• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.13
    • RUB161.07
    • EUR14542.8
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +22°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    Ўзбекистонда киберхавфсизлик муаммоси: ҳужумлар сони 25 бараварга ошди

    Хавфсизлик занжиридаги энг заиф бўғин инсон элементидир, Кевин Митник, Мitnick Security Consulting асосчиси.

    2024 йил май ойида Ўзбекистоннинг “uz” домен веб-сайтларига 6,6 миллиондан ортиқ киберҳужумлар амалга оширилди. Технологиялар даврида жиноятчилар пул маблағлари, махфий маълумотларга ўз шахсларини ошкор қилмасдан тўғридан-тўғри фойдаланиш ва шу билан бирга анонимликни сақлаб қолиш имконига эга. Кибертаҳдидлар сони ўсиб бораётган бир вақтда, ушбу жиноятларнинг олдини олиш учун ахборот хавфсизлиги ёки киберхавфсизлик соҳа вакиллари жадал кураш олиб бормоқда. Аммо 2021-2023 йилларда Ўзбекистонда кибержиноятлар сони 25 бараварга ошгани сабабли мамлакатнинг бу каби таҳдидларга қарши туриш салоҳияти кун мавзуси бўлиб қолмоқда.

    Фото: Getty Images

    Ўзбекистонга қаратилган киберҳужумларнинг 90 фоизи мамлакат ташқарисидан амалга оширилади

    “Маҳаллий компанияларга, айниқса, банк сектори ва тўлов тизимларига ҳужумларнинг аксарияти одатда бошқа мамлакатлардан келади. Аммо баъзи маҳаллий ҳакерлар ҳакерлик, фирибгарлик ва фойдаланувчиларни алдаш билан шуғулланади. Албатта, эртами-кечми улар топилади ва қўлга тушади. Жазосиз қолиш завқи узоққа чўзилмайди. Бу фақат вақт масаласи, холос”
    ОNESEC киберхавфсизлик компанияси директори Дмитрий Палеев.

    2023 йилда Ўзбекистон жиддий киберхавфсизлик муаммоси билан қарама-қарши вазиятда, айни вақтда, веб-ресурсларимизга 11,2 миллиондан ортиқ киберҳужумлар амалга оширилди. Ушбу киберҳужумларнинг географик келиб чиқиш таҳлили баъзи тенденцияларга йўл очди. IP манзиллардан олинган маълумотларга кўра, 759 500 киберҳужум “ватани” Нидерландия бўлди. Бундай мамлакатлар қаторини шундай давом эттириш мумкин: АҚШ, Россия, Германия, Ҳиндистон ва Хитой. Ушбу таҳдидлар Ўзбекистонга қаратилган ҳакерлик ҳужумларининг қарийб 90 фоизини ташкил этади. Натижада киберхавфсизликни таъминлашда трансминтақавий ҳамкорлик зарур элементга айланади.

    Фото: Getty Images

    “Рақамли Ўзбекистон – 2030” стратегияси фонида киберхавфсизлик

    “Рақамли Ўзбекистон – 2030” стратегиясини амалга ошириш мамлакат киберхавфсизлигида турли ўзгаришларга сабаб бўлиши кутилмоқда. Стратегия рақамли инфратузилмада сезиларли ютуқларга эришиб, интернет тезлигини кучайтириш ва рақамли хизматларни кенгайтириш учун фойдали бўлса-да, кибержиноятчиларга осон “ўлжа” бўладиган камчиликларга ҳам эга.

    Барчамизга маълумки, Ўзбекистон ўз иқтисодиёти ва давлат хизматларини жадаллик билан рақамлаштирмоқда. Ўзаро узвий алоқа ва рақамли тизимларга қарамлиги ортиб бораётган мамлакатда киберҳужумлар хавфи доимо юқори бўлади. Ўзбекистоннинг 2022 йилгача аҳоли пунктларининг 95 фоизини интернетга улаш ва 400 дан ортиқ ахборот тизимини жорий этиш режаси кибердушманларнинг ҳужум майдонини кенгайтирди. Ушбу рақамли давлат, иқтисодий ўсишнинг маркази бўлса ҳам, бундай муҳит ҳакерларни жалб қилиши муқаррар.

    Янги жорий этилган кўпгина тизимларда кенг қамровли киберхавфсизлик механизмлари мавжуд эмаслиги Ўзбекистон учун нафақат рақамли трансформацияни давом эттиришда, балки тобора мураккаблашиб бораётган кибертаҳдидларга қарши мудофаани кучайтиришда қийинчилик туғдиради.

    Мамлакатдаги жадал рақамли ўсиш ахборот хавфсизлигига қарши таҳдидлар сонини кескин оширди, муҳим инфратузилмалар кибердушманлар учун асосий нишонга айланди. Бугун кунда технологияларнинг узвий боғлиқлиги шуни англатадики, бир хато маҳаллий ва халқаро кесимда ҳалокатли оқибатларга олиб келиши мумкин.

