Ўзбекистонда ерости сувлари сатҳи пасайиб кетаётган ҳудудларда 2022 йил 1 августдан бошлаб ерости чучук сувларига қудуқ бурғилаш ва сувдан махсус фойдаланишга рухсатнома бериш бўйича мораторий жорий этилади. Бу ҳақда жамоатчилик муҳокамаси учун эълон қилинган президент қарори лойиҳасида кўзда тутилган.
Ҳужжатда айтилишича, сўнгги йилларда барча ҳудудларда аҳолини ичимлик суви билан таъминлаш бўйича кенг қамровли чора-тадбирлар амалга оширилиб келинмоқда. Ҳозирда марказлашган ичимлик сув таъминотининг 67 фоизи ерости сувлари ҳисобига амалга оширилмоқда.
Шу билан бирга, қишлоқ хўжалиги ва саноатни жадал ривожлантириш ерости сувларига эҳтиёжнинг кескин ортишига олиб келиб, бу ўз навбатида сув ресурсларидан оқилона фойдаланиш тизимини янада такомиллаштиришни тақозо этмоқда. Хусусан, бугунги кунда айрим ҳудудлардаги ерости сувлари сатҳининг кўп йиллик ўртача меъёрдан 5 метр ва ундан ортиқ пасайиб, улар ресурсларининг камайиб кетиши кузатилмоқда.
Шунингдек, соҳага оид рухсат берувчи тартиб-тамойиллар кескин соддалаштирилган ва шаффофлаштирилган бўлишига қарамасдан, ерости сувларига қудуқларнинг рухсатсиз бурғиланиши ва сувдан назоратсиз, ҳисобсиз фойдаланиш ҳолатлари ҳамон давом этмоқда. Сўнгги йилларда Давлат геология қўмитасининг ҳудудий гидрогеология станциялари томонидан 1 200 дан ортиқ ерости сувларига рухсатсиз бурғилаш ва улардан фойдаланиш ҳолатлари аниқланган.
Давлат геология ва минерал ресурслар қўмитаси ва соҳа мутахассисларининг ерости сувлари мониторинги натижаларига асосан сўнгги йилларда Навоий, Самарқанд, Жиззах, Қашқадарё, Наманган, Фарғона ва Андижон вилоятларининг айрим ҳудудларида ерости сув сатҳининг 5 метргача ва ундан ортиқ пасайиб кетгани аниқланган.
Ушбу ҳудудларда 2022 йил 1 августдан бошлаб ерости чучук сувларига қудуқ бурғилаш ва сувдан махсус фойдаланишга рухсатнома бериш бўйича мораторий жорий этилади.
Бунда сув сатҳи 5 метрдан ортиқ пасайиб кетган ҳудудларда ерларни суғориш ва ишлаб чиқариш мақсадларда ерости сувларига қудуқларни бурғилаш ҳамда мавжуд қудуқлардан сув тежовчи технологияларсиз ерларни суғориш тақиқланади (тасдиқланган давлат дастурлари доирасидаги бурғилаш ишлари бундан мустасно).
Сув сатҳи 5 метргача пасайган ҳудудларда ерости сувларига қудуқлар бурғилаш ва сувдан махсус фойдаланиш сув тежовчи технологияларни жорий этишни инобатга олган ҳолда:
- ерларни суғориш мақсадлари учун — Сув хўжалиги вазирлигининг;
- ишлаб чиқариш эҳтиёжлари учун — ҳудудий ривожлантириш дастурлари ва сувдан оқилона фойдаланиш шартлари билан вилоятлар ҳокимлари хулосалари асосида амалга оширилади.
Давлат геология қўмитаси мораторий эълон қилинган ҳудудлар тўғрисидаги аниқ маълумотларни ўзининг расмий веб-сайтида ва қонунчилик билан та’қиқланмаган бошқа очиқ манбаларда кенг ёритилишини таъминлайди.
Вазирлар Маҳкамасига Давлат геология қўмитаси томонидан киритилган асослантирилган таклифларга мувофиқ мораторий жорий этилган ҳудудлар ва чекловларга ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳуқуқи берилади.
2023 йил 1 январдан бошлаб амалдаги ерости сувларига қудуқ бурғилаш учун рухсатнома олиш тартиби бекор қилинади, унинг ўрнига ерости сувларига қудуқлар бурғилаш фаолиятига Давлат геология қўмитаси томонидан фақат юридик шахсларга ва якка тартибдаги тадбиркорларга сертификат бериш тартиби жорий этилади.
Изоҳ (0)