Андижонлик бошланғич синф ўқитувчиси: “Янги дарсликлар ўқишга қизиқмайдиган болани ҳам қизиқтира олади”

Мактаб дарсликлари замонавий таълим стандартларига жавоб бериши баробарида ўқувчини қизиқтириши ва фанга бўлган меҳрини уйғотиши керак. Бошланғич синф дарсликларининг тубдан янгилангани нафақат ўқувчи ва ўқитувчиларни, балки ота-оналарни ҳам қувонтиргани айтилмоқда. Тан олиш керак, бу борада танқидий фикрлар ҳам йўқ эмас. 

Хўш, 2023/2024-ўқув йилида тақдим этилган дарсликлар аввалгиларидан нимаси билан фарқ қилади? Бу саволга жавоб олиш мақсадида “Дарё” мухбири Умиджон Мамарасулов ўн йилдан буён Андижон туманидаги 54-умумий ўрта таълим мактабида бошланғич синфда дарс бериб келаётган Илмира Мусина билан суҳбатлашди. 

Таълим соҳасида йигирма йилдан ошиқроқ вақтдан бери ишлайман. Дастлаб олий таълим даргоҳида бошланғич синф ўқитувчиларини тайёрлаган бўлсам, ўн йилдан буён ушбу мактабда бошланғич синф ўқитувчиси сифатида фаолият юритиб келяпман. Педагоглик касбининг айнан бошланғич синф ўқитувчилигини танлаганимда хурсанд бўламан. Чунки беғубор болажонларга дарс ўтиш орқали ўзимга энергия оламан. Улар билан ишлаш катта ёшдагилар билан ишлашдан кўр завқли ва бошқача, — дейди Илмира Мусина.

Суҳбатдошимизнинг айтишича, янги дарсликлар аввалгиларига нисбатан ўзининг ранг-баранглиги ҳамда ўқувчилар учун берилган топшириқларнинг қизиқарли эканлиги билан фарқ қилади.

Янги дарсликлар ҳақида айтадиган бўлсам, дарсликлар 4K модулига таяниб тайёрланган бўлиб, янги методикалар асосида ўқитишимиз учун ҳар томонлама қулайлик яратмоқда. Ўқув йили аввалида дарсликларни қўлга олар эканмиз биринчи навбатда уларнинг муқоваси ва саҳифалари учун танланган ранглар эътиборимни тортди. Тўғриси дарсликлардаги ранг-барангликни кўриб, энг аввало ўзимиз болага ўхшаб қувондик. Мавзулар билан танишиб чиқиш мақсадида саҳифаларни очиб қараганимизда нафақат мавзу балки берилган топшириқ ва вазифаларнинг бир-биридан қизиқарли эканлиги билан ҳам бизда яхши таассурот қолдирди.

Ўқувчиларимиз кичик ёшдагилар бўлгани учун куз-қиш мавсуми ва баҳор арафасида уларнинг тез-тез касал бўлиш ҳолати учрайди. Бу эса мавзуларни ўз вақтида ўзлаштиришига тўсиқ бўлар эди. Янги дарсликларда уйда ёки шифохонада даволанаётган дарсларда қатнаша олмаган ўқувчиларнинг бошқа синфдошлари билан мавзуларни тенг олиб кетиши учун ҳам имконияти яратилган. Яъни ҳар бир мавзу сўнгида Қуар-кодлар жойлаштирилган бўлиб, улар орқали мавзуларни мустақил ўрганиши мумкин.

Бир нарсани алоҳида қайд этмоқчиман, аксарият ота-оналаримиз рус тилини билмайди, бу эса биз ўқитаётган болаларнинг ўзлаштиришида ҳам  қийинчилик туғдирар эди. Қуар-код орқали кирилганда мавзулар видео тарзида қўйилган бўлиб, нафақат ўқувчиларнинг балки ота-оналарнинг ҳам рус тилини ўрганишига ёки назорат қилишига хизмат қилади, —  дейди суҳбатдош ўқитувчи.