    Мутахассисларнинг огоҳлантиришича, глобал кибержиноятлар учун тўловлар ҳар йили 15 фоизга ошиб, 2015 йилдаги 3 триллион доллардан, 2025 йилга келиб 10,5 триллион долларга етиши мумкин. Ушбу рақамлар тарихдаги энг йирик иқтисодий трансферни ифодалаш билан бирга, инновациялар, инвестициялар ва умумий иқтисодий барқарорликка жиддий таҳдид солади. Кибержиноят оқибатлари табиий офатлар келтирган зарарлардан ошиб кетиши ва глобал гиёҳванд моддалар савдосидан кўра манфаатлироқ бўлиши кутилмоқда.

    Ҳеч бир давлат бу таҳдидлардан xоли эмас. Ўзбекистон ҳам тез орада катта молиявий зарар етказа оладиган ҳакерлар нишонига айланиши мумкин.

    Фото: Getty Images

    Кадрлар етишмовчилигининг киберхавфсизлик ривожига таъсири

    Ўзбекистон киберхавфсизлик ландшафтида рақамли ҳимоя самарадорлигини таъминловчи кадрлар етишмовчилиги сабабли жиддий муаммолар юзага келмоқда. “Киберхавфсизлик маркази” ДУК, Кибержиноятчиликка қарши кураш департаменти каби муассасалар ташкил топганига қарамай, малакали мутахассислар тақчиллиги долзарб масала бўлиб қолмоқда.

    Бу танқисликка бир қанча омиллар сабаб бўлган. Киберхавфсизлик соҳасида битирувчилар сони кўпайган бўлса-да, улар ҳали ҳам саноат талабига мос эмас. Малакали мутахассисларни тайёрлаш учун зарур бўлган вақт ва амалий тажриба орттиришнинг кечикиши муаммони янада кучайтиради. Бундан ташқари, бюджет чекловлари туфайли чекланган сармоялар малакали ишчи кучини кенгайтиришда тўсқинлик қилади.

    Тажрибали кадрлар етишмовчилиги мамлакат киберхавфсизлигида жиддий муаммолар келтириб чиқаради. Тадқиқотлар шуни кўрсатадики , киберҳужумлар амал оширилиши бехабарлик (27%), етарли билим ва малака етишмовчилиги (26%), етарли маблағ ажратилмагани (8%) билан боғлиқ. Ушбу муаммоларни ҳал қилиш учун, Ўзбекистон малакали мутахассислар тайёрловида таълим ва ўқув дастурларини ишлаб чиқиши, шу орқали кибертаҳдидларга қарши мудофаани кучайтириши керак.

    Фото: iStock

    Қонуний асос

    Ўзбекистонда киберхавфсизлик тўғрисидаги кенг қамровли қонун 2022 йил 15 апрель куни ишлаб чиқилди. Бунгача киберхавфсизлик масалалари, жумладан, телекоммуникация ва интернет хавфсизлиги амалдаги турли қонунларда қисқача тилга олинганди, холос. Янги қабул қилинган Киберхавфсизлик тўғрисидаги қонун ҳали-ҳануз турли соҳаларга оид меъёрий ҳужжатлардаги киберхавфсизлик қоидаларини тўлиқ интеграция ва бирлаштиришни таъминламади.

    Ушбу қонун, биринчи навбатда, Ўзбекистон Давлат хавфсизлик хизмати (ДХХ) ваколатларини белгилайди, лекин бу ваколатларни амалга оширишнинг аниқ тартиб-қоидаларини батафсил баён этмайди. Аслида бундай механизмларни ишлаб чиқиш мавжуд қонунчилик ёки назорат қилувчи орган томонидан бошқарилиши керак. Шундай бўлса ҳам, ушбу қонун илгари бир неча жойда тилга олинган, президент фармонлари ва ҳукумат кўрсатмаларида келтириб ўтилган киберхавфсизлик стандартларини бир ҳужжатда бирлаштирди.

    Фото: “Дарё” / Мадина Нурман

    Келажакка назар

    Келажакда Ўзбекистоннинг киберхавфсизлик ландшафти сезиларли даражада кенгайиши кутилмоқда. 2024 йилга келиб киберхавфсизлик бозоридаги даромад тахминан 72 миллион долларга ўсади. Бу эса рақамли активларни ҳимоя қилишда кучайиб бораётган эътиборни акс эттиради. Ушбу бозорда Cyber ​​Solutions доминант улушга эга бўлиши ва 2024 йилда бозор ҳажми 45 миллион доллардан ошиши кутилмоқда.

    Секторнинг 2024 йилдан 2029 йилгача йиллик ўсиш суръати (CАGR) 14,74% ни ташкил этади. Ушбу ўсиш траекторияси шуни кўрсатадики, бозор ҳажми 2029 йилга келиб қарийб 144 миллион долларга етади. Бундан ташқари, 2024 йилда киберхавфсизлик бозорида ходимларнинг ўртача маблағи деярли 5 долларгача кўтарилиши прогноз қилинмоқда, бу эса киберхавфсизлик соҳасида инвестицион ўсишни белгилаб беради.

