Британияда 2 минг йил аввал яшаган одамнинг скелети топилди. Марҳум у ерга замонавий Россия ҳудудидан келган. Бу ҳақда BBC хабар берди.
Деярли 2 минг йил олдин ҳозирги Россиянинг жанубида туғилган йигит инглиз қишлоғига қандай тушиб қолди?
ДНК мутахассислари буни аниқлаш учун Рим Британия тарихидаги муҳим эпизодга ойдинлик киритди. Олимлар Кембрижширда (Англия шарқидаги округ) топилган скелет сарматлар деб номланувчи кўчманчи гуруҳга мансуб эканини аниқлади.
Бу одамлар Буюк Британияга Рим империясининг энг чекка жойларидан келганликларининг биринчи биологик далилидир. Скелет қолдиқлари Кембриж ва Хантингдон ўртасидаги А14 йўли қурилиши пайтида олиб борилган қазишмалар вақтида аниқланган.
Археологлар одамнинг тўлиқ, яхши сақланиб қолган скелетини топган. Улар уни Оффорд Cлунй 203645 деб номлаган, бу Кембрижширдаги қишлоқ номи ва унинг скелет қолдиғи рақамининг комбинациясидир. У ёлғиз, ҳеч қандай шахсий буюмларисиз дафн этилган, шунинг учун унинг тириклигида ким бўлганини аниқлаш жуда қийин.
Лондондаги Френсис Крик институти қадимий геномика лабораторияси шифокори Марина Сильва скелетнинг ички қулоғидан олинган майда суякдан Оффорд ДНКсини ажратиб олиб, кетма-кетлигини аниқлади.
“Бу тирик одамнинг ДНКсини текширишга ўхшамайди. ДНК жуда парчаланган ва шикастланган. Бироқ, биз унинг етарли миқдорини аниқладик. Бизни ҳайратлантирган биринчи нарса, генетик жиҳатдан у шу пайтгача аниқланган бошқа романо-британияликлардан жуда фарқ қилар эди”, — деди Марина Сильва.
Аввалига археологлар Оффордни қизиқ бўлмаган оддий маҳаллий аҳоли деб ҳисоблаган. Аммо доктор Сильва лабораторияси томонидан ўтказилган ДНК текшируви уларни ҳайратда қолдирган, у Рим империясининг энг чекка чеккаларидан — ҳозирги Россия жануби, Украина ва Арманистондан келган.
Таҳлил шуни кўрсатдики, у сарматиялик — от миниш маҳорати билан машҳур бўлган эрон тилида сўзлашувчи халқ вакили ҳисобланади.
Қандай қилиб у уйдан узоқда бўлган?
Бу саволларга жавоб топиш учун Дарем университети археологлари гуруҳи яна бир қизиқарли таҳлил усулидан фойдаланди. Археологлар унинг тошга айланган тишларини текшириб кўрди, бунда у еган нарсанинг кимёвий излари топилди.
Тишлар вақт ўтиши билан ривожланади, ҳар бир янги қатламда ўша вақтда унга киритилган кимёвий моддалар мавжуд. Таҳлил шуни кўрсатдики, у олти ёшга тўлгунга қадар илмий тилда C4 экинлари деб аталадиган тариқ ва жўхори доналарини истеъмол қилган.
Аммо профессор Жанет Монтгомерининг сўзларига кўра, вақт ўтиши билан у бу донларни камроқ истеъмол қила бошлаган ва Ғарбий Европада учрайдиган буғдой унинг рационида пайдо бўлган.
“Таҳлил бизга унинг ота-боболари эмас, балки у Британияга борганини кўрсатади. У ўсиб-улғайгач, ғарбга кўчиб ўтган ва бу ўсимликлар унинг рационидан йўқолган”, — дейди у.
Тарихий далиллар шуни кўрсатадики, Оффорд отлиқ аскарнинг ўғли ёки эҳтимол унинг қули бўлган. Чунки бу даврда Сармат отлиқларининг бир қисми Рим армиясига киритилган ва Британияга юборилган.
Йирик инфратузилма лойиҳаларида археологик ишларни олиб борувчи МОLA Headland Infrastructure ходими доктор Алекс Смит ДНК таҳлили бу назарияни қўллаб-қувватлашини айтди.
“Бу биологик нуқтаи назардан энг яхши тасдиқ. ДНК таҳлили ва кимёвий таҳлил технологиялари Рим давридаги ижтимоий гуруҳларнинг шаклланиши ва ривожланишини ўрганиш имконини беради. Ўша даврда нафақат шаҳарларда, балки қишлоқларда ҳам одамлар анча фаолроқ кўчиб юрганига ишонаман”, — деди у.
Изоҳ (0)