Сурункали стресс узоқ вақт давомида бирор белги бермаслиги натижасида организм учун хавфли бўлиши мумкин, деб ёзади «Новий очаг».
Кортизол гормони нима учун хавфли?
Оғир иш, муносабатлардаги қийин давр, узоқ давом этган касаллик, ўтказиб юборилган таътил ёки шунчаки узоқ вақт ғамгинлик организмда стресс гормони — кортизолининг тўпланишига олиб келиши мумкин. Ўз-ўзидан у хавфли эмас, агар узоқ вақт қолиб кетмаса. Аммо кортизол даражаси доимий равишда кўтарилса, организмнинг муҳим тизимлари зарар кўриши мумкин: эндокрин, юрак-қон томир, асаб кабилар.
Юқори кортизол инсулин резистентлигига таъсир қилади ва иккинчи тоифа диабет хавфини оширади, бу метаболизмимизни секинлаштиради ва бел соҳасида ортиқча ёғ пайдо бўлади. Кортизол уйқу сифатига таъсир қилади, бу кўплаб жиддий касалликлар, шу жумладан, саратон хавфини оширади. Қисқа қилиб айтганда, сурункали стрессни имкон қадар эрта билиш ва у билан курашишни бошлаш жуда муҳимдир.
Қорин соҳасида оғриқ
Мия ва ичакнинг асаб тизими биз ўйлагандан кўра кўпроқ чамбарчас боғлиқ: яқинда ўтказилган тадқиқотлар ичакнинг ёмон ишлаши ва депрессия хавфининг ортиши ўртасидаги бевосита боғлиқликни тасдиқлади. Стресс ошқозон-ичак трактига ҳам таъсир қилиши мумкин. Бу диарея, ич қотиши, кўнгил айниши ва ҳатто қайт қилиш ҳамда қорин оғриғига сабаб бўлади. Агар гастроэнтеролог ҳеч қандай камчилик топмаган бўлса ва ноқулайлик тарк этмаса, машқлар курашиш усулларидан бири бўлиши мумкин: спорт пайтида ишлаб чиқарилган эндорфинлар нафақат хурсанд қилади, балки ичак фаолиятини яхшилайди ва стрессни камайтиради.
Соч тўкилиши
Инсон кунига 80 дан 100 тагача соч толасини йўқотади — бу меъёр. Агар тўсатдан тароқда сезиларли даражада кўп толалар пайдо бўлса, сўнгги олти ой ичида жиддий стресс юз берган бўлиши мумкин. Стресс даврида андрогенларининг чиқарилиши кучаяди, бу эса соч фолликулаларини бузилиши ва соч тўкилишига олиб келиши мумкин. Яхши томони шундаки, стресс ўтиб кетганидан сўнг соч тўкилиши ҳам тўхтайди.
Кўз қовоғининг учиши
Кўз қовоғи ҳеч қандай сабабсиз уча бошлаганида, уни тўхтатишнинг иложи бўлмаса, шифокорлар бунинг сабабини стресс деб ҳисоблайди. Қовоқ учиши билан курашиш учун кўзни юмиш, дам олишга ҳаракат қилиш ва чуқур нафас олиш тавсия этилади. Тўрт сония давомида нафас олиш, нафасни етти сония ушлаб туриш, кейин саккиз сония давомида нафас олиш керак. Бу тўрт марта такрорланади ва бармоқ кўз қовоғига босилади. Агар ушбу аломат тез-тез такрорланса, сурункали стресс билан курашиш усуллари ҳақида ўйлаб кўриш керак.
Ҳуснбузарлар
Ҳуснбузар тошишининг сабабларидан бири эркаклик гормонлари концентрациясининг ошиши бўлиши мумкин, уларнинг чиқиши стресс пайтида фаоллашади. Албатта, ҳуснбузар нотўғри овқатланиш, иммунитетнинг пасайиши, сифатсиз косметикадан фойдаланиш ва ҳатто баъзи дори-дармонларни қабул қилиш туфайли пайдо бўлиши мумкин. Аммо агар тошма кўпайса, бу стресснинг аломатидир: организм доимо стресс билан курашади ва ўз кучини йўқотиши натижасида терида муаммолар пайдо бўлади.
Бел соҳасида оғриқ
Стресс вақтида юрак уриш тезлигини оширади ва мушакларни таранглаштиради. Агар стресс ўтиб кетса, гормонлар нормал ҳолатга қайтади ва мушаклар бўшашади, ҳеч қандай қўрқинчли нарса бўлмайди. Аммо стресс сурункали ҳолга ўтса, мушаклар доимо зўриқишда бўлади, бу эса оғриқни келтириб чиқариши мумкин. Агар оғриқ давом этса, шифокорга мурожаат қилиш ва ҳар куни оддий машқлар учун вақт топишга ҳаракат қилиш лозим.
Тошмалар
Қичишадиган тошмалар ҳам стресснинг аломати бўлиши мумкин. Ҳаддан ташқари кўп кортизол иммунитет тизимини заифлаштиради ва организмга вирус, шу жумладан тери инфекцияларини келтириб чиқарадиган бактериялар билан курашишни қийинлаштиради. Шунингдек, иммунитетнинг пасайиши экземанинг кучайишига олиб келиши мумкин, бу узоқ муддатли стресснинг ўзига хос кўрсаткичли тери касаллигидир.
Изоҳ (0)