• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12410.99
    • RUB158.38
    • EUR14237.89
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +35°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Иқтисодиёт

    “Янги пахта”: Ўзбекистонда BPО бозори қандай ривожланмоқда?  

    Ўзбекистон аграр мамлакат мақомидан постиндустриал давлатга ўтмоқда, BPО эса асосий саноатга айланмоқда. IT Park бу бўйича таҳлилий мақола эълон қилди. 

    Кўпгина мамлакатлар, одатда, улар ишлаб чиқарадиган товарлар билан боғлиқ. Мисол учун, Бразилия деганда — қаҳва ловиялари, Эквадор — банан, Индонезия деганда эса кокос кўз олдимизга келади.

    Бундай тушунча, одатда, мамлакатлар ушбу маҳсулотнинг асосий етказиб берувчилари эканидан келиб чиқади.

    Ўзбекистон пахта экспорти бўйича ҳеч қачон етакчи бўлмаган, бироқ хорижликлар мамлакат номини эшитганда, кўпинча шу ҳақда ўйлашади.

    Буни яқин-яқингача пахта республиканинг хорижга сотган асосий товари бўлгани билан изоҳлаш мумкин (кўрсаткич ақл бовар қилмас даражага, 70 фоизга етганди):

    Экспортнинг тармоқ таркиби, Ўзбекистон, 1995—2018 йиллар
    Манба: The Сеcонд Systemатиc Country Диагностиc фор Uzbekistan, World Банк

    Сўнгги йилларда пахта улуши пасайиб бормоқда ва ҳозирда 10 фоиздан камроқни ташкил этади, аммо тушунча ҳали-ҳануз сақланиб қолган.

    Бироқ ушбу ҳолат тез орада ўзгариши мумкин, негаки Ўзбекистон аграр давлатдан постиндустриал давлатга ўтмоқда.

    Бу йўлда Business проcесс оуцоурcинг (BPО) соҳаси республикани халқаро бозорларда танитадиган омилга айланиши мумкин. Жараён аллақачон бошланган.

    Global BPО бозори юзлаб миллиард долларга тенг ва ўсишда давом этмоқда

    Аутсорсинг ХХ асрнинг ўрталарида, компаниялар айрим вазифаларни аутсорсингга йўллаш арзонроқ ва осонроқ эканлигини тушунган онда пайдо бўлди.

    IT-аутсорсинг 1980 йилларда юзага келган. Илк кейс “Кодак” бўлиб, у маълумотлар марказини ўзи бошқариш ўрнига жараённи “IBM”га аутсорсинг хизмати сифатида топширди.

    Дастлабки йилларда, аутсорсинг бир компания аниқ муддатга эга бўлган аниқ лойиҳа учун бошқасини жалб қилиши билан чекланар эди.

    Кейинчалик компаниялар бошқа компанияларга бизнес соҳаларини тўлиқ топширишни бошлади.

    2023 йилга келиб, BPО бозори 261,9 миллиард долларга баҳоланмоқда, прогнозларга кўра, 2031 йилга келиб кўрсаткич 525,2 миллиард долларни ташкил қилади.

    Асосий йўналиш — мижозларга хизмат кўрсатиш (30 фоиз). У, асосан, қўллаб-қувватлаш хизматлари ва қўнғироқ марказларини ўз ичига олади.

    Бундан ташқари, логистика, инсон ресурслари, маълумотларни қайта ишлаш, харидлар, маркетинг ва бухгалтерия ҳисоби бўйича аутсорсинг тури ҳам кенг тарқалган.

    Хуллас, асосий бизнесга зарар етказмасдан бошқа компанияга ўтказилиши мумкин бўлган барча соҳаларни аутсорсингга йўналтириш мумкин.

    Асосий бозор эса Шимолий Америка ҳисобланади:

    Шимолий Америка BPО хизматлари бозор ҳажми динамикаси
    Манба: Гранд View Research

    Ўзбекистоннинг BPО хизматларига дунёда талаб мавжуд. Кўрсаткич ўсиб бормоқда

    Ўзбекистонда илк BPО компаниялари 2000 йилларнинг ўрталарида пайдо бўлган, аммо кескин ўсиш сўнгги йилларда бошланган.

    АҚШ логистика бозорида ўз ўрнига эга бўлган бир нечта компанияларнинг муваффақият ҳикоялари сифатида бошланган жараён энди ўзига хос саноатга айланиб бормоқда.

