Ўзбекистонда умумтаълим тизимига давлат харажатлари юқори бўлишига қарамай, тизимдаги сифат пастлигича қолмоқда. Макроиқтисодий ва ҳудудий тадқиқотлар институти экспертлари таълим сифатига таъсир кўрсатаётган омилларни ўрганди.
Таълим тизимидаги сифат самарадорлигининг асосий кўрсаткичлари бу ўқув дарсликларнинг сифати, ўқитувчилар билан таъминланганлик даражаси, уларнинг малакаси, мактабларнинг инфратузилмаси ва ота-оналарнинг фарзанди таълимидаги иштирокидир. Ушбу омилларни чуқур таҳлил қилиш мақсадида таҳлил ўтказилди.
Олиб борилган таҳлил натижаларига кўра, умумтаълим тизимидаги сифатнинг пастлиги қуйидаги сабаблар билан асосланди:
- умумтаълим тизимига сарфланаётган давлат бюджети харажатлари номутаносиб тақсимланган;
- мактабларнинг деярли 16 фоизи капитал таъмирлашга муҳтож, 4,6 фоизи эса умуман яроқсиз ҳолатда;
- мактаблардаги компьютер синфларида компьютерлар сони кам;
- мактабларнинг 70 фоизи канализация тизимига уланмаган. Бу эса ўз навбатида санитария талабларига жавоб бермаслигини англатади, шунингдек, атмосфера чиқувчи зарарли моддалар ҳажмини ошириб, болалар саломатлигига салбий таъсир кўрсатади;
- мактабларнинг 28,4 фоизи интернет тармоғига уланмаган;
- Тошкент шаҳри ва Тошкент вилоятида ўқитувчилар юкламаси юқори;
- республика мактабларида чет тили ўқитувчилари етишмаслиги кузатилмоқда;
- технология ва информацион технологиялар фанларидан ҳам ўқитувчилар етишмайди;
- ўқитувчилар орасида аттестациядан ўта олмаслик кўрсаткичлари юқори;
- фанлар бўйича халқаро сертификатга эга ўқитувчилар сони кам;
- ота-оналарнинг фарзандлар таълимидаги иштироки нисбатан суст.
Аниқланган муаммолардан келиб чиқиб, мутахасисилар умумтаълим тизимидаги сифатни яхшилаш учун ҳар томонлама ёндашишни таклиф этди. Биринчи навбатда мактабларни таъмирлаш ва уларнинг инфратузилмасини яхшилаш, ўқитувчилар малакасини ошириш ва ота-оналарни ўқув жараёнига жалб этишни қўллаб-қувватлаш зарур.
МҲТИ томонидан ўқув жараёни сифатига ижобий таъсир этувчи иккита таълим ислоҳоти кўриб чиқилди.
Ўқувчиларнинг ўрганиш даражасига қараб ўқитиш тизими. Ушбу механизм ўқув дастурларини ўзлаштиришда қийналаётган ўқувчиларнинг тенгдошларига етиб олиши учун қўлланилган.
Технологиялардан фойдаланган холда ўқувчиларнинг билим даражасига қараб ўқитиш. “eMaktab” сайтида ўқувчиларнинг билим даражасини баҳолаб, унга мос равишда видеоматериалларни таклиф этадиган платформа яратиш.
Мутахасиссларнинг қайд этишича, видеодарсликларни яратишга республикадаги юқори малакали ўқитувчиларни жалб этиш лозим. Бу материаллар “Кундалик.уз” сайтига юкланади. Бунда ўқувчилар дарснинг сўнгги 10 дақиқасида ўтилган мавзу бўйича машқларни планшет ёрдамида юқорида келтирилган платформа ёрдамида амалга оширади. Ушбу машғулотлар PISA ва ПИРЛС имтиҳонлари учун зарур бўлган фанларга (ўқиш, математика, табиий фанлар) мўлжалланган.
Изоҳ (0)