Республиканинг давлат қарзи қолдиғи 2023 йил 1 январда 29,2 миллиард долларни ташкил этган. Шундан ташқи қарз 25,9 миллиард доллар, ички қарз 3,3 миллиард долларга тенг. Бу ҳақда Иқтисодиёт ва молия вазирлиги эълон қилган давлат қарзи ҳолати ва динамикаси шарҳида маълумот берилган.
Жалб қилинаётган йиллик қарзлар
Вазирлик ҳисоботига кўра, давлат қарзи миқдори 2017 йилда 11,6 млрд доллар бўлган ва кўрсаткичлар йилдан йилга ўсиб бормоқда. Хусусан, 2018 йилда давлат қарзи миқдори 14,9 млрд долларга, 2019 йилда 17,8 млрд долларга етган. 2020 йилда 23,4 млрд долларни, 2021 йилда эса қарз миқдори 26,3 млрд долларни ташкил этган.
Йиллар кесимида ҳисоблаганда, 2019 йилда жалб қилинган ташқи қарз миқдори 5,8 млрд долларни ташкил этган. Шунингдек, 2020 йилда 5,35 млрд доллар, 2021 йилда 4,92 млрд доллар, 2022 йилда 4,49 млрд долларлик ташқи қарзлар олинган.
Вазирлик ахборотида 2023 йил учун Ўзбекистон номидан ва республика кафолати остида жалб қилинадиган ташқи қарзнинг чекланган миқдори 4,5 млрд АҚШ доллари этиб белгилангани келтирилган.
Қарзлар нималарга сарфланган?
Шарҳда Ўзбекистоннинг 2022 йил якуни бўйича жами давлат ташқи қарзидан (29,2 млрд доллар) 33,4 фоизи ёки 8,6 млрд доллари давлат бюджетини қўллаб-қувватлашга йўналтирилгани кўрсатилган.
Жами қарзларнинг 11,6 фоизи ёки 3 млрд доллари электр энергетика саноатига, 10,9 фоизи (2,84 млрд доллар) энергетика саноатига, 9,8 фоизи (2,54 млрд доллар) қишлоқ ва сув хўжалигига, 9,7 фоизи (2,51 млрд доллар) транспорт ва транспорт инфратузилмасига сарфланган.
Шу билан бирга, қарзлардан 8,9 фоизи (2,3 млрд доллар) уй-жой коммунал хўжалиги соҳаларига йўналтирилган маблағлар ҳиссасига тўғри келади.
Қарз берувчилар
Давлат ташқи қарзининг кредиторлар кесимида тақсимланиши Ўзбекистоннинг халқаро молиявий институтлардан (ХМИ) жалб қилган ташқи қарз портфели ҳажми 13,8 млрд доллар ёки давлат ташқи қарзининг 53,2 фоизини ташкил этиб, мазкур кредитлар узоқ муддат ҳамда имтиёзли фоиз ставкаларида берилган.
Халқаро молия институтларидан жалб қилинган давлат ташқи қарзи қолдиғининг асосий қисми Осиё тараққиёт банки (6 млрд доллар), Жаҳон банки (5,5 млрд доллар), Ислом тараққиёт банки (0,9 млрд доллар) ва Осиё инфратузилмавий инвестициялар банки (0,5 млрд доллар) ҳиссасига тўғри келади.
“Ўзбекистоннинг асосий кредиторлари Хитой эксимбанки, Хитой давлат тараққиёт банки, Япония халқаро ҳамкорлик агентлиги ва бошқа мамлакатларнинг хорижий ҳукумат молия ташкилотлари ҳиссасига тўғри келиб, асосан турли инвестицион дастурларни давлат кафолатлари остида молиялаштирилиши учун қарз маблағлари жалб этилган”, — дейилади вазирлик ҳисоботида.
Маълум қилинишича, кредиторлар олдидаги қарздорлик бўйича харажатлар давлат корхоналари томонидан инвестицион лойиҳаларни молиялаштириш натижасида тушган маблағлар ҳисобидан сўндирилади.
Изоҳ (0)