Сўнгги йилларда олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилиш тизимида кўплаб ижобий ўзгаришлар юз берди. Масалан, абитуриентларга ўзлари яшаб турган жойдан Ўзбекистондаги истаган институт ёки университетига ДТМ расмий сайти орқали онлайн тарзда ҳужжат топшириш имкони яратилди. Бундай қулайликни 5-6 йил илгари тасаввур ҳам қилиб бўлмасди.
Талабалар ўқишини кўчириш бўйича янги тизимнинг афзалликлари ҳақида «Дарё»га Тошкент молия институти ректори, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор Тўлқин Тешабоев гапириб берди.
Талабаларнинг ўқишини кўчириш бўйича меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар такомиллаштирилди.
Хусусан, Ўзбекистон президентининг 2022 йил 15 июндаги «Давлат олий таълим муассасаларига ўқишга қабул қилиш жараёнларини ташкил этиш тўғрисида»ги қарорида халқаро тан олинган рейтингларда биринчи мингталик ўринларда мавжуд ОТМдан Ўзбекистондаги ОТМларнинг мос ва турдош таълим йўналишларига ўқишни кўчиришда тест синовлари ўтказилиши белгилаб қўйилди.
Бунда тест синовлари бўйича ўтиш баллари ҳар йили 15 июлга қадар Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳамда тизимида ОТМ бўлган вазирлик ва идоралар томонидан белгиланади ҳамда Давлат тест марказининг расмий веб-сайтида эълон қилинади.
Тошкент молия институти мисолида қарайдиган бўлсак, 2022/2023 ўқув йилида хорижий олий ўқув юртларидан ўқишини ушбу институтнинг таълим йўналишларига кўчириш учун тест синовлари топширган талаба камида 105 балл олиши керак.
Бундан икки йил аввал кириш бали 56,7 баллни ташкил этган. Тасаввур қилинг, ўзимиздаги абитуриент камида 130–140 балл олиб институтга ўқишга кирсаю, хорижий ОТМдан ўқишини Ўзбекистонга кўчирган талаба тест синовларида 56,7 балл билан ўқишга қабул қилинса.
Очиғини айтиш керак, бу ҳолат бошқа олий ўқув юртларини билмадиму, бизнинг институтда таълим сифатининг пасайишига сабаб бўлди. 2020/2021 ўқув йилида 550 га яқин фуқаролар хорижий олий таълим муассасалариги ўқишини Тошкент молия институтига кўчирган. Тажриба шуни кўрсатаяптики, уларнинг аксарияти институтда ўқитиладиган фанларни ўзлаштириши қийин кечмоқда ёки академик қарздор бўлиб қолмоқда. Шуни инобатга олиб, хорижий ОТМларидан ўқишини давлат ОТМларига кўчириш учун ўтказиладиган тест синовларида кириш баллининг 105 балл этиб белгиланишини тўғри қарор деб ҳисоблайман.
Яна бир жиҳат. Республикамиз абитуриентларини турли йўллар билан хорижий олий ўқув юртларига ўқишга киритиш ва орадан бир йил ўтса, Ўзбекистондаги исталган университет ёки институтига ўқишини кўчириб беришда «амалий ёрдам» кўрсатадиган консалтинг фирмалари кўпайиб кетди. Албатта, ҳукумат томонидан кўрилаётган чора-тадбирлар натижасида бундай салбий ҳолатларнинг олди олинмоқда.
Ўзбекистон президентининг юқорида келтирилган қарорига асосан, 2022/2023 ўқув йилидан бошлаб талабалар ўқишини хорижий мамлакатларда фаолият юритаётган ОТМларидан республикамиз ОТМларининг мос ва турдош бўлмаган таълим йўналишларига кўчиришга рухсат этилмайди. Буни оддий тилда тушунтирадиган бўлсак, хорижий ОТМларининг нотурдош таълим йўналишларида ўқиган талаба ўқишини Тошкент молия институтининг бирорта таълим йўналишига кўчира олмайди.
Биз юқорида «ташқи кўчириш» деб ном олган талабалар ўқишини кўчиришнинг айрим хусусиятлари тўғрисида тўхталиб ўтдик. Ҳолбуки, талабалар ўқишини «ички кўчириш» ҳам мавжуд. Хусусан, 2022/2023 ўқув йилидан бошлаб Ўзбекистон ҳудудида давлат ОТМнинг биридан бошқасига ўқишни кўчиришга фақатгина талаба оила қуриши муносабати билан турмуш ўртоғи доимий яшайдиган ҳудуддаги ОТМга ўқишини кўчириш учун ва давлат органлари ходимлари иш жойи ўзгарган тақдирда унинг турмуш ўртоғи ёки вояга етмаган фарзанди ўқишини кўчириш учун мурожаат қилганда, тегишли вазирлик (идора) раҳбарининг тавсияси асосида рухсат берилади. Бошқа ҳолатларда талабалар ўқишини кўчириши мумкин бўлмайди.
Бакалавриат ва магистратура таълим йўналишлари, иккинчи ва ундан кейинги олий таълимга ўқишга кириш учун абитуриентлар махсус электрон дастурлар орқали онлайн рўйхатдан ўтгани каби хорижий ва миллий ОТМларидан ўқишини бошқа ОТМларига кўчираётган фуқаролар учун анча қулайликлар яратилди. Янги ўқув йилида ўқишини хорижий ва нодавлат ОТМларидан кўчирмоқчи бўлган талабалар Давлат тест марказининг my.dtm.uz сайти орқали, республикадаги бир ОТМдан бошқасига ёки бир ОТМ доирасида ўқишини кўчирмоқчи бўлган талабалар transfer.edu.uz сайти орқали онлайн рўйхатдан ўтиш имкониятига эга бўлди.
Хулоса ўрнида таъкидлаш керакки, талабалар ўқишини кўчириш борасида йўлга қўйилган янги тизим ОТМларда таълим сифатининг ошишига, фуқароларда ўқишини кўчириш масъулияти юзага келишига ва энг асосийси, талабалар ўз билимларини янада кучайтиришларига туртки бўлади.
Изоҳ (0)