• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12831.81
    • RUB163.75
    • EUR14606.45
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +27°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Ўзбекистон

    “Болалар меҳнати тақиқланади”. Ўзгараётган конституцияда мажбурий меҳнатга доир янги норма кенгайтирилмоқда

    Янги таҳрирдаги Ўзбекистон конституциясига мажбурий меҳнатни тақиқлашга оид кенгайтирилган модда киритилмоқда. Касаба уюшмалари федерацияси бўлим мудири Нодира Ғойибназарова “Дарё”га берган интервьюсида ушбу моддада кўзда тутилган муҳим жиҳатларни шарҳлади.

    Мажбурий меҳнатга оид норма кенгаяди

    Янгиланаётган конституцияда мажбурий меҳнатга доир норма кенгайтирилмоқда. Яъни амалдаги конституциянинг 37-моддасида мажбурий меҳнат тақиқлангани белгиланган бўлса, янги нормада болалар меҳнатини тақиқлаш ҳам қўшилмоқда.

    “Суд қарори билан тайинланган жазони ижро этиш тартибидан ёхуд қонунда назарда тутилган бошқа ҳоллардан ташқари мажбурий меҳнат тақиқланади. Болалар меҳнатининг боланинг соғлиғига, хавфсизлигига, ахлоқига, ақлий ва жисмоний ривожланишига хавф солувчи, шу жумладан унинг таълим олишига тўсқинлик қилувчи ҳар қандай шакллари тақиқланади”.

    Суд қарори билан тайинланган жазони ижро этиш тартиби тушунарли. Бошқа ҳолатлар нималардан иборат, деган савол туғилади. Бунда ҳарбий хизматни ўташ, фавқулодда вазиятлар, яъни турли табиий офатлар вақтида, эпидемиялар тарқалганда фуқаролар виждонан бажарадиган ишлар мажбурий меҳнат ҳисобланмайди.

    Айнан шу нормаларни конституцияга киритилиши халқнинг хоҳиши билан бўлмоқда. Нега мазкур қоидалар конституцияга киритилиши сўралди? Чунки бошқа норматив ҳужжатлардаги қоидалар ваколатли давлат органлари томонидан ўзгартирилиши ёки бекор қилиниши мумкин. Аммо норма асосий қонунга киритиларкан, унга халқ овоз бермоқда. Буни фақат халқнинг хоҳиши билан ўзгартириш мумкин. Ва бу, тўғридан тўғри ишловчи норма бўлади. Уни осонгина ўзгартиришнинг имконияти бўлмайди.

    Албатта биз ҳозир “бола меҳнати йўқ, мажбурий меҳнатни бартараф этдик”, деб эътироф этяпмиз. Лекин мажбурий меҳнат хавфи ҳамиша бўлади.

    Нодира Ғойибназарова
    Фото: “Дарё”

    “Мажбурий меҳнат қурбонлари кўпроқ муҳожирлар”

    Халқаро тадқиқотларга кўра, мажбурий меҳнат ҳолатлари меҳнат мигрантларимиз орасида кўп учрайди. Улар ўз мамлакатини ташлаб, бошқа давлатларга бориб ишламоқчи бўлганида, у ердан таниш-билиш топади ёки уни ишга таклиф қилган томон билан маълум шартлашувлар бўлади. Ишга таклиф қилган томон чипталар олиб бериши, йўл харажатларини қоплаши мумкин. Мигрант унга ишониб чет элга боради, лекин қопланган харажатлар тўлови албатта бўлади. Уларни тўлаш учун ишлаб пул топиш керак.

    Бу орада муҳожир қаердадир яшаши керак ва ҳакозо. Оқибатда қопланган харажатларини қайтариш учун топган пулини берса, ўзининг турмуш заруратларига пул етказа олмайди. Секин-аста у замонавий қулликка ўтиб боради. Белгилангандан ортиқ ишлашга мажбур бўлади. Чунки унга энди тазйиқ ўтказилади. Фуқаролик паспортини олиб қўйиш ёки катта қарздорликка киритиб юбориш орқали ҳам у қулликка маҳкум қилинади. Ҳозирда шу каби мажбурий меҳнатларни тақиқлаш масаласи бутун дунё ҳамжамияти эътиборида. Ва Ўзбекистон халқи ҳам бевосита “бу модда бизнинг конституциямизда бўлсин, бизнинг қонунимизга кирсин”, деб берган таклиф жуда тўғри ва ўринли деб ҳисоблаймиз.

