Россия иқтисодиёти тикланишни бошлади, лекин оддий аҳоли инфляциядан азият чекмоқда

Россиянинг нефть ва газдан олган даромадлари унга иқтисодий вазиятдан чиқишга ёрдам берди. The Economist нашри Россия иқтисодиёти атрофидаги воқеаларни таҳлил қилди.

2015 йилда америкалик сенатор ва президентликка собиқ номзод бўлган марҳум Жон Маккейн шундай деган эди: 

Россия — давлат қиёфасидаги ёқилғи қуйиш шохобчаси.

Кўп жиҳатдан Маккейн ҳақ эди. Россиянинг нефть ва газдан олган даромадлари унга иқтисодий вазиятдан чиқишга ёрдам берди. 

Украинага бостириб киришига жавобан Ғарб давлатлари томонидан унга нисбатан санкциялар киритилган эди. 10 июнь куни Россия Марказий банки фоиз ставкаларини уруш бошланишидан олдинги 9,5 фоизгача камайтиришини эълон қилди.

Асосий сиёсат ставкасини нормаллаштириш Россия иқтисодиёти Ғарб санкциялари таъсиридан халос бўлганининг бир белгисидир. 

Март ойининг бошида рубль кескин қулаган эди. Россия Марказий банки уруш бошланганидан кейин ўз валютасини ҳимоя қилиш учун дарҳол асосий ставкани икки баробарга ошириб, 20 фоизгача етказди. 

Рубльни олинг. Марказий банк босқиндан кейин долларга нисбатан кескин қадрсизланиб қолган валюта курсининг янада тушиб кетишининг олдини олиш учун фоиз ставкаларини икки баробарга ошириб, 20 фоизга етказди. Сиёсат ишлаганга ўхшайди.

Апрель ойи охирига келиб рубль ўзининг барча йўқотишларини қоплади ва бу фоиз ставкаларини босқичма-босқич юмшатиш имконини берди. 

Рубль ҳозир босқиндан олдинги даражасидан 30 фоизга юқори ва Россия Марказий банки келгусида фоиз ставкаларини янада пасайтириши кутилмоқда.

Нефть ва газнинг юқори нархлари ҳам иқтисодиётга катта ёрдам берди. Европа Иттифоқи Россиядан импорт қилинадиган нефтнинг 75 фоизини бойкот қилишга рози бўлса-да, мамлакат ўз ёқилғиларига муқобил харидорлар топа олди. 

Халқаро молия институти ҳисоб-китобларига кўра, Россиянинг сўнгги уч ойда экспортдан олган даромади ўтган йилнинг шу даврига нисбатан 65 фоизга кўпайган. 

Ғарб санкцияларига дучор бўлган импорт эса 20 фоизга камайди. Соф натижа — сўнгги уч ойдаги савдо баланси ўтган йилга нисбатан қарийб тўрт баравар юқори. 

Бу Россияга ўз валютасини қўллаб-қувватлаш ва урушни кучайтириш учун кўп миқдорда нақд пул берди.

Шунга қарамай, иқтисодий оғриқ Россиянинг бошқа соҳаларида сезилмоқда. Истеъмол нархлари инфляциясини февралдаги 9 фоиздан май ойида 17 фоизга кўтарди, бу марказий банкнинг 4 фоизлик кўрсаткичидан анча юқори. 

Инфляция пасайишни бошлади, аммо оддий россияликлар кўплаб Ғарб товарлари танқислигига дуч келмоқда: санкциялар туфайли янги автомобиллар сотуви 80 фоизга қисқарди, кўплаб дўконлар ва ресторанлар ёпилди. 

Кўпчилик таҳлилчилар Россия иқтисодиёти жорий йилда 7,5 фоиздан 12,5 фоизгача қисқаришини кутмоқда.