Педагогнинг таъкидлашича, асосий фанлар тўрт қисмга бўлинган бўлиб, ҳар бири алоҳида чоракларда ўқитилади. Шунингдек, дасрликлар охирида наклейкали стикерларнинг жойлаштирилганлиги ўқувчининг кайфияти ва қанчалик ўзлаштирганлигини англашга хизмат қилмоқда.

Янги ўқув йилидан бошлаб 1-синфлар учун информатика ва ахборот технологиялари фани киритилди. Биз бошида ушбу фан киритилганда ҳайрон бўлдик ва қандай қилиб бошланғич синф ўқувчиларига информатикани тушунтира оламиз, деб ўйладик. Лекин танишиш асносида фан мавзулари атрофимиздаги олам билан боғлиқ эканлигини кўриб, ҳақиқатан жудаям керакли фан эканлигини тушуниб етдик.

Яна бир қулайлик томони шундаки асосий, кундалик ўқитиладиган фанларнинг дарсликлари тўрт қисмга бўлинган, яъни ҳар бир чорак учун алоҳида китоблар тайёрланган. Айрим фанларда эса икки қисмга бўлинган. Аввалари ҳар бир фан тўлиқ бир китоб шаклида чиқарилар эди ва китоблар йил давомида олиб юриларди. Натижада китоблар уриниб, кўримсиз ҳолатга келиб қолишига сабаб бўларди. Эндиликда биринчи чоракда ўқилган китоблар кейинги чоракларда ишлатилмайди. Ҳар бир чорак бошида ўқувчилар дарсликларни янги ҳолатда қўлларига олишади. Болалар шу дарсликларга қараб, китобларни яхши ҳолатда сақлаб қолишим керак экан, деган фикрга боришяпти ва қандай ҳолда олинган бўлса шундай тарзда топширилмоқда.

Бу йилдан бошлаб, дарсликларимизга қўшимча равиша дафтарлар ҳам берилаяпти. Уларда жуда қизиқарли топшириқлар ҳам берилган бўлиб, уйга вазифаларни ўз вақтида бажаришга ундайди. Бу ўқувчиларнинг билимларни ўзлаштиришга катта ҳисса қўшяпти. Яна бир ажойиб қўшимчалардан бири дарсликларнинг охирги бетида турли кайфиятни акс эттирувчи наклейкали стикерлар бор. Ушбу стикерлар болажонларга жуда ҳам ёқаяпти. Улар ҳар бир дарсдан сўнггида шу наклейкали стикерлардан фойдаланиб, қандай иштирок этган бўлса шунга мосини қўяди мавзу жойлашган саҳифага ёпиштириб қўяди, — дейди педагог.

Илмира Мусинанинг айтишича, янги дарсликлар бошланғич синф ўқитувчиларининг дарсдан ташқари вақтларда ҳам ўқувчиларга вақт ажратишига замин яратган. 

Авваллари ишдан ташқари кўпроқ вақтимизни кейинги кунги дарсларга тайёргарлик кўриш, яъни турли ўқувчини қизиқтириш мумкин бўлган нарсаларни чиқаришга сарфлаган бўлсак янги дарсликларимиз бунга барҳам бериб, бизни ҳаттоки дарсдан ташқари ҳам болажонларимиз билан қўшимча ишлашга имкон яратаяпти. Бундан ташқари бирор нарса чиқариш учун сарфлаб келган маблағларимизни тежаяпмиз. Хулоса қилиб айтадиган бўлса, олдинги дарсликларимиз муаллифлари таълим соҳасида ишлаган бўлса ҳам болалар билан ишламаганликлари учун ўқувчини қизиқтириши қийин эди. Янги дарсликларнинг муаллифларининг аксарияти бошланғич синфлар ўқитувчилари бўлганлиги боис ҳар бир ўқувчининг ҳарактеридан келиб чиқиб, тайёрланганлиги яққол кўзга ташланмоқда. Бу эса ўйинқароқ, қизиқмайдиган ёки ўзлаштириши қийин бўлган болаларни ҳам ўзига жалб этиб, ўқишга қизиқтира оляпти,  — дейди Илмира Мусина.