    Фото/Telegram

    “Пахтани мажбуран терадиган даврлар ўтди”

    Сир эмас, пахтага олиб чиқиш ёки дала ишларига жалб этиш ҳолатлари нафақат ўқитувчилар, тиббиёт ходимлари, балки талабалар, ўқувчилар орасида ҳам кўп эди. Ўқитувчи таълим бериш, тиббиёт ходими даволаш ва малакасини ошириб бориш ўрнига 2–3 ой, баъзида ярим йиллаб далада ишлашига тўғри келарди. Биз бунинг оқибатларини кўрдик.

    Талабалик давримни эслайман, озгина ўқиш бўларди ва ҳароратнинг қандай эканига қарамай пахта далаларига бориларди. Яъни бу мажбурий меҳнат эди.

    Лекин бугун ундай эмас. Буни халқаро ҳамжамият ҳам тан оляпти. Албатта, булар осонликча бўлгани йўқ. Халқаро кузатувчилар келиб, Ўзбекистонни назорат қилиши, ўзимиздаги фуқаролик институтларининг бефарқ эмаслиги, давлат бошқарув органлари, ҳаттоки миллий комиссия ташкил этилгани натижасида мамлакатда мажбурий меҳнат бартараф этилди. Халқаро ҳамжамият ҳам “Ўзбекистон бошқа давлатларга ҳам намуна бўла оладиган давлатлар қаторига кирди”, деб эътироф этди.

    Нодира Ғойибназарова
    Фото: “Дарё”

    Болалар меҳнатига қўйилаётган тақиқ

    Халқаро меҳнат ташкилоти маълумотларига кўра, бугунги кунда 218 миллион нафар бола мажбурий меҳнат қурбонидир. Шундан 89 миллион нафари хавфли ва зарарли ишларда меҳнат қилмоқда.

    Конституциямизда боланинг соғлиғига, хавфсизлигига, жисмоний, ақлий, руҳий ривожланишига ва унинг таълим олишига хавф соладиган ҳар қандай мажбурий меҳнатнинг тақиқланиши келажак ривожига ҳам жуда катта ҳисса қўшади.

    Болаларга 16 ёшдан ишлашга рухсат беряпмиз. Бунда меҳнат давомийлиги ҳафтасига 36 соатдан ошмаслиги белгиланяпти. Тўғри, 15 ёшдан ёки ундан кичик ёшда ҳам ишлаш мумкин. Бироқ бунинг ҳам ўз чегаралари бор. Масалан, 16 ёшдан кичик болаларни ота-оналарининг ёзма розилиги билан маданий томоша тадбирларида, ижодий жараёнларда меҳнат қилиши мумкин.

    Аммо у қандайлиги, яъни оғирми ёки енгил меҳнатлигига албатта эътибор қаратишимиз лозим. Масалан, боланинг хавфли ишларда ишлаши тақиқланади. Бугунги кунда 18 ёшгача бўлган, вояга етмаган болаларнинг хавфли ишларда ишлашини тақиқлаш бўйича 8 мингдан ортиқ рўйхат тасдиқланган. Масалан, оғир ишларга юк кўтариш билан боғлиқ ишлар киради.

    Мен оддийроқ, ҳаётимизда учрайдиган айрим мисолларни келтирмоқчиман. Масалан, савдо соҳасини, тамаки маҳсулотлари, спиртли ичимликлар сотувини олайлик. Болани сотувчиликка ўтқизиб қўйсак. У пулни олади, картадан пул ечади, ҳеч бир оғир жойи йўқ-ку, деб ўйлашингиз мумкин. Лекин боланинг маънавиятига салбий таъсир ўтказиши сабабли бу ишлар тақиқланган.

