Ҳаётда жисмонан соғ бўлса-да, жамиятда ўз ўрнини тополмаган, атрофдагилар корига ярамайдиган инсонлар жуда кўп. Уларнинг қимматли вақтини беҳуда сарфлаётганини кўриб ачинасан киши. Аммо атрофимизда шундай инсонлар ҳам улар имконияти чекланган бўлишига қарамай, ҳаётда ўз ўрнини топишга интилади. «Дарё»нинг навбатдаги қаҳрамони Мадина Пўлатова орттирилган хасталик сабаб, юриш бахтидан маҳрум бўлган. Аммо у тушкунликка тушишни истамайди, аравачада ҳаракатланиб бўлса-да, юксак орзуларига эришишни кўзламоқда.
Мадина Пўлатова 2002 йилнинг 17 сентябрь санасида Тошкент шаҳрида таваллуд топган. Кенжа қизнинг соғлом туғилгани ота-онасини қувонтиргани аниқ. Қизалоқ соғлом болалар сингари атак-чечак қилиб ҳаракатланган. Афсуски, нотўғри қўлланилган тиббий муолажа сабаб бир кундаёқ оёқлари ҳаракатдан тўхтаган.
— Бир вақтлар мен ҳам соғлом инсон эдим. Лекин бахтсиз ҳодиса туфайли юриш бахтидан маҳрум бўлганман. Аммо бу соғлом инсонлар билан мулоқотга киришиб кетишимда қийинчилик туғдирмаган. Чунки ота-онам ва жигарларим қўллаб-қувватлаши натижасида ҳеч қачон ўзимни ожиз ҳисобламаганман. Дадажоним «Қизим кўнглингни ўкситма. Сен ногиронлик аравачасида бўлса-да, дунёларни забт этасан», деган. Аввало, ҳар бир нарса оиладан бошланади. Фарзанд оила аъзолари томонидан қўллаб-қувватланса, у «Шу ишни бажара оламан», деган ишонч билан улғаяди. Инсоннинг қалби соғлом бўлса, жамиятнинг ногиронлиги бўлган шахсларни ҳам қабул қилиши осон бўлади, — дейди Мадина Пўлатова.
Одатда имконияти чекланган инсонлар жамиятга қўшилишни унчалик исташмайди. Уларда тортиниш, қўрқув ва хавотир ҳисси бўлади. Аммо Мадина болаликдан илм олишга қизиққани ва уйда берилган таълимдан қониқмай анъанавий мактабда таҳсил олишни истаганини қуйидагича изоҳлайди.
— Биринчи синфдан то еттинчи синфга қадар якка тарзда уйда таълим олганман. Аммо илм олишга бўлган иштиёқим сабаб, уйдаги таълимдан қониқмадим. Биринчи президентимизга илтимоснома ёзиб, ҳамма қатори мактабда ўқишимга рухсат беришларини сўраганман. Бу билан қайсидир маънода инклюзив таълимнинг шаклланишига ўз ҳиссамни қўшганман, десам ҳам бўлади. Шундан сўнг еттинчи синфдан то ўн биринчи синфга қадар соғлом болалар билан бирдек мактабда таҳсил олганман. Бу мени янада руҳлантирган ва ҳаётга бўлган қизиқишимни оширган, — дейди Мадина Пўлатова.
Мадина Пўлатова баъзи инсонларнинг ногиронларга бўлган муносабатидан ранжиб, жамиятда қўшилишни истамагани ва руҳий тушкунликка тушиб қолгани ҳақида ҳам сўзлаб берди.
— Ўзбекистонда ногиронлиги бўлган инсонларга жамиятнинг муносабати ҳақида жуда кўплаб мониторинглар ўтказганман. Ногиронларга кўплаб имкониятлар яратилган бўлса-да, баъзи инсонларнинг ёмон муносабати кўнгилни ғаш қилади. Бундан ташқари, тадбиркорлар ҳам савдо ёки хизмат кўрсатиш биноларини ишга тушираётганида ногиронлиги бўлган ва ҳаракатланиш имконияти чекланган инсонларни ҳам ҳисобга олишлари керак деб ўйлайман.
