Xitoyning Szilin universiteti paleoantropologlari guruhi O‘zbekiston hududidagi paleolit davriga tegishli Teshiktosh g‘oridan topilgan bosh suyagi asosida raqamli 3D-restavratsiya texnologiyasi yordamida neandertal bolaning tashqi qiyofasini qayta tikladi. Bu haqda “Sinxua” xabar bermoqda.
Bu toshga aylangan odam bosh suyagining kompyuterdan foydalanib 3D-restavratsiya yordamida qayta tiklanishi bilan bog‘liq birinchi holatdir. Bu paleoarxeologik ekspozitsiya sohasidagi muhim yutuq ham hisoblanadi, deyiladi xabarda. Qayta tiklash ishlari Xitoy va Rossiya o‘rtasida arxeologiya sohasida tashkil qilingan birinchi qo‘shma laboratoriya — Yevrosiyo hududida atrof-muhit o‘zgarishi va odam adaptatsiyasini o‘rganish bo‘yicha xalqaro qo‘shma bioarxeologik laboratoriya tomonidan amalga oshirildi.
Bundan taxminan 300 ming — 40 ming yil avval yashab o‘tgan 8—9 yoshlardagi neandertal bolaga tegishli bo‘lgan bosh suyagi 1938-yilda topilgan.
Moskva davlat universiteti Ilmiy-tadqiqot instituti va Antropologiya instituti direktori akademik Aleksandra Bujilovaning so‘zlariga ko‘ra, bu topilma Osiyoda aniqlangan neandertal odamning ilk qoldiqlari hisoblanadi. Bu suyak, shuningdek, osiyolik neandertalning saqlanib qolgan yagona bosh suyagi hamdir. Uning kashf etilishi neandertallar sharqqa qarab intilganini isbotlagan.
Yangi rekonstruksiya neandertal bolaning qiyofasini yanada ishonchliroq ko‘rinishga keltirdi, shuningdek, uning o‘ziga xos jihatlarini ko‘rsatib berdi, dedi Bujilova.
Ekspertlar fikricha, yangi rekonstruksiya Yevrosiyo hududidagi ibtidoiy odamlarning qiyofasini ko‘rgazmali tarzda namoyon etish bilan birga, Markaziy Osiyodagi neandertallarni yanada chuqurroq o‘rganish uchun yangi g‘oyalarni ham taqdim etadi.
Boysunning marmar qoyalari bag‘rida, Zovtalashsoy darasi yaqinidagi dovonda Teshiktosh g‘ori joylashgan. Bu joyda XX asrning 30-yillarida olimlar 9 yoshli neandertal bola va qadimgi hayvonlarning qoldiqlari — echki shoxlari, yovvoyi ot va leopard qoldiqlarini topgan. Yaqin atrofdan tosh asriga tegishli mehnat qurollari ham topilgan.
Dastlab qoldiqlar 8—9 yoshli qizaloqqa tegishli ekanligi isbotlangan. Antropolog olim M.M.Gerasimovning mehnati samarasi o‘laroq 8-9 yoshli neandertal qizning qiyofasi tiklangan bo‘lib, uni Termiz arxeologiya muzeyida ko‘rish mumkin.
Izoh (0)