Шу пайтгача бирорта “ақлли шаҳар” қурмаган АҚШ ширкати Нурафшонда 15 миллиард долларлик Сmart City бунёд этмоқчи

Сmart City концепцияси асосида бирорта лойиҳаси амалиётга жорий этилмаган АҚШ компанияси Нурафшон шаҳрида “ақлли шаҳар” қурмоқчи. Бу ҳақда “Дарё” мухбири суриштирувида маълум бўлди.

“Шубҳали” учрашув

Эслатиб ўтамиз, июль ойи ўрталарида Тошкент вилояти ҳокимлиги АҚШнинг C+H Associates Inc. компанияси Нурафшон шаҳрида 1600 гектар майдонда “ақлли шаҳар” технологияси асосида шаҳар барпо этиш бўйича ўз лойиҳаларини тақдим этгани ҳақида хабар берган эди.

Хабарда айтилишича, вилоят ҳокими Зоир Мирзаев C+H Associates Inc. компанияси директори Роналд Жеймс Ҳаббард бошчилигидаги делегацияни қабул қилган.

Ҳокимлик тарқатган ахборотга кўра, C+H Associates Inc. компанияси 40 йилдан зиёд вақт мобайнида дунёнинг нуфузли давлатларида янги аэропорт, меҳмонхоналар, университет, сотув ва хизмат кўрсатиш объектлари, шунингдек, янги шаҳарлар қуриш ишлари билан шуғулланиб келади.

Юқорида зикр этилган АҚШ компанияси Нурафшонда қурмоқчи бўлган “ақлли шаҳар” қиймати 10-15 миллиард доллар бўлиб, лойиҳага 15 дан ортиқ йирик инвесторлар жалб қилиниши режалаштирилган. Шунингдек, у ерда давлат корхонаси ва ташкилотлари, тиббиёт, таълим муассасалари жой олади, саноат зоналари, технопарклар жойлаштирилади.

Вилоят ҳокимлиги хабаридан кейин блогер Никита Макаренко ўзининг Telegram каналида C+H Associates Inc. компания шубҳали эканлиги ҳақида ёзиб чиқди.

“Компаниясининг сайти 2015 йилдан буён янгиланмаган. Компания илгари амалга оширган лойиҳаларга назар солинса, болалар майдончаси, асфалт ётқизиш ва йўл қуриш билан шуғуллангани кўринади.

Қизиқ жиҳати компания сайтида 3,5 миллион доллардан ортиқ лойиҳаларни ишлаб чиқишга қодир эмаслиги тўғрисида ёзилган. Аммо улар Нурафшонда 10-15 миллиард долларлик лойиҳани амалга оширмоқчи”, дея ёзган Никита Макаренко.

“Дарё” мухбири ҳолатга изоҳ олиш мақсадида Тошкент вилояти ҳокими ахборот хизмати раҳбари Бекзод Қобулов билан боғланди. У ҳолатни ўрганиб чиқиб жавоб беришини айтган эди. Аммо у қайта алоқа чиқмади.

Жавобсиз саволлар

Нашр мухбири саволларга жавоб топиш мақсадида C+H Associates Inc. компанияси вакиллари ва Ўзбекистон Иқтисодиёт ассамблеяси раиси Мухтор Умаров билан мазкур масала юзасидан суҳбат қурди.  

Мухтор Умаровга кўра, айтилаётган “ақлли шаҳар” ҳозирча фақат лойиҳа холос.

“Биз вилоят ҳокимлигига ўз режаларимиз бўйича таклиф билан бордик. Таклифки, бизни ташкилотимиз Ўзбекистонда 2-4 минг гектар жойда “ақлли шаҳар”ча бўлса-ю, у шаҳарчада ҳам одамлар истиқомат қиладиган, ҳам саноат ҳудудлари бўлса деган, лойиҳамиз бор. Яъни бу лойиҳани ташаббускори бизни ташкилот.

Мазкур лойиҳа устида икки йилдан буён ишлаб, бир нечта ташкилотлар билан музокаралар олиб бормоқдамиз. Туркия АҚШ, Корея компаниялари ўз таклифларини бермоқда. Такрор айтаман, бу ҳозирча лойиҳа, ҳали ҳеч қандай мулкий ва шартномавий келишувлар бўлгани йўқ.  

Вилоят ҳокими билан учрашувда C+H Associates Inc. компанияси нима ишлар қилгани ҳақида маълумот бердик. Мазкур компания саноат зонаси, уйлар ва ўша ҳудуддан Тошкент шаҳригача бир рельсда юрадиган трамвай йўлини қуриш бўйича таклиф этилганини айтдик. Бу компания инвестор ёки қурувчи ташкилот эмас, архитектура дизайн ишларини бажарадиган ташкилот. Биз булар билан АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонасини тавсиясига кўра музокаралар олиб борганмиз”, деди Мухтор Умаров.

C+H Associates Inc. компанияси директори Роналд Жеймс Ҳаббард нима учун компаниянинг расмий сайти йўқлиги, манзили, боғланиш учун телефон рақамлар ва электрон почта мавжуд эмаслиги, интернет тармоғида компания ҳақида бирор жумла йўқлиги ҳақида саволга жавоб берди.

“Бизнинг веб сайтимиз 7 йил аввал фаолиятини тўхтатган. Ўзимизни реклама қилишга, кўрсатишга эҳтиёж бўлмагани учун веб сайт юритмаганмиз. Одамлар бизга лойиҳаларини қилиб бериш бўйича ўзлари мурожаат қилади. Яъни уни веб сайтга қўйиб, реклама қилишга бизда эҳтиёж йўқ”, деди у.

Роналд Жеймс Ҳаббарднинг қўшимча қилишича, компания ихтиёрида 28 та “ақлли шаҳар”га боғлиқ архитектура ишлари бор. Шундан 14 таси Конго Демократик Республикаси билан боғлиқ.

“Маълумотларни беришимиз мумкин ва бу маълумотлар Виржиниядаги офисимизда бор. Ҳукумат билан биргаликда қилинган касалхоналарни бирма-бир кўрсатишга тайёрмиз.

Ар-Риёддаги бир компанияга қиймати 350 миллион долларлик “ақлли шаҳар”нинг ишчи режасини қилиб берган эдик. Лекин унинг эгаси пул тополмагани боис ерни сотиб юборди.

Биз фақат дизайн ишларини қилганмиз. Ҳали қуриб битказилган “ақлли шаҳар” йўқ”, деди C+H Associates Inc. компанияси директор.

Келиб чиқиши шубҳали бўлган, уй ва касалхона қуришдан нарига ўтмаган, бирорта “ақлли шаҳар” қурмаган компанияга қандай қилиб қурилиши ўн йиллар давом этадиган, 10-15 миллиард долларлик лойиҳани ишониб топшириш мумкин? Шу мазмундаги саволга Ўзбекистон Иқтисодиёт ассамблеяси раиси Мухтор Умаров тайинли жавоб беролмади. У бу ҳали лойиҳа эканлиги ва бошқа компанияларнинг лойиҳалари ҳам қабул қилинаётганини айтиш билан чекланди.