    Шундай қилиб, 2021 йилда мамлакатда 45 та компания бор эди, бир йил ўтиб эса уларнинг сони 164 тага етди. 2022 йилда 17 та янги BPО марказлари очилиб, уларда 450 нафар мутахассис иш билан таъминланди.

    Шу сабабли ўтган йили BPО хизматлари IT хизматларининг умумий экспортининг 140 миллион долларидан 65,1 миллион долларни ташкил этди:

    Асосий харидор АҚШ ҳисобланади. Шимолий Америка BPО соҳасига бўлган талаб дунёда энг юқори бўлган мамлакат экан, талаб бундан кейин ҳам ўсишда давом этиши кутилмоқда.

    Бу бизнес жараёнлари аутсорсинг компанияларига IT Park резидентлари бўлишга рухсат берилиб, BPО соҳасига бир неча йил олдин тикилган гаров ўзини оқламоқдами деган саволга қисман жавоб.

    Шу туфайли, компанияларда эндиликда қуйидаги имкониятлар мавжуд:

    • жиҳозланган офис;
    • барча турдаги солиқлар ва божхона тўловларидан тўлиқ озод бўлиш;
    • жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи ставкаси пасайтирилиши — 7,5%;
    • хорижий компаниялар учун дивидендлар бўйича солиқни 5 фоизгача камайтириш;
    • ходимларни танлашда ёрдам;
    • ва бошқалар.

    “бпо.митc.уз” сайти ишга туширилиб, бу ерда нафақат Ўзбекистонда BPО компаниясини яратишнинг афзалликлари санаб ўтилган, балки унга ариза юбориш ҳам мумкин.

    Халқаро ҳамкорлик доирасида кўрсатилаётган кўмакни ҳам таъкидлаш жоиз. Хусусан, Huawei ва ZTE компанияси BPО марказларини яратишда иштирок этмоқда.

    Уларнинг қизиқиши соҳанинг истиқболидан далолат беради, негаки бу каби йирик халқаро компаниялар ҳар қандай сармояни синчковлик билан таҳлил қиладилар ва ҳеч қачон самара бермайдиган жойга пул тикмайди.

    Айни пайтда IT Park Жаҳон банки билан Uzbekistan Digital инcлусион лойиҳаси устида ишламоқда. Унинг доирасида зарур кўникмаларга ўргатиш, ҳудудларда инфратузилмани ривожлантириш, Ўзбекистонни аутсорсинг марказлари жойлашган манзил сифатида тарғиб қилиш амалга оширилади.

    Бундан ташқари, American Access Cапитал Management Corp билан биргаликда ташкил этилаётган қўшма BPО корпорацияси соҳада 1100 та иш ўрни яратади.

    Ушбу ва бошқа ташаббуслар 2023 йилда IT-хизматлар экспорти ҳажмини 300 миллион АҚШ долларига, экспорт қилувчилар сонини эса 500 тага етказиш имконини бериши кутилмоқда.

    ХХ аср “пахтаси”

    Постиндустриал давр ўзи билан кўплаб ўзгаришларни олиб келди.

    Электр транспорт воситалари, робототехника ва муқобил энергияга талаб ортиб бораётгани мисни “янги олтин”га айлантирмоқда.

    Бизнес жараёнлари аутсорсингига ортиб бораётган талаб, қулай шароитлар ва мавжуд истиқболлар Ўзбекистонда BPО соҳасини “янги пахта” тимсолига айлантирмоқда.

    Тўғри, BPО бевосита IT билан боғлиқ эмас, лекин у технологияга асосланган ва мамлакатнинг инсон капиталидан фойдаланади.

    Соҳада яхшигина ҳақ тўланади. 2022 йилда ўртача ойлик 600-1300 долларни ташкил қилган. Таққослаш учун, мамлакатда ўртача иш ҳақи 350 доллар эди.

    Умуман олганда, IT-аутсорсинг энг истиқболли йўналишлардан бири, аммо ҳали қилинадиган ишлар талайгина, масалан, ҳеч бўлмаганда асосий рақамли кўникмаларга эга бўлган одамлар сонини кўпайтириш лозим.

    Агар шу ва бошқа масалаларни ҳал қилиш мумкин бўлса, Ўзбекистондаги BPО ҳам худди пахта каби, яқин йилларда миллионлаб одамларни иш билан таъминлаши мумкин.

    Авваллари BPО соҳасида 10 000 киши фаолият юритган, ҳозирда эса уларнинг сони 5 миллиондан ортиқ кишига етган Ҳиндистон бунга яққол мисол бўла олади.

