30 август куни Вазирлар Маҳкамасининг «Ўзбекистон Республикасида жисмоний шахсларни идентификациялашнинг Mobil-ID тизимини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори қабул қилинди. Бу ҳақда «Дарё»га Адлия вазирлиги хабар қилди.
Қайд этилишича, ушбу қарор электрон шаклда фойдаланиш мумкин бўлган давлат хизматлари бўйича аҳолнинг идорама-идора сарсон бўлиб юришини олдини олишга хизмат қилади ҳамда турли оворагарчиликларга ва хизматдан фойдаланиш учун ташкилотларда узундан-узоқ навбат кутиб туришига чек қўяди. Mobil-ID тизими шахсни унинг мобил телефон рақами орқали идентификациялашни назарда тутади.
Шахсни идентификациялашнинг Mobil-ID тизими фойдаланувчиларга электрон ракамли имзони қўлламаган ҳолда барча давлат хизматларидан фойдаланиш имконини беради (бундан кредитлаш соҳасида кўрсатиладиган молиявий хизматлар мустасно). Шахсни Mobil-ID тизими ёрдамида идентификациялаш фуқаронинг хоҳишига кўра давлат хизматлари маркази ёки нотариал идора томонидан ёхуд Ягона интерактив давлат хизматлари порталининг мобил иловаси орқали амалга оширилади.
Бунда фуқаро бевосита давлат хизматлари маркази ёки нотариал идорага мурожаат қилганда шахсни тасдиқловчи ҳужжат асосида фуқаронинг юзи рақамли форматда расмга туширилади, электрон шаклда қўл бармоғи изи олинади ва мобил телефон рақами ЯИДХПдаги шахсий кабинетга боғланади. Mobil-ID тизими ёрдамида идентификациядан ўтиш учун фойдаланувчи томонидан ЯИДХПнинг мобил иловасидан фойдаланилганда масофадан биометрик идентификациялаш (Face ID) усули ёки ID-картадаги электрон рақамли имзо қўлланилади ҳамда мобил телефон рақами ЯИДХПдаги шахсий кабинетга бепул боғланади.
Бунда фойдаланувчи масофадан туриб Mobil-ID тизимида идентификациядан ўтиш учун ЯИДХПнинг мобил иловасидан фойдаланади ҳамда электрон шаклдаги сўровномани тўлдиради. ЯИДХПнинг мобил иловаси орқали фойдаланувчини Mobil-ID тизимида идентификациядан ўтказишда тақдим этилаётган мобил телефон рақами айнан мурожаат қилаётган фойдаланувчи номига расмийлаштирилган бўлиши зарур.
Бевосита давлат хизматлари маркази ёки нотариал идора орқали фуқароларни Mobil-ID тизимига идентификация қилиш 2022 йил 31 декабргача бепул, 2023 йил 1 январдан бошлаб базавий ҳисоблаш микдорининг 2 фоизи микдорида бир марталик тўлов ундирган ҳолда амалга оширилади. Фойдаланувчилар Mobil-ID тизимида идентификациядан ўтиш учун Вазирлар Мадкамасининг 2022 йил 120апрелдаги 177-сон қарорига мувофиқ бириктирилган ЖШШИРга ҳамда Ўзбекистон Республикасидаги мобил алоқа операторлари томонидан берилган мобил телефон рақамга (ҳисоб баланси фаол бўлган ҳолда) эга бўлиши зарур.
Фойдаланувчи бир нечта мобил телефон рақамларига эга бўлганда унинг танловига асосан фақат бир мобил телефон рақами Mobil-ID тизимида идентификациядан ўтказилади. Фойдаланувчилар Mobil-ID тизимида идентификациядан ўтгандан кейин «Тасдиқланган фойдаланувчи» мақомини олади ва барча электрон давлат хизматларидан фойдаланиши мумкин бўлади (кредитлаш сохдсида кўрсатиладиган молиявий хизматлар бундан мустасно). Mobil-ID тизимида идентификациядан ўтишни ишончнома асосида ёки вакил орқали амалга оширишга йўл қўйилмайди.
Mobil-ID тизими орқали идентификациялаш юридик шахсларга нисбатан татбиқ этилмайди. Тизимдан қуйидаги мақсадларда фойдаланилади:
- OneID тизими орқали давлат органлари ва ташкилотларининг портал ва ахборот тизимларига киришда фойдаланувчиларнинг шахсини тасдиқлаш (аутентификация қилиш);
- Mobil-ID тизимидан фойдаланаётган фойдаланувчининг ҳақиқийлигини тасдиқлаш (верификация қилиш);
- электрон давлат хизматларидан фойдаланиш бўйича фойдаланувчилар томонидан берилган аризаларни тасдиқлаш;
- фойдаланувчи ўзининг шахсига доир маълумотларни давлат органлари ва ташкилотлари «Электрон ҳукумат» тизими орқали олганда бу ҳақида хабарномалар қабул қилиш;
- фойдаланувчи ўзининг шахсига доир маълумотларини давлат органлари ва ташкилотлари, хўжалик бирлашмалари, нодавлат ташкилотлар «Электрон ҳукумат» тизими орқали олиши учун рухсат бериш;
- қонунчиликда назарда тутилган бошқа ҳолатларда.
Қоида тариқасида Mobil-ID тизимидаги идентификациянинг муддати чекланмайди. Фақат шахс (фойдаланувчи) исталган вақтда ва ўз хоҳишига кўра давлат хизматлари марказлари ёки ЯИДХПнинг мобил иловаси орқали Mobil-ID тизимидаги идентификацияни бекор қилиши мумкин.
Mobil-ID тизими оператори Адлия вазирлигининг «Адлия органлари ва муассасаларида ахборот-коммуникация технологияларини ривожлантириш маркази» давлат муассасаси ҳисобланади. Адлия вазирлиги томонидан жисмоний шахсларни Mobil-ID тизимида идентификациялашни йўлга қўйиш буйича ахборот тизими ишлаб чиқилиб, ишга туширилганлиги маълум қилинади.
«Қисқа қилиб айтганда, Mobil-ID тизими аҳолининг масофадан туриб электрон давлат хизматларидан мустақил фойдаланиш имкониятларини кенгайтиради ва аҳолига қулайликлар яратади, давлат хизматларини ривожлантириш соҳасидаги халқаро рейтингларда эса Ўзбекистон Республикасининг ўрнини яхшилашга хизмат қилади», — дейилади хабарда.
Изоҳ (0)