Ўзбекистондаги банкоматларда нақд пул олиш учун комиссия ошиши мумкин

Ижтимоий тармоқларда банкоматлардан пул ечиш учун комиссия оширилиши мумкинлиги ҳақида хабарлар тарқалмоқда.

Хусусан, блогер Отабек Бакиров ўз Telegram каналида ёзишича, баъзи банкоматлар йирик миқдорда нақд ечиш учун 1,5 фоиздан 3 фоизгача комиссия ўрнатган.

«Асосан ташқи сабаблар туфайли нақд пулга бўлган талабнинг ортиши банкоматлар олдида узун навбатларни яратмоқда. Банклар суткасига бир неча бор банкоматларни тўлдираётгани ёки бу бўйича регуляторнинг маъмурий назорат текширувлари ўрнатилганига қарамай барибир муаммо вақти-вақти билан кун тартибига чиқиб қолмоқда.

Бугун банклардан бирининг тажриба тариқасида банкоматлар орқали йирик миқдорда нақд ечиш учун 1,5 фоиздан 3 фоизгача комиссия ўрнатганига кўзим тушди. Бир миллионгача нақд ечиш учун комиссия аввалгидек ўзгаришсиз қолган — 1 фоиз. Кўп гувоҳ бўлаётганимиздек, одатда «баригалар» (тижорий мақсадларда нақд пулдан фойдаланувчилар) катта миқдордаги нақдликни ечиб кетишади, пенсионер/ бюджетникларга нақд пул қолмайди. Яъни нақд пулга нисбатан истеъмол хариди учун талабгорларнинг талаби қондирилмай қолади.

Банкоматлардан чиқимларнинг таркибини кўриб, таҳлил қилаётган банклар бунга ўзлари ишонч ҳосил қилиши мумкин. Банкоматга жойлаштирилган ҳажми бўйича 75-90 фоиз нақдликнинг ечилиши сони бўйича 15-20 фоиз транзакция ҳиссасига тўғри келади (ҳудудлар ва локацияга қараб). Табиийки, бозор ва бизнес қоидаларига кўра, талаб ва таклифни мувозанатлаш учун катта миқдорда нақдлик ечиш учун юқорироқ комиссиялар ўрнатилиши истеъмолчилар учун ҳам, банклар учун манфаатли қадам бўлади.

Жараённинг бундай йўлга қўйилиши нақд пулнинг транзаксион таннархи/харажатлари ва нақдликка талаб анча баланд бўлган узоқ ва чекка туманларда айниқса муҳим», – деб ёзади Бакиров.

Ҳуқуқшунос ва блогер Баҳодир Аҳмедовнинг фикрича, Марказий банк, аввало, нақд пул етишмовчилигининг сабабини топиши керак.

«Банкоматларда нақд пул етишмовчилигини олдини олиш мақсадида айрим банклар 1 млндан ошиқ ечилса 3 фоиз комиссия ушлаб қолинишини йўлга қўймоқчи экан.

Аслида биз нега нақд пул етишмовчилиги юз бермоқда деган саволга жавоб топишимиз керак. Марказий банк бу бўйича зарурий ўрганишлар тақдим этиши керак.

Бу аввало соядаги иқтисодиёт сақланиб қолаётгани, ҳали ҳам юқори ставкали солиқ сиёсати давом этаётгани, контрабандага қарши кураша олмайдиган тизим ортидан юзага келаётгани ҳақида юқори раҳбариятни кимдир огоҳлантирармикин? Қизил чироқ ёнмасдан олди олинармикин? Ёки бунда ҳам кимдир истеъфога чиқиши керакми?», – деб ёзади у.

Марказий банк ушбу ўзгариш ҳақида ҳали расмий маълумот бермади.