Ижтимоий тармоқларда Сурхондарё вилояти Узун туманидаги мактабда аёл ўқитувчилар калтаклангани акс этган видеолавҳа тарқалди. Воқеа жамоатчиликни жунбишга келтирди. “Дарё” айрим фаолларнинг воқеага нисбатан билдирган муносабатини тўплади.
Бош прокуратура ҳолат юзасидан ахборот бериб, тергов ҳаракатлари олиб борилаётганини маълум қилди.
“Аниқланишича, 2023 йил 14 апрель куни соат 12:00 ларда Узун туманидаги 31-сонли ўрта таълим мактабининг директор хонасида ўтказилаётган йиғилишда 34 ёшли эркак (ўқитувчи) икки нафар аёл ўқитувчилар билан жанжаллашиб, уларга тан жароҳати етказган. Мазкур ҳолат юзасидан 18 апрель куни Жиноят кодексининг 277-моддаси (безорилик) билан жиноят иши қўзғатилган. Гумонланувчи шахс процессуал тартибда ушланган”, – дейилади хабарда.
“Бу уятли ҳолат”
Мактабгача ва мактаб таълими вазири Ҳилола Умарова воқеага тезкор муносабат бирдирди.
“Бундай ҳолатни кўриб, жуда даҳшатга тушдим. Зиёлилар, устозлар орасида бир-бирига қўл кўтаришлар бўлаётгани ачинарли ҳол. Ҳозирда эркак устоз ҳуқуқни муҳофаза қилувчи органлар томонидан назоратга олинган ва жазосиз қолмайди. Икки нафар аёлларимиз эса шифохонада. Ҳурматли педагоглар, бундай ҳолатга тушишимиз ачинарли ҳамда уятли”, – деган вазир.
Депутат Алишер Қодировнинг ёзишича, бундай зўравонлар мактаб тизимига адашиб ҳам кириб қолмаслиги керак.
“Педагогика - томчилатиб тошни тешиш керак бўлган касб. Афсус, соҳада тасодифларнинг кўп эканлигини, бақироқ файласуф билан видеодаги муштумзўр яна бир бор исботлаб беришди. Бу зўравон аёлларга шундай муносабатда бўлса, болаларга муносабатини тасаввур қилиш қийин эмас. Жазони суд ўйлайди, одам ҳақли равишда жамоатчилик қаҳрига учради, лекин… педагогликка ўқиш, мактаб ва боғчада ишлаш учун, қанчалар оғир бўлмасин, ўн марта ўрганиб кейин рухсат берадиган тизим бўлиши зарур. Бу соҳага зўравон ва сабрсизлар адашиб ҳам кириб қолмаслиги керак”, – дея фикр билдирган у ижтимоий тармоқлардаги саҳифаларида.
“Аёлга бундай муносабат жамиятимиз юзи”
Ҳуқуқшунос, блогер Баҳодир Аҳмедов Telegram даги каналида эркак томонидан аёлларга тан жароҳати етказилган бўлса, қандай жазолар қўлланилиши тўғрисида пост қолдирди.
“Аёл кишига бунақа муносабат жамиятимизнинг юзи. Агар бу аёлларга жисмонан шикаст етказилган бўлса, айрим қилмишлар белгиларини кўрсатмоқда. Бу ерда қасддан баданга ўртача оғир шикаст етказиш (ЖК 105) ёки қасддан баданга енгил шикаст етказиш (ЖК 109) каби жиноятлар бўлиши мумкин. Жиноят кодексидаги яна бир модда ҳам мавжуд. Бу безориликдир (ЖК 277): Безорилик, яъни жамиятда юриш-туриш қоидаларини қасддан менсимаслик, уриш-дўппослаш, баданга енгил шикаст етказиш ёки ўзганинг мулкига шикаст етказиш ёхуд нобуд қилиш анча зарар етказиш билан боғлиқ ҳолда содир этилса, БҲМнинг 50 бараваридан юз бараваригача миқдорда жарима ёки 300 соатгача мажбурий жамоат ишлари ёхуд 3 йилгача ахлоқ тузатиш ишлари. Агар баданга ўртача оғир шикаст етказилиб ёки ёш бола, қария, ногиронлиги бўлган шахс ёки ожиз аҳволдаги шахсларни хўрлаб содир этилса, жазо янада баланд бўлади. Ушбу масалалар менинг тахминим холос. Асл воқеликни ҳуқуқни муҳофаза органлар ўрганиб чиқишади ва сўнгги сўзни эса суд айтади”, – деб ёзган у.
“Аёлларни шундай золимлардан ҳимоялай олмаяпмиз”
Аксарият фаоллар аёл ўқитувчини калтаклаётган киши ёнида яна бир эркак тургани, у нима учун жанжални тўхтатишга уринмаганига эътибор қаратган. Хусусан, блогер Олимжон Ҳайдаров аёлларни урган эркак ўқитувчи эканига ишонмаслиги, қолган эркаклар қонунбузарни нега ушлаб қолмаганига ҳайронлигини ёзган.
