Иккинчи даражали образни жонлантириш бу санъат. Амбицияли актёрлар сюжет марказида бўлмасликни тан олиб, образни ёрқин ва унутилмас қилиб кўрсатишга ҳаракат қилишади. Томошабиннинг ёдида қолиш учун эса кўп саҳна шарт эмас — баъзида бир нечтаси кифоя. Эпизодик роллари орқали фильмга жон бағишлаган актёрлар кўп. Ана шундай истеъдод эгалари ҳақида сўз боради.
Иккинчи даражали актёрлар ҳам нуфузли мукофотларга лойиқ кўрилади, аммо улар ҳақида кам гапирилади.
Стив Бушеми
Баъзида шундай туюлади: агар фильм унчалик яхши чиқмаётган бўлса, Стив Бушемига кичик рол берилса кифоя — у ҳаммасини қутқариб қолади. Унинг иштироки доимо томошабин учун ҳақиқий байрамдир. Шу сабабли одамлар Бушеми иштирок этган фильмларни қайта-қайта томоша қилади.
Ўзига хос ташқи кўриниши, кучли характерли роллари ва бир оз ғалати ёндашуви туфайли у Голливуддаги энг таниқли актёрлардан бирига айланди. Бушеми карьераси давомида жуда бой фильмографияга эга бўлди. У Квентин Тарантино, ака-ука Коэнлар, Роберт Родригес ва бошқа кўплаб режиссёрлар билан ишлаган.
Энг ҳайратланарли томони шундаки, Бушемининг асосий роллари унча кўп эмас. У кўпроқ иккинчи даражали образлар билан эсда қолади. Аммо кенг актёрлик диапазони унга руҳий муаммоси бор жиноятчилардан тортиб ғалати ва кулгили қаҳрамонларгача ҳар хил ролларни бирдек муваффақиятли ўйнаш имконини беради. У ҳатто ўз образларининг доим калтак ейиши ёки ғайриоддий тарзда ҳалок бўлиши билан ҳам машҳур. Фақатгина “Фарго” фильмидаги ўлим саҳнасини эслаш кифоя.
Бушемининг энг афсонавий ролларидан бири бу “Катта Лебовски” фильмидаги Донни образи. Ҳа, у фильмда Жефф Брижес ва Жон Гудман каби кўп кўринмайди. Аммо Доннисиз бу ҳикоя мутлақо бошқача бўлар эди. Донни ўзининг ғалати ва ҳиссиётларга бой дўстлари фонида жуда ажралиб туради. У қандай қилиб бу гуруҳга қўшилган — номаълум. Унга кўпинча гапиришга ҳам имкон беришмайди (Жон Гудманнинг бу ҳолатдаги репликалари айниқса кулгили), режалар ҳақида ҳам айтишмайди, лекин у дўстларига охиригача содиқ қолади.
Жо Пеши
“Сен мени кулгили деб ўйлаяпсанми?” бу ибора Мартин Скорсезе суратга олган “Зўр болалар” фильмидан бўлиб, Жо Пешининг кино тарихидаги ўрнини абадийлаштирган. Унинг қаҳрамони Томми Де Вито — харизматик психопатни яратиш бўйича чинакам дарслик бўла олади. Томмининг сўзлари ҳамон иқтибос қилиб келтирилади. Пеши бу роли учун “Энг яхши иккинчи даражали актёр” номинациясида “Оскар” мукофотини қўлга киритган.
Узоқ ва муваффақиятли фаолиятига қарамай, Жо Пеши камдан кам бош ролларни ижро этган. Масалан, “Казино” (1995) фильмида ҳам у яна Роберт Де Ниро соясида қолган. Аммо бу унинг аҳамиятини камайтирмайди. Аксинча, “Казино” фильмини Пеши образисиз тасаввур қилишнинг иложи йўқ — Никки Санторо фильмнинг юраги бўлган.