    Исломбек Умаралиев суҳбатлашди

     

    15.03.2023, 19:55   Изоҳ (0)   5691
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

     Андижонда қарздор онадан 2 нафар фарзанди учун 32 млн сўм алимент пули ундирилди

    15.03.2023, 19:51

    “Совринни ҳалоллаб, от устида мардонавор туриш бизни руҳлантиради” — қашқадарёлик чавандоз

    15.03.2023, 19:45

    Шавкат Мирзиёев амалий ташриф билан Анқара шаҳрига келди

    15.03.2023, 19:31

    Навоийда 12 қаватли бинонинг деразалари деворга бириктирилмагани аниқланди

    15.03.2023, 18:50

    Ўзбекистонда “Қуёшли маҳалла” танлови ўтказилади 

    15.03.2023, 18:41

    Жиззахда 115 кг номаълум ҳайвон гўштини олиб кетаётган ҳайдовчи ушланди  

    15.03.2023, 18:30
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    UZTELECOM "Мурувват" тарифини тақдим этади: Атиги 25 000 сўм эвазига ғамхўрлик ва эътибор билан бойитилган алоқа


    Kapitalbank ва Visa Ўзбекистон терма жамоасининг ЖЧ-2026 саралаш ўйинини БААда тантанали равишда очишди


    Тошкентда халқаро финтех-ҳодиса — Visa Cashлесс Форум 2025 бўлиб ўтди 


    AVO'дан янги омонат: йиллик 25% гача — 6 ойда орзуингизни амалга оширинг


    Sello Ecosystem Фарғона, Андижон ва Наманганда Sello Summer Fest ёрқин фестивалини ўтказди


    UCMG Амстердамда бўлиб ўтаётган Мoney 20/20 Europе халқаро финтеч кўргазмасида Ўзбекистон номидан иштирок этади


     ADM Jizzakh Жиззахда жойлашган 5-ихтисослаштирилган муассаса тарбияланувчилари эҳтиёжи учун автобус тақдим қилди


    Сув — бебаҳо неъмат: Агробанкдан фермерлар учун янги методик тўплам


    Янги уфқлар: Centrum Air ҳафтасига икки марта Тошкентдан Бишкекка парвозларни амалга оширади


    Навоий инновациялар университети — келажагингизни кафолатлайдиган замонавий таълим маскани! 


    Tenge Bank Tenge24 иловасида янги рақамли автокредитини эълон қилди


    Замонавий Haval Jolion энди 0% муддатли тўлов шартида 


     Coca-Cola жамғармаси ва Глобал атроф-муҳит ва технологиялар жамғармаси (ГЕТФ) “Айланма иқтисодиёт келажаги учун ҳамкорлик битими (PACТ)” ни эълон қилганлиги ҳақида маълум қилди


    Ўзбекистон қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари Европага йўл олмоқда


    Mobiuz "Меҳрибон" имтиёзли тариф режасини тақдим этди

     

    Тавсия этамиз

    Чумчуқларга ем бўлган бургутлар. “Ўргимчак тўри” операцияси Россия учун қанчага тушади?

    4 июн, 18:49
    Audio Icon

    Қуриб қолган кўчатлар, миллионлар шамолга учдими?

    4 июн, 15:03

    Фелдмаршалга алмаштирилмаган Сталиннинг зурриёти — “доҳий” нега ўғлини урушга юборган эди?

    3 июн, 21:10

    Кўзи ўткир, қулоғи сезгир темир қушчалар. Разведкачи дронларнинг “катта акалари”

    3 июн, 20:40
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Трамп АҚШнинг Россия ва Украинага босими ҳақида фикр билдирди

    Дунё | 5 июн, 23:55

    “Дарё” дайжести: 5 июннинг энг муҳим хабарлари

    Ўзбекистон | 5 июн, 23:46

    Шавкат Мирзиёев футбол бўйича Ўзбекистон миллий терма жамоаси аъзоларига табрик йўллади

    Ўзбекистон | 5 июн, 23:30

    “Ёмон уйқу рашк туйғусини кучайтириши мумкин” — тадқиқот

    Дунё | 5 июн, 23:16

    ЖЧ–2026 саралаши. Ўзбекистон ўз тарихида илк бор Жаҳон Чемпионати йўлланмасини қўлга киритди

    Спорт | 5 июн, 23:01

    Ервопанинг олтита мамлакати биргаликда пиёдалар жанговар машинасини сотиб олишни режалаштирмоқда

    Дунё | 5 июн, 22:57
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.