Самарқанд шаҳрида 3—4 апрель кунлари “Марказий Осиё—Европа иттифоқи” биринчи саммити бўлиб ўтади. Еврокомиссия раҳбари Урсула фон дер Ляйен ЎзАга берган интервьюсида саммитнинг аҳамияти ва кутилаётган натижалар билан бўлишди.
Урсула фон дер Ляйен саммит доирасида муносабатларни мустаҳкамлаш, уни янги босқичга олиб чиқишга тайёр эканликларини маълум қилди.
Ушбу саммит Европа иттифоқи ва Марказий Осиё муносабатларида янги саҳифа очади. Анжуман Наврўз байрамидан кейин ўтказилишида ҳам рамзий маъно бор: янгиланиш, бошланиш тимсоли. Шу боис президент Кошта билан бирга Самарқандга келиб, ноёб ҳамкорликни янада мустаҳкамлаш, янги босқичга олиб чиқишга тайёрмиз, деди у.
Еврокомиссия раҳбари тарихий алоқаларга, Ипак йўли асрлар давомида Европани Марказий Осиё билан боғлаганига эътибор қаратди. У нафақат савдо, балки ғоя, маданият ва инновация алмашинуви ҳам бўлганини айтди.
Энди ушбу бой меросга таянган ҳолда, қадимий анъаналарни замонавий ва узоқ муддатли ҳамкорликка айлантирмоқдамиз. Зеро, бугунги беқарор дунёда Европа ҳар доимгидек очиқлик ва ҳамкорлик тарафдори бўлиб қолади.
Европа иттифоқи учун Марказий Осиё муҳим ҳамкор. Саммитда умумий йўналиш ва устуворликларни белгилаймиз. Бу савдо ва инвестиция алоқаларини мустаҳкамлаш, тоза энергия, ўта муҳим хом ашё ресурслари ва бошқа соҳаларни қамраб олади. Ҳозирнинг ўзида аниқ қадамлар қўйилмоқда. Биз иқтисодий алоқаларни мустаҳкамлаб, янги стратегик шерикликни ишга туширяпмиз. Бу ташаббус саммит доирасида расман эълон қилинади, деди у.
Саммитда нималар муҳокама қилинади?
Таъкидланишича, Европа иттифоқининг инвестиция стратегияси — Global Gateway муҳокама марказида бўлади. Еврокомиссия раҳбари буни томонлар манфаатдорлиги билан изоҳламоқда.
Саммитда мен Марказий Осиё учун Team Europe ташаббуси доирасидаги инвестиция пакетини эълон қиламан. Ушбу муҳим ҳужжат тўрт асосий йўналишга қаратилган. Транспорт, ўта муҳим хомашё ресурслари, рақамли тармоқ, сув ва энергия транспорти боғлиқлигини ривожлантириш борасида биз аллақачон яхши натижаларга эришяпмиз, деди Урсула фон дер Ляйен.
У 2024 йилги Инвесторлар форумида Евроиттифоқ (ЕИ) ва халқаро ҳамкорлар Каспий денгизи орқали ўтадиган транспорт йўлаги учун 10 миллиард евро ажратишга ваъда берганини эслатди. Бу йил иккинчи Инвесторлар форуми ўтказилиб, эришилган ютуқлар сарҳисоб қилинади.
Шунингдек, ўта муҳим хом ашё ресурслари бўйича ҳамкорликни кенгайтириш ва аниқ инвестицияларни жалб қилиш режалаштирилган. Айни йўналишда Марказий Осиёда маҳаллий саноатни ривожлантириш, янги иш ўринлари яратиш ва минтақада иқтисодий тараққиётни рағбатлантиришни мақсад қилганмиз, деди у.
Ҳамкорликнинг асосий йўналишлари
Урсула фон дер Ляйен ҳозирда савдо, транспорт, энергия, сув хавфсизлиги, иқлимга мослашиш, рақамлаштириш ва таълим соҳаларида ҳамкорлик мавжудлигини айтди.
Фахр билан айтишим мумкинки, охирги 10 йил ичида Erasmus+ дастури доирасида 10 000 талаба ва мутахассис Европа ва Марказий Осиё ўртасидаги алмашинувда қатнашди. Энди “яшил” ва рақамли ўзгаришлар ҳамкорлигимиз марказида турибди.
Марказий Осиё тоза технологиялар учун энг зарур хом ашё ресурсларига, улкан салоҳиятга эга. Европа фақат хом ашёни олиб кетиш эмас, балки тўлиқ қиймат занжирини яратиш, яъни қазиб олишдан қайта ишлаш ва қайта тиклашгача бўлган жараённи шакллантиришни мақсад қилади. Бу эса маҳаллий иш ўринлари яратиш, юқори экологик ва ижтимоий стандартни таъминлашда муҳим аҳамият касб этади, таъкидлади у.
Бундан ташқари, хавфсизлик ҳам устувор масалалардан бири бўлиб, Европа иттифоқи ва Марказий Осиё терроризмга қарши курашда ҳамкорликни чуқурлаштиради, хавфсизлик бўйича махсус мулоқотни йўлга қўяди.
Европа иттифоқи “яшил” лойиҳаларга маблағ ажратади
Урсула фон дер Ляйенга кўра, Марказий Осиё тоза энергия марказига айланиши мумкин. Бу нафақат импортга боғлиқликни камайтиради, балки улкан қайта тикланувчи энергия манбаларидан самарали фойдаланиш имконини беради. У Ўзбекистон 2030 йилгача қайта тикланувчи энергия самарадорлигини ошириш бўйича Глобал ташаббусга қўшилганини олқишлади.
ЕИ бу жараённи Global Gateway инвестиция стратегияси орқали қўллаб-қувватлайди. Янги инвестиция пакети доирасида мен Team Europe ташаббуси бўйича сув, энергия ва иқлим ўзгаришига оид йирик қўшимча маблағлар ажратилиши ҳамда “яшил” лойиҳаларга янада кўпроқ сармоя йўналтирилишини эълон қиламан, дея хулоса қилди Еврокомиссия раҳбари.
Изоҳ (0)