

    Oъzbekistonda yillik inflyatsiya darajalari
    Йиллик инфляция кўрсаткичлари ўзгариши 
    Инфографика: “Дарё” / Дилбек Тўраев

    Ўзбекистон иқтисодиётига хавфлар

    Марказий банк 2024 йилда ўтказган сўров натижасига кўра, қатор ҳодисалар мамлакат молия тизимига жиддий хавф туғдириши кутилмоқда. Сўровда қатнашганларнинг энг кўп қисми (53 фоизи) иқтисодиётга катта хавф сифатида ташқи геосиёсий хатарларни (уруш ва сиёсий беқарорликлар) кўрган.

    Кейинги ўринда респондентлар (37 фоизи) инфляция (нархлар ўсиши) жуда тезлашишидан хавотири борлигини қайд этган. Шу билан бирга, қуйидаги жараёнлар юз бериши жиддий хатар экани кўрсатилган:

    • валюта курси кескин ўзгариши — 35 фоиз;
    • аҳоли қарз юки ортиши — 29 фоиз;
    • кредитлар қайтарилмаслик хавфи — 27 фоиз;
    • киберҳужумлар (интернет орқали қилинган иқтисодий таҳдидлар) — 24 фоиз.
    Oъzbekiston iqtisodiyotiga qator xatarlar mavjud
    Ўзбекистон иқтисодиёти ривожига қатор хатарлар мавжуд
    Инфографика: “Дарё” / Дилбек Тўраев

    Шу билан бирга, банкларда ликвидлик муаммоси, катта қарз олганлар қарзини тўлай олмаслиги (дефолт), иқтисодий пасайиш ва иқлим ўзгариши каби омиллар ҳам жиддий хатар сифатида баҳоланган.

    Жами 56 фоиз респондент 1 йилгача муддатда тизимли хатарлар содир бўлиш эҳтимолини паст баҳолаган. Шу билан бирга, 61 фоиз иштирокчи келгуси 1–3 йил ичида тизимли хатарлар юз бериш эҳтимолини ўртача деган фикрда.

    Иштирокчилардан 67 фоизида келаси уч йиллик Ўзбекистон молия тизимига ишончи ортган, 31 фоизи эса қисман ишонч билдирган. Умуман олганда, кўпчилик тез орада жиддий иқтисодий хавф бўлишига ишонмайди, лекин ўрта муддатда бунинг эҳтимоли бор деб ҳисоблайди.

    2 июн, 16:22   Изоҳ (0)   7000
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    #инфляция#кредит#қарз юки#Ўзбекистон#Марказий банк#молиявий хатарлар

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    “Курс эркинлашса, 1 доллар 20 минг сўмгача ошади”. Ўзбекистонда валюта курси сунъий ушлаб турилибдими?

    29.11.2024, 19:52

    “Инфляция — камбағалга солиқ”. Нархлар ошиши халқ чўнтагига қандай таъсир қилади?

    07.12.2024, 16:40

    Кечиккан, нархи шиширилган ва носоз Росатом АЭСлари ҳақида. Россия атом энергетикаси бўйича ишончли ҳамкор бўла оладими?

    15 январ, 17:20

    “Ўзбекистонда нега кредитлар жуда қиммат?” — халқаро иқтисодчи Қобилжон Исаев билан суҳбат

    18 январ, 13:20

    Марказий банк асосий ставкани яна 13,5 фоиз даражасида ўзгаришсиз қолдирди

    23 январ, 10:48

    “2024 йилда иқтисодиётга жами 287 триллион сўм кредит ажратилди” — Тимур Ишметов

    29 январ, 19:08

    Украинадаги уруш якуни яқинми?

    4 феврал, 14:15

    Ўзбекистонда 2024 йили экспорт ҳажми 27 млрд долларга етди

    11 феврал, 21:29

    1999 йилги 100 минг сўм ҳозир 1,2 млн сўмга тенг. Марказий банк инфляция калкуляторини ишга туширди

    28 феврал, 13:42

    Банкларда қайтарилмаётган кредитлар миқдори кескин ошди

    3 март, 18:00

    Кутилма ва таҳлиллар: келгуси уч йилда доллар курси қанчага ошади?

    15 март, 11:00

    Давлат ташқи қарзи: Ўзбекистонга кимлар кредит берган ва пуллар нималарга сарфланмоқда? 

    14 март, 20:00

    Аҳоли ва бизнесда коммунал тўловлар қимматлашишидан хавотир кучайган — Марказий банк

    20 март, 13:13

    Марказий банк асосий ставкани 0,5 фоиз бандга ошириб, 14 фоиз даражасида белгилади

    20 март, 12:23

    Ўзбекистонда инфляция яна ошди. Қайси маҳсулот ва хизматлар қимматлашмоқда?

    1 апрел, 12:54

    Ўзбекистондаги нархлар МДҲ мамлакатлари орасида энг тез ошмоқда — таҳлил

    4 апрел, 20:30

    Ўзбекистонда 1 майдан электр энергияси учун янги тариф жорий этилади

    9 апрел, 00:03

    Ўзбекистонда янги экилган пиёз нархи рекорд даражада қимматлади

    9 апрел, 17:35

    Ўзбекистоннинг инфляция даражаси энг юқори ҳудудлари маълум қилинди

    12 май, 21:10

    Жорий йил якунигача инфляция 8 фоизга пасайиши кутилмоқда — Марказий банк

    19 май, 18:36

    Биткоин нархи рекорд даражада ошди

    22 май, 12:35

    Жамғармалар билан қандай ишлаш зарур: банк омонатлари, акциялар ёки инвестицион пакетлар? (давоми)

    23 май, 10:30

    Ўзбекистон газ ва олтин экспортини кескин оширди

    23 май, 17:12

    Майда ойлик инфляция кескин ошди. Қайси ҳудудларда нархлар тез ўсмоқда?

    1 июн, 20:13
    ×Lightbox Image
     

    Тавсия этамиз

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40

    Гитлердан сўнг энг машҳур нацист – дорга осилган Риббентропнинг аянчли тақдири

    31 май, 19:25

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    “Гарри Поттер” сериалидаги ёш актёрлар учун суратга олиш пайтида таълим оладиган махсус мактаб қурилади

    Лайфстайл | 4 июн, 09:35

    Исроил Суриядаги қурол-яроғларга зарба берди

    Дунё | 4 июн, 09:26

    Қурбон ҳайити муносабати билан қўшимча “Афросиёб” рейслари қўйилади 

    Ўзбекистон | 4 июн, 09:22

    Ўзбекистон йўлларида сунъий интеллектга асосланган ҳаракатни бошқариш тизимлари жорий этилиши мумкин

    Ўзбекистон | 4 июн, 09:15

    Аббосбек Файзуллаев: “Кубок ютиш — муҳим ўйин олдидан яхши кайфият беради”

    Спорт | 4 июн, 09:07

    Украинанинг “Ўргимчак тўри” операцияси урушларнинг келажагини ўзгартириб юбориши мумкин — Axios

    Дунё | 4 июн, 08:48

    Маск БМТни молиялаштиришни тўхтатишни таклиф қилди

    Дунё | 4 июн, 00:25
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.