“Жамиятимиз қўрқоқ бўлиб бормоқда. Ожиза аёлларни мана шундай золимлардан ҳимоя қила олмаяпмиз. Бунга қайсидир маънода ҳукумат ҳам айбдор. Қонунлар жамиятни бирдам эмас, тарқоқ ҳолда ушлаб туришга мослангандек гўё. Фараз қилинг, шу жойда кимдир аёлни тарафини олса, гуруҳ бўлиб уришган деб 15 суткага кетади. Эркаклар шунчалик қўрқоқ бўлиб қолдикми? 15 суткалик қамоқдан қўрқиб, оримизни ҳам ҳимоя қилолмай қолдикми? 15 суткалик қамоқдан қўрқиб, ориятимизни ҳимоя қила олмасак, унда эркакман дегани уялмаймизми? Orinи ҳимоя қилолмаган эркак ҳеч нимани ҳимоя қилолмайди. Аёллар, ожизалар бизга омонат. Омонатларни Эгасига жавоб берадиган кунда қўрқоқлигимиз жазоси 15 суткадан оғирроқ бўлиши табиий. Агар шундай ҳолат бўлса, бир неча эркак бир вақтда бундай қонунбузарни ушлаб, ИИБ чақириб, бериб юбориши керак, энг камида”, – дея фикр билдирган у.
Журналист Азиза Қурбонова ҳам қолганлар нега жанжални тўхтатмаганидан ҳайронлигини билдирган.
“Атроф тўла одам—аёллар майли, шу оқ кўйлак кийган “эркак” номли зот ҳам қора ифлосга қаршилик кўрсатмайди. Видеонинг 52 -сониясида қора ифлос хонага қайтиб келиб, яна бошқа аёлни уради. 56 - сонияда қора ифлос яна биринчи урган аёлни уради. 1.40 ва 2-дақиқада ифлос яна ва яна аёлни уради. 15 сония аралаш калтакланади. Икки калтак еган аёл бир-бирига суянганча букчайиб ерга ўтириб қолади. Эҳтимол, қора ифлос камерага ёзилганини эшитгани учун жим бўлиб қолиб, хонадан чиқади. Мени қийнаб юборган савол: нега қолганлар ҳаракатсиз, нега қолганлар бу ифлосни ёқасидан тутмади?! Камера борлигини билгани учун оқ кўйлак ва бошқалар жим ўтирибдими? Ўлдириб қўйганда-чи? Ўшандаям камера ёки шу ифлос тирандан қўрқиб ўтиргани учун ўзини кечирадими шу лоқайдлар”, дея фикр билдирган блогер.
“Зулм – оқибати узоқ давом этадиган емирувчи жараён”
Блогер Шаҳноза Соатова воқеани таҳлил қилар экан, аёл жамоат ичида қариндош бўлмаган, жисмонан кучлироқ одам томонидан калтакланса, нималарни ҳис қилиши ҳақида пост қолдирган.
- Биринчи, шок бўлади. Кутилмаганда бўлди-да, ахир, урган отанг, аканг, эринг... бўлмаса (улар ўзи нимага уриши керак?), сени доим уриб юрган одам бўлмаса, келиб тўсатдан “тушириб” қолишини ўйламайсан ҳам.
- Иккинчи, жисмоний оғриқ сезасан, лекин у кучли бўлмайди. Яъни ҳали бу оғриқни тўлиқ ҳис қилиш бўлмайди, шунчаки сигнал, лекин сен уни орқага ташлайсан, ҳозир бу муҳиммас.
- Учинчи, алам бўлади. Ҳеч нима қилолмаслигинг, шу пайтда сени ҳеч ким ҳимоя қилолмаслиги, мана шу зўравон билан яккама-якка қолганинг ва энди бу фақат сенинг муаммоинг эканлигини англаш. Бу роса ёмон туйғу.
- Тўртинчи, исён келади. Кучинг етиш-етмаслигини ўйламайсан, шунчаки, бу ҳолатга кўна олмайсан, нимадир қилгинг келади. Қўлингдан келганича қаршилик қиласан. Шунда кейинги муштлар ҳам тушиши мумкин. Лекин оғриқ алами биринчи мушт, туртки, шапалоқникидек бўлмайди.
- Бешинчи, ақл уйғонади, тушунасанки, бари бефойда. Балки кимдир кўриб, камерага ёзилиб, жамоатчиликка ошкор бўлгани учун анави зўравонни вақтинча (15 суткага) қамашар ҳам. Жамоатчилик билмаса, шу ҳам йўқ. Лекин энди сенинг синган ғуруринг, оринг, инсонийлигинг тикланмайди. Буни тушунасан. Синасан. Ҳар сафар мушт еган жойинг оғриганида шу аламни туясан. Кейин жисмоний оғриқлар битиб, унутилиб кетганда ҳам, хотирангга бир чандиқ тушади – бот-бот эсингга тушаверади ва алам қилаверади.
- Олтинчи, атрофдагилар хулоса қилади, афсуски, бу жуда зарарли хулоса бўлади. Зўравонлар баттар қутуради, мазлумлар баттар синади. Жамият таназзули шундай давом этади.
Зулм – бу бир лаҳзали акт эмас, бу акс-садоси ва оқибати узоқ давом этадиган емирувчи жараёндир. Олдини олиш самаралироқ, оқибатлари билан курашиш қиммат ва қийин. Сурхондарёдаги мактабда калтакланган аёллар билан ҳамдардман. Энди бу билан сиз, яқинларингиз бир умрга яшайсиз. Биз ҳам! Бошқа такрорланмаслиги учун нима қилиш керак бўлса, барини қилиш лозим.
Эслатиб ўтамиз, Ўзбекистонда хотин-қизлар ва болалар ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш тизимини такомиллаштиришга доир қонун кучга кирди. Ҳужжат асосида Жиноят ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексларнинг тегишли моддаларига ўзгартириш ва қўшимчалар киритилмоқда.
Изоҳ (0)