Президентимизнинг шаҳар йўналишларида ногиронлар учун махсус йўлакчалари бор автобуслар харид қилиниши ва ер ости ва усти метроларида ногиронлиги бўлган инсонларга ҳамроҳ бўлувчи метрополитен ходимларининг борлиги кишини қувонтиради. Истайманки, автобус чиптачилари шароитлардан амалда фойдаланишсин. Чунки нафақат ногирон, балки соғлом инсоннинг ҳам йўловчи таксилардан фойдаланишга ҳар доим ҳам шароити бўлмайди. Ўқишга кетаётганда ҳамиша жамоат транспортидан фойдаланаман, — дейди Мадина Пўлатова.
Ўзбекистонда имконияти чекланган инсонларнинг илм олишига ва касб-ҳунар ўрганишига кўплаб имкониятлар яратилган. Хусусан, бундай ёшлар имтиёзли равишда талабаликка тавсия этилади. Мадина ҳам бу имкониятдан фойдаланиб, бугунги кунда Ўзбекистон Миллий университетида таҳсил олмоқда.
— Ҳозирги кунда Ўзбекистон Миллий университетининг Ижтимоий иш факультетининг 2-босқич талабасиман. Аслида ўқув хоналаримиз университет биносининг тўртинчи қаватида жойлашган. У ерда ногиронлик аравачаси сиғадиган лифт бор бўлишига қарамай раҳбарият айнан инклюзив талабалар учун биринчи қаватдан ўқув хонаси ажратган. Бир неча йилдан буён ишлаганим сабаб. Сиртқи таълимда ўқишни истаганман. Илгари ногиронлар жамиятида ишлаган бўлсам. Ҳозирги кунда сув етказиб бериш фирмасида оператор бўлиб ишлайман.
Аввал ногиронлик аравачасига ўтириб ташқарига чиққанда одамлардан уялардим. Жамиятда имконияти чекланган инсонлар учун яратилган имкониятлар билан танишгандан сўнг мен ҳам барча фуқаролар сингари тенг ҳуқуқли эканлигимни англадим. Ҳозир ҳам ўқишга борганда ҳеч кимдан уялмайман, аксинча соғлом курсдошларим даврасида аъло баҳо олсам семинарларда фаол иштирок этсам фахрланаман. Аллоҳ берган синовдан уялишга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ, — дейди Мадина Пўлатова.
Мадина Пўлатовага ҳиндистонлик шифокорлар юриб кетиши мумкинлигини айтишган. Аммо бунинг учун у ниҳоятда мураккаб операцияни бошдан кечириши лозим. Турган гапки, бундай жарроҳлик амалиёти яхшигина маблағни талаб этади. Аммо қаҳрамонимиз таклифни рад этган ва яна Ўзбекистонга аравачада қайтиб кетишни лозим кўрган. Хўш, нега у операцияга рози бўлмаган?
— Менда орттирилган ногиронлик бўлгани учун ота-онам нафақат Ўзбекистонда, балки хорижда ҳам даволатишга ҳаракат қилишган. Ҳиндистонга борганимизда шифокорлар текшириб юриб кетишимга умид борлигини айтишган. Аммо рози бўлмаганман. Чунки мен ота-онамнинг ёлғиз фарзанди эмасман. Мендан ташқари, акам ва опам ҳам бор. Ота-онамнинг топган маблағи ва эътибори менга қаратилишини истамаганман. Шу боис жарроҳлик амалиётига рози бўлмай Ўзбекистонга қайтганман.
Баъзи инсонлар ногиронлиги бўлган шахсларга боқиманда деб қарашади. Аммо бундан эмас. Шахсан мен ногирон бўлсам-да, ҳамма қатори фикрлай оламан, ишлайман ва ўқийман. Олдимдаги ҳеч бир тўсиқ мақсадларимга етишишимга қаршилик қилолмайди. Юртимизда ногиронлар учун яратилган имкониятлардан кенг фойдаланиб, жамиятда ўз ўрнимни топишга интиламан, — дейди Мадина Пўлатова.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)