Пеши кўплаб гангстер ролларини ўйнаган актёрлардан фарқли равишда, комедик ролларда ҳам жуда кучли. Масалан, “Уйда ёлғиз” фильмидаги ўғри образини эсланг. Бир актёрнинг ичида Томми Де Вито каби даҳшатли характер ҳам, Маколей Калкин ўйнаган болакайнинг ҳийлаларига чув тушадиган ғўр жиноятчи ҳам сиғгани бу ҳақиқий истеъдод белгисидир. Пеши бир лаҳзада драматик кайфиятдан комедияга ўтиб кетарди. Унга узоқ монологлар керак эмасди. У айтган битта оддий гап ҳам афсонага айланиши мумкин эди — худди унинг роллари каби.
Стенли Туччи
Агар деярли ҳар қандай фильмга мос келадиган бир “костюм”ни тасаввур қилиш мумкин бўлганида, у албатта Стенли Туччи бўларди. У учун элита мураббий ролини ижро этиш осон, ёқимли ёвуз образ эса муаммо эмас. Психопат қотил ролини ўйнаш ҳам унга осон туюлади. Туччига мос келмайдиган образ деярли йўқ.
Томошабинлар орасида у “Очарчилик ўйинлари”даги Сайзар Фликерман роли билан машҳур. Баъзилар эса унинг “Ёқимли суюлтирилган суяклар” фильмидаги ижросини ҳали ҳам юқори баҳолайди — у шу роли учун “Оскар”га номзод бўлган. Лекин кўпчилик уни “Қаттиққўл хоним” фильмидаги Нажжел роли билан яхши танийди. Актёр бу образни жуда ишонч билан ижро этиб, фильмга алоҳида жозиба қўшган.
Стенлининг яна бир неча ажойиб иккинчи пландаги роллари бор. Ҳозирча фақат иккитасини айтиб ўтмоқчимиз. Биринчиси — “Диққат марказида” (Spotlight) фильми. Унда у католик черкови томонидан жинсий зўравонлик қурбонларини ҳимоя қилувчи адвокат ролини аъло даражада ўйнади. Ушбу фильм “Оскар”ни қўлга киритган. Яқинда чиққан “Конклав” триллерида эса у либерал қарашларга эга кардинал Беллини образини яратди. Бу жуда баҳсли ва кутилмаган якунли рол бўлди.
Сем Рокуэлл
Сем Рокуэлл — ажойиб актёр. Уни “ўз тўлқини билан ишловчи” деб таърифлашади. У Голливудда ўз ўрнини мустаҳкамлаб улгурган. Кўпчилик уни эсламаса-да, у 20-аср охирида ҳам машҳур фильмларда рол ўйнаган, масалан, “Яшил йўлак”да (Тhе Green Mile). Рокуэлл кўпроқ иккинчи пландаги роллари билан танилган, лекин айнан шу роллар унинг номини ёдда қолдиради.
“Етти психотап” фильмидаги Билли Бикл роли бунга яққол мисол. Бу фильмда у уй ҳайвонларини ўғирловчи энг қўпол психопатни ўйнаган ва томошабинлар орасида жуда машҳур бўлган. Фильмда Колин Фаррелл, Вуди Ҳаррельсон, Кристофор Уокен каби юлдузлар бўлса-да, Рокуэллнинг қаҳрамони энг кўзга ташланган.
Энг муҳим иккинчи пландаги роли эса “Эббинг, Миссури чегарасидаги уч реклама панели” (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri) фильмидаги роли. У бошида қўполлиги ва ҳиссизлиги билан ажралиб туради. У қизнинг йўқолиши ва қотиллиги бўйича тергов олиб борувчи оддий прокурор, лекин асосан ҳеч нима қилмайди. Томошабинларда бошида фақат салбий ҳиссиёт уйғотади. Лекин фильм давомида у ўзгаради, меҳрли инсон эканини кўрсатади. Бу рол учун у 2018 йилда “Энг яхши иккинчи даражали актёр” номинациясида “Оскар”ни олди. Кейинги йили эса “Ҳокимият” фильмидаги роли учун яна шу номинацияда номзод бўлди.
Изоҳ (0)