    29.03.2023, 14:57   Изоҳ (0)   4160
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Дунёда олтин нархи кўтарила бошлади

    29.03.2023, 11:19

    Эксперт: “2023 йилда Осиё глобал иқтисодий ўсиш учун муҳим кучга айланади”

    28.03.2023, 21:25

    Германия фуқаролигини олиш осонлаштирилиши кутилмоқда

    28.03.2023, 18:04

    Google Cloud аёллар учун сунъий интеллект бўйича бепул дастур ишга туширмоқда

    28.03.2023, 16:55

    Ўзбекистонда кимёвий маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажми қандай ўзгармоқда?

    28.03.2023, 16:30

    Европа Иттифоқи ўз аъзоларига Россиядан LNG импортини чеклаш имкониятини бермоқчи

    28.03.2023, 15:11
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    Анорбанк ва Beelab Ўзбекистон рақамли банкинг бозорида ҳамкорлик ўрнатди


    Ўзбекистон терма жамоасининг дунёдаги энг йирик спорт тадбирига чиқиши Kia брендининг мавқеини янада мустаҳкамлашга хизмат қилади 


    "Эcо Expo Central Асиа 2025" доирасида халқаро экологик ташаббуслар бирлашмоқда


    TBC Bank ва Баҳодир Жалолов фирибгарларга қарши жангга чиқди 


    AKFA Group “AKFA Medline Social” номли тиббий стартап қурилишини бошланганини эълон қилди 


    Click & Смарт Business (собиқ УЗКАССА): бизнес муваффақияти ва мижозлар қулайлиги учун ҳамкорлик


    Технологиянинг янги босқичи — HUAWEI Мате ХТ ва HUAWEI Мате 70 Про билан танишинг


    InfinBANK томонидан ХИСМК линияси бўйича тақдим этилаётган исломий молиялаштириш – бизнесни ривожлантириш учун ишончли ечим 


    Оқтепа Лаваш “Калмар ўйини” асосида Далгона Боксини чиқарди


    Тошкент шаҳар ҳокимлиги кўмагида 2025 йил 2-4 октябрь кунлари CAEx HoReCa & UzFPT кўргазмаси бўлиб ўтади


    Moody’s “Бизнесни ривожлантириш банки” рейтингларини “салбий”дан “барқарор”га ўзгартирди


    Paynet хизматлари энди Kapitalbank банкоматларида мавжуд


    Инвестиция нима ва у инсонларга нима учун керак?


    “Микрокредитбанк” АТБ IX Германия-Ўзбекистон бизнес форуми доирасида ОДДО БҲФ банк билан 50 миллион долларлик шартнома имзолади


    “Moody’s Ratings” халқаро рейтинг агентлиги “Ўзбекинвест” компанияси рейтинги прогнозини “Ба2”- “ижобий” даражагача кўтарди

     

    Тавсия этамиз

    Вашингтон Теҳронга қарши ҳарбий кампаниядан Хитой ва Россияни жиловлашда фойдаланмоқчими? Минтақамизни нималар кутади?

    19 июн, 22:05

    Челябинскка қулаган метеорит — 540 килоли осмон жисми қандай топилган эди?

    19 июн, 13:31

    Қарийб ярим асрлик меҳнат ёхуд Эронни нима ракета державасига айлантирди?

    18 июн, 20:05

    Раддияга раддия: “Юксалиш” ҳаракати ва “Ўзсувтаъминот” АЖ бир-бирини ёлғон маълумот тарқатишда айбламоқда

    17 июн, 00:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Исроил Эронга ҳужум тез орада тугаши ҳақида АҚШни огоҳлантирди

    Дунё | 24 июн, 08:33

    Клублар ўртасидаги ЖЧ. “ПСЖ” ва “Ботафого” кейинги босқичда. “Атлетико” турнир билан хайрлашди (видео)

    Спорт | 24 июн, 07:44

    Буюк Британия Арктикани “музлатиш” учун 13,4 млн доллар ажратди

    Дунё | 24 июн, 00:10

    Эрон АҚШнинг Яқин Шарқдаги базаларига ҳужум қилди (видео)

    Дунё | 23 июн, 23:49

    “Дарё” дайжести: 23 июннинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 23 июн, 23:36

    Трамп Эронга берилган зарбаларни танқид қилган конгрессменни ҳайдаб чиқаришга чақирди

    Дунё | 23 июн, 23:30

    CNN: Эрон ва Исроил ўртасидаги можаро икки йилгача чўзилиши мумкин

    Дунё | 23 июн, 23:20
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.