    АҚШ 2024 йилда 81 миллиард доллардан ортиқ даромад келтириши кутилаётган соҳада глобал ишлаб чиқарувчи бўлиб қолса-да, Ўзбекистондаги соҳа ривожи, киберхавфсизликни яхшилашга қаратилган саъй-ҳаракатлардан далолат беради.

    27.08.2024, 09:05   Изоҳ (0)   8313
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email
    Сабина Алиева

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Ўзбекистон интернет ресурсларига 2024 йил бошидан буён 3 миллиондан ортиқ киберҳужумлар уюштирилди

    06.04.2024, 10:42

    Қозоғистон Энергетика вазирлиги раҳбариятининг мессенжерлари хакерлик ҳужумига учради

    16.05.2024, 19:35

    Ўзбеклардан миллионларни ўғирлаётган сохта трейдерлар

    16.08.2024, 16:53

    Истанбулдан Самарқандга учаётган самолёт фавқулодда қўнди

    27.08.2024, 08:50

    Фарғонада инспектор фуқаро томонидан пичоқ билан ҳужум қилиниши оқибатида вафот этди 

    27.08.2024, 08:40

    Зангиотада ҳаракатланиб кетаётган Damas бутунлай ёниб кетди 

    27.08.2024, 08:23
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    “Бизнесни ривожлантириш банки” бизнес учун қулай инновацион банк бўлишга интилмоқда


    ANORBANK Хусусий секторни ривожлантириш бўйича Ислом корпорацияси билан 10 миллион АҚШ долларига тенг келишув имзолади


    “Akkermann цемент” халқаро форуми: қурилиш материаллари соҳасидаги муаммолар кенг таҳлил қилинди


    Ипотека Банк OTP Group ўзини ўзи банд қилганларга янги ипотека дастурини ишга туширди: ҳужжатларсиз, асаббузарликсиз, самарали натижалар билан


    Тармоқда болалар хавфсизлиги : Octobankдан маслаҳатлар


    Оқтепа Лавашдан “Кулгили нархлар”: севимли таомлар — ҳар бир позиция 10 мингдан 20 минг сўмгача бўлган махсус нархларда


    Acıbadem шифохоналар тармоғида қон касалликларини замонавий даволаш усуллари: лейкоз ва бошқа касалликлар


    Centrum Air Истанбул ва Ўзбекистоннинг уч шаҳри ўртасида тўғридан-тўғри рейсларни йўлга қўймоқда


    Kapitalbank ходимларининг рақамли кўникмаларини ривожлантирмоқда 


    Жамғармалар билан қандай ишлаш зарур: банк омонатлари, акциялар ёки инвестицион пакетлар? (давоми)


    “Ўзбекинвест” IUA аъзосига айланди ва Лондоннинг глобал суғурта бозорида ўз мавқеини мустаҳкамлади


    Энг чуқур ғор, энг баланд кўприк ва энг сирли маскан – Наманганга борамиз


    UZTELECOM 10 Гбит/с тезликдаги уй интернетини фойдаланувчиларга тақдим этди


    InfinBANK Visa Direct орқали халқаро пул ўтказмаларига қўйилган лимитларни оширди 


    Илғор қурилиш технологиялари асосида қад ростлаётган Қуйи Чотқол ГЭС

     

    Тавсия этамиз

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Шерзод Асадов Россия президентининг матбуот котиби билан ахборот соҳасидаги ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилди

    Ўзбекистон | 28 май, 23:55

    Саида Мирзиёева Алексей Громов билан ахборот соҳасидаги ҳамкорлик масалаларини муҳокама қилди 

    Ўзбекистон | 28 май, 23:51

    Флоридада аллигатор ҳужумидан омон қолган эркак полиция томонидан отиб ўлдирилди

    Дунё | 28 май, 23:50

    Жоржа Мелони Шавкат Мирзиёев ҳамроҳлигида Регистон ансамбли ва “Боқий шаҳар” мажмуаси билан танишди (фото)

    Ўзбекистон | 28 май, 23:41

    Ҳелсинки аэропортидаги иш ташлашлар сабабли Finnair авиакомпанияси юздан ортиқ рейсни бекор қилади

    Дунё | 28 май, 23:40

    Самарқанддаги корхона 3 млрд сўмлик газдан ўғринча фойдалангани аниқланди 

    Ўзбекистон | 28 май, 23:30

    Трамп Путин ва Зеленский билан учрашишга тайёрлигини билдирди

    Дунё | 28 май, 23:20

    “Дарё” дайжести: 28 майнинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 28 май, 23:11

    Саида Мирзиёева Россия президенти администрацияси раҳбарининг биринчи ўринбосари билан учрашди. Нималар муҳокама қилинди? 

    Ўзбекистон | 28 май, 22:55
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.