Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари Ўзбекистон ҳудудларидаги Иқтисодий фаоллик барометри (ИФБ) ни ўрганиб чиқди.
ИФБ ҳудудлардаги иқтисодий ўсиш тенденциясини акс эттиради ҳамда номутаносибликларни камайтириш чораларини кўриш, шу билан бирга ҳудудларда ишбилармонлик фаоллигини ошириш чорасини топиш учун самарали воситадир.
Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ва вилоятлар бўйича ИФБни баҳолашда 12 та статистик кўрсаткични ўз ичига олган 3 та таркибий қисм (саноат, тадбиркорлик, ташқи савдо фаолияти) бўйича нисбий таққослаш ва “Паттерн” усуллари қўлланилди.
2017—2022 йиллар бўйича баҳолаш натижаларига кўра, қуйидагилар аниқланди:
Иқтисодий фаолликнинг нисбатан юқори даражаси Тошкент шаҳри, Жиззах, Наманган, Андижон, Хоразм вилоятларида (БЕА индекси 0,500 дан юқори) қайд этилди.
Ушбу ҳудудлар гуруҳи (Жиззах вилоятидан ташқари) ИФБда динамик иқтисодий ўсиш (2017 - 2022 йиллардаги ЙҲМ ўсиши республика кўрсаткичидан юқори — 128 фоиз) асосан саноат ишлаб чиқариши, чакана савдо, қурилиш ишлари, товарлар ва хизматлар экспорти ҳисобига кузатилмоқда.
ЙҲМнинг мўтадил ўсишига (2017—2022 йилларда 123,7 фоиз) қарамай, Жиззах вилояти ИФБнинг юқорилиги иқтисодиёт тармоқлари (саноат, хизмат кўрсатиш), тадбиркорлик (мавжуд кичик бизнес субъектларининг ўсишини) ҳамда замонавий технологияларни жорий этишни рағбатлантириш (машина ва ускуналар импорти) ҳисобига таъминланмоқда;
Шу билан бирга, ИФБ Жиззах, Наманган, Андижон, Хоразм вилоятлари иқтисодий ривожланиш даражасининг ошишида ҳам ўз аксини топди.
Ўртача фаоллик даражасига эга бўлган иккинчи гуруҳдан Самарқанд, Фарғона, Сурхондарё, Навоий вилоятлари жой олган бўлиб, ушбу гуруҳда тадбиркорлик яхши ривожланган, лекин ишлаб чиқариш суръати нисбатан паст (ИФб индекси = 0,400-0,500).
Қорақалпоғистон Республикаси, Бухоро, Қашқадарё, Сурхондарё ва Тошкент вилоятларининг нисбатан паст иқтисодий фаоллиги (ИФБ индекси 0,400 дан паст) табиий ресурслар ва хом ашё ресурсларидан самарали фойдаланишни инобатга олган ҳолда экспортга йўналтирилган тайёр маҳсулотларни ишлаб чиқариш қувватларини жойлаштиришни қайта кўриб чиқишни талаб этади.
Ушбу муаммо иқтисодиёти аграр йўналишга эга ҳудудлар (Бухоро, Қашқадарё, Сурхондарё вилоятлари, ЙҲМда қишлоқ хўжалигининг улуши 40 фоиздан ортиқ, саноатнинг улуши эса 17-18 фоиз), ҳамда иқтисодий ривожланиш даражаси паст бўлган ҳудудлар (Қорақалпоғистон Республикаси, Қашқадарё, Фарғона, Сурхондарё вилоятлари, ЙҲМнинг аҳоли жон бошига кўрсаткичи мамлакат миқёсидаги кўрсаткичдан 1,6-2 маротаба паст) учун ҳам долзарб.
Умуман олганда, ҳудудларнинг 2017—2022 йиллардаги ИФБ даражаси нисбатан паст ривожланган ҳудудлар (Жиззах, Наманган, Хоразм вилоятлари)нинг иқтисодий салоҳиятини оширишга хизмат қилди.
Айни пайтда тадбиркорлик ва бизнесни кенгайтириш ҳудудларнинг ишлаб чиқариш ва экспорт салоҳиятини оширишнинг етакчи бўғинига айланмоқда.
Изоҳ (0)