Озиқ-овқат мутахассислари ва диетологлар қуйидаги маҳсулотларни яроқлилик муддати тугаганидан кейин ҳам истеъмол қилишга рухсат беришади. Улар қандай шароитларда хавфсиз бўлиши ва қанча вақт сақланиши мумкинлиги ҳақида маълумот берамиз.
Тухум
Яроқлилик муддати тугаганидан кейин яна 3-4 ҳафта сақлаш мумкин. Бироқ фақат уларни музлаткичда сақлаш керак. “Кўплаб ҳайвон маҳсулотлари сингари тухум ҳам тез бузилади, яъни улар тезда яроқсиз бўлиб қолиши мумкин, — дейди София Нортон, тиббиёт фанлари доктори ва Kiss Мй Кето учун рўйхатдан ўтган диетолог. — Тўғри ишлов бериш билан уларнинг сақлаш муддатини бир неча кунга узайтириш мумкин. Музлаткичда 4°C да сақланса, қадоқланганидан кейин тўрт-беш ҳафта давомида истеъмол қилиш хавфсиздир”.
Қаттиқ пишлоқ
Пармезан каби қаттиқ пишлоқлар вақт ўтиши билан эскириш белгиларини кўрсата бошласа ҳам яроқлилик муддатига бир неча ҳафта қўшишингиз мумкин. “Яроқлилик муддати тугагандан сўнг улар юзасида оқ ёки кўк-яшил моғор пайдо бўлиши мумкин. Шунчаки уларни қириб ташланг ёки зарарланган қисмларини кесиб олинг, — дейди Софи Нортон. — Қаттиқ пишлоқлар паст намликка эга бўлади, бу бактериялар кўпайишини қийинлаштиради, чунки кўпчилик бактериялар нам муҳитни афзал кўради”.
Сут
“Сутни яроқлилик муддати тугаганидан кейин бир ҳафтагача сақлаш мумкин, — дейди Меган Вонг, МД, АлгаэCал компаниясида рўйхатдан ўтган диетолог. — Агар ишончингиз комил бўлмаса, айниганини билиш учун ҳидлаб кўринг”.
Йогурт
Нортоннинг айтишича, очилмаган йогуртларни яроқлилик муддати тугаганидан кейин уч ҳафтагача истеъмол қилиш мумкин. “Йогурт пробиётиклар ва сут кислотаси бактериялари қўшилиши билан ёмон бактерияларни йўқ қилишга ёрдам беради, — деб тушунтирди София. — йогуртда бир оз зардоб борлигини сезишингиз мумкин — бу нормал ҳолат ва ташвишланишга ҳожат йўқ”.
Нон
Яроқлилик муддати тугаганидан кейин яна 5-7 кун ейиш мумкин. Музлаткичда - 3-6 ой сақласа ҳам бўлади. “Ноннинг яроқлилик муддати тугаганидан кейин яна беш-етти кун сақлаш мумкин, — дейди Меган Вонг. — Аммо моғордан эҳтиёт бўлинг, айниқса нам муҳитда сақланган бўлса. Нонни салқин ва қуруқ жойда сақлаган маъқул. Унинг сақлаш муддатини узайтирмоқчи бўлсангиз, музлаткичда сақланг — бунда уч ойдан олти ойгача сақланади. Албатта, у бир оз янгилиги ва таъмини йўқотади, лекин ейиш мумкин бўлади”.
Илдизмевалар
Бу лавлаги, сабзи, турп, редиска каби сабзавотларга тегишли. Улар музлаткичда бир ёки икки ҳафта давомида осонгина сақланади. Америка пазандачилик институти ўқитувчиси Женнифер Каплан: “Кўплаб илдизмеваларни таъми жуда оз ёки умуман ўзгармаган ҳолда бир неча ҳафта давомида сақланиши мумкин”, — дейди. Умуман олганда, маҳсулот қанчалик янги бўлса, унда қанча сув ва ёғ бўлса, шунчалик тез бузилади. Бунинг сабаби шундаки, намлик микроорганизмларни кўпайтиради ва ёғлар иссиқлик, ёруғлик ва ҳаво таъсирида оксидланадиган ёғларни ўз ичига олади, бу эса ачишга олиб келади.
Ёнғоқлар
Аксарият ёнғоқлар яхши сақланади (ва қўшимча ҳафталар ёки ҳатто ойлар давом этиши мумкин), чунки уларда намлик кўп эмас, ёғлилари тезроқ бузилади. “Ўт ёки бўёқ ҳиди, тўқ ёки ёғли кўринишга эга қуруқ, қайта ишланган озиқ-овқат маҳсулотлари ёки қадоғи шикастланганларни истеъмол қилманг”,— деб огоҳлантиради Давлат озиқ-овқат хавфсизлиги мутахассиси Женилин Ҳатчингс.
Ун, туз, шакар, сода
Қуруқ ингредиентлар яроқлилик муддати тугаганидан кейин яна 1-2 ой давомида хавфсиз сақланади. Ушбу туркумга оқ ун, сода, туз, пишириш кукуни ва шакар киради. “Қуруқ ингредиентларда намлик йўқлиги сабабли улар одатда бактериал ўсишга камроқ сезгир бўлади, — дейди Женилин Ҳатчингс. — Айниқса, туз ҳеч қачон бузилмайди, чунки унда бактериялар кўпайишини қўллаб-қувватловчи воситалар йўқ ва у кўпинча консервант сифатида ишлатилади. Ғайритабиий ҳид ёки зараркунадалар билан зарарланиш белгилари бўлган қуруқ ингредиентларни истеъмол қилманг”.
Макарон ва гуруч
“Макарон қуруқ маҳсулот, шунинг учун у осонликча айнимайди. Худди шу нарса бутун донли макарон учун ҳам амал қилади, — деб тушунтиради София Нортон. — Шунинг учун улардан яроқлилик муддати тугаганидан кейин ҳам фойдаланиш мумкин”. Бу пиширилмаган гуруч, шунингдек, пиширилмаган жўхори ва жўхори унига ҳам тегишли.
Асал
Асал ҳеч қачон айнимайдиган маҳсулотлардан бир. Уни деярли чексиз сақлаш мумкин, чунки у намлик миқдори паст бўлган маҳсулот. Бунинг натижасида одатда озиқ-овқат маҳсулотларини бузадиган бактериялар ва бошқа микроорганизмларнинг кўпайиши эҳтимоли паст. Бундан ташқари, асал кислотали. Юқори кислоталилик асалда омон қолишга ҳаракат қиладиган бошқа бактериялар йўқ қилинишини англатади. Шунинг учун агар асал тўғри қадоқланган ва қуруқ жойда сақланса, унинг яроқлилик муддати ҳеч қачон тугамайди.
Изоҳ (0)