Тасаввур қилинг, эрта уйғондингиз. Содир бўлаётган ҳамма нарсани кўрасиз ва эшитасиз, нафас оласиз лекин умуман ҳаракатлана олмайсиз. Оёқ ва қўллар қотиб қолганга ўхшайди, бош шунчалик оғирлик қиладики, ҳатто, бармоқни ҳам қимирлата олмайсиз. Бир неча дақиқа ўтади, шу вақт ичида сиз танангизни назорат қилишни йўқотганингизга амин бўласиз, кейин ҳаммаси ўтиб кетади. Бу қўрқинчли туюладиган уйқу фалажлиги. Нима учун бу ҳолат пайдо бўлади ва ундан қандай қочиш керак?
Уйқу фалажлиги — ухлаб қолганда ёки уйғонганда ҳаракат қила олмаслик бўлиб, статистик маълумотлар шуни кўрсатадики, катталарнинг ярмига яқини ҳаётида камида бир марта бўлса ҳам буни бошдан кечирган.
Унинг асосий сабаби уйқусизликдир. Кўпинча фалаж нарколепси (кучли чарчоқ оқибатида юзага келадиган руҳий касаллик) билан оғриган одамларда учрайди. Шунингдек, хавф гуруҳига талабалар, психотроп дориларни қабул қилувчилар, кундалик навбатчи ишчилар, ёш оналар киради.
Нима содир бўлади?
Инсон организмида уч хил мушак тўқималари мавжуд: юрак, силлиқ (биз уларни бошқара олмаймиз) ва чизиқли (биз ҳаракат қилиш учун фойдаланадиган барча мушаклар). Уйқу фалажлиги пайтида юрак ва силлиқ мушаклар ишлайди, аммо мушак корсети назоратдан ташқарида бўлади.
Ярим тунда ҳаракат қила олмасликдан уйғониб кетиш мумкин, аммо бу одатда эрталаб уйқунинг чуқур босқичидан ўтиб бўлгандан сўнг кузатилади. Уйқунинг чуқур фазасида фалажлик кузатилганда ҳам одам ўз танасини назорат қилмайди, одатий уйғониш билан у аллақачон ўтиб кетади ва сиз ҳар доимгидек ҳаракат қила оласиз.
Уйқу фалажлигига қўрқинчли тушлар ҳамроҳ бўлиши мумкин, гўё сизнинг бошингизда шарпа ўтирган ёки кимдир туриб томоша қилаётгандек, сиз эса ҳеч нарса қила олмайсиз. Бу галлюцинациялар фалажни кучайтирмайди ва руҳий бузилишни кўрсатмайди, улар фалаж билан бирга ўтиб кетади.
Қанча вақт давом этади?
Бу ҳодисанинг фақат тавсифигина қўрқинчли туюлади, аслида, уйқу фалажлиги 15 сониядан бир неча дақиқагача давом этади холос.
Ваҳимага тушмасликка ҳаракат қилинг: қанчалик кўп қўрқсангиз, у танангизни шунчалик узоқ вақт назорат қилади. Агар нафас олсангиз ва кўзни юмиб-очсангиз, фалаж қисқа муддатда ўтиб кетади.
Бу ҳолат қанчалик хавфли?
Аксарият одамлар ҳаётларида узоқ уйқусизликдан кейин 1-2 марта бу ҳолатга дуч келишади. Аммо уйқу фалажлиги ойига икки мартадан кўпроқ содир бўлса, невролог ёки сомнолог билан боғланишингиз керак. Кўп ухлаш ёрдам беради, баъзи одамларга антидепрессантлар зарур бўлиши мумкин.
Болаларда, уйқу фалажлиги кузатилмайди, ўсмирларда кузатилиши мумкин. Ҳар эҳтимолга қарши уларни олдиндан огоҳлантириб қўйган яхши, лекин қўрқитиб юбормаслик керак. Бу ҳолат соғлиқ учун хавфли эмас.
Изоҳ (0)