Ўзбекистондаги ғордан топилган неандертал боланинг ташқи қиёфаси қайта тикланди

Хитойнинг Цзилинь университети палеоантропологлари гуруҳи Ўзбекистон ҳудудидаги палеолит даврига тегишли Тешиктош ғоридан топилган бош суяги асосида рақамли 3D-реставрация технологияси ёрдамида неандертал боланинг ташқи қиёфасини қайта тиклади. Бу ҳақда «Синьхуа» хабар бермоқда.

Бу тошга айланган одам бош суягининг компьютердан фойдаланиб 3D-реставрация ёрдамида қайта тикланиши билан боғлиқ биринчи ҳолатдир. Бу палеоархеологик экспозиция соҳасидаги муҳим ютуқ ҳам ҳисобланади, дейилади хабарда. Қайта тиклаш ишлари Хитой ва Россия ўртасида археология соҳасида ташкил қилинган биринчи қўшма лаборатория — Евросиё ҳудудида атроф-муҳит ўзгариши ва одам адаптациясини ўрганиш бўйича халқаро қўшма биоархеологик лаборатория томонидан амалга оширилди.

Бундан тахминан 300 минг — 40 минг йил аввал яшаб ўтган 8—9 ёшлардаги неандертал болага тегишли бўлган бош суяги 1938 йилда топилган.

Москва давлат университети Илмий-тадқиқот институти ва Антропология институти директори академик Александра Бужилованинг сўзларига кўра, бу топилма Осиёда аниқланган неандертал одамнинг илк қолдиқлари ҳисобланади. Бу суяк, шунингдек, осиёлик неандерталнинг сақланиб қолган ягона бош суяги ҳамдир. Унинг кашф этилиши неандерталлар шарққа қараб интилганини исботлаган.

Янги реконструкция неандертал боланинг қиёфасини янада ишончлироқ кўринишга келтирди, шунингдек, унинг ўзига хос жиҳатларини кўрсатиб берди, деди Бужилова.

Экспертлар фикрича, янги реконструкция Евросиё ҳудудидаги ибтидоий одамларнинг қиёфасини кўргазмали тарзда намоён этиш билан бирга, Марказий Осиёдаги неандерталларни янада чуқурроқ ўрганиш учун янги ғояларни ҳам тақдим этади.

Бойсуннинг мармар қоялари бағрида, Зовталашсой дараси яқинидаги довонда Тешиктош ғори жойлашган. Бу жойда ХХ асрнинг 30 йилларида олимлар 9 ёшли неандертал бола ва қадимги ҳайвонларнинг қолдиқлари — эчки шохлари, ёввойи от ва леопард қолдиқларини топган. Яқин атрофдан тош асрига тегишли меҳнат қуроллари ҳам топилган.

Дастлаб қолдиқлар 8—9 ёшли қизалоққа тегишли эканлиги исботланган. Антрополог олим М.М.Герасимовнинг меҳнати самараси ўлароқ 8-9 ёшли неандертал қизнинг қиёфаси тикланган бўлиб, уни Термиз археология музейида кўриш мумкин.