Психологларнинг фикрига кўра, тақиқлар болаларга ўзларини хавфсиз ҳис қилишига имкон беради, кейинчалик хотиржамлик ва масъулиятнинг етишмаслик ҳисси пайдо бўлади. Бироқ ҳар қандай тақиқларга масъулият билан ёндашиш керак — баъзилари тарбияланишга ёрдам беради, бошқалари эса зарар етказиши ҳам мумкин. Wday нашри болага қандай нарсаларни тақиқламаслик кераклигини айтиб ўтди.
Савол бериш
Болалар катталар аллақачон ички ва ташқи томондан биладиган дунёда яшашни эндигина ўрганмоқда, шунинг учун улар баъзида нарсалар қандай ишлаши ҳақида аниқ саволлар бериши ажабланарли эмас. Бундай саволлар жуда кўп бўлса ҳам, жаҳл қилмаслик керак. Улар нима учун ўт яшил экани ва мушукнинг думидан тортиш унга ёқмаслигини қандай аниқлаш мумкин? Агар бу саволга жавобни билмасангиз, уни биргаликда излашни таклиф қилинг.
Ҳиссиётли бўлиш
Тўғри психологик ривожланиш учун ҳис-туйғуларга йўл бериш жуда муҳимдир. Бундан ташқари, «ўғил болалар йиғламайди» каби қарашлар кенг тарқалган бўлиб, улар ақлий ривожланишга катта зарар етказади. Болалар ҳамма нарсани кўпроқ ҳиссиёт билан қабул қилади, шунинг учун ҳис-туйғулардан уялмаслик керак.
«Қизғанчиқ» бўлиш
Йўқ, бу ёмон маслаҳат эмас — бола катталар каби ўз нарсаларини тасарруф этиш ҳуқуқига эга. Шунинг учун, ўйинчоқларни ўйин майдончасида бошқа болалар билан бўлишишга мажбурлашнинг ҳожати йўқ. У ўз нарсаларини ўзининг бир қисми сифатида қабул қилишини ёдда тутиш керак.
«Йўқ» дейиш
Болалар ҳам худди катталар каби тўла ҳуқуқли шахслардир ва улар ўз фикрини тўлиқ билдириш ҳуқуқига эга. Агар улар ҳақиқатан ҳам бирор нарсани хоҳламаса, ота-она ёки бошқа катта инсонлар унинг фикрини ҳисобга олиши шарт.
Ҳамманинг ҳам сири бор
Сизнинг сирларингиз борми? Албатта, ҳа ва агар кимдир уларни доимий равишда очишга ҳаракат қилса, бундан, албатта, ранжишингиз мумкин. Болага ҳам сирларни ўз ичига олган шахсий майдон керак. Фарзандингиз шахсий кундалик юритса ёки кимнидир ёқтиришини айтишдан бош тортса, барча сирларни ошкор қилишни талаб қилманг.
Бу тақиқ нафақат боланинг соғлиғига зарарли, балки келажакда овқатланиш маданияти билан боғлиқ муаммоларга олиб келиши мумкин. Боланинг организмига кўра у тўйгунча овқатланади, акс ҳолда бу доимий равишда керагидан кўп овқатланиш ва килограмм ортишига олиб келиши мумкин. Бола етарлича овқатланмаяпти, деган хавотир бўлса, уни тоза ҳавода тез-тез сайр қилдириш керак, шундагина боланинг иштаҳаси очилади.
Хато қилиш
Болалар эндигина ота-оналари аллақачон билган нарсаларни ўрганишни бошлаган бўлади. Муваффақиятга эса қилинган хатолар орқали эришилади. Бола мустақил бўлишга, ҳали эриша олмаган нарсани қилишга, керак бўлса, хато қилишга ҳаракат қилсин. Умуман олганда, болаларга эркинлик бериш керак — хонани аввал бетартиб қилиш, сўнгра уй ишларида ёрдам бериш, сайрга тайёргарлик кўриш ва мустақил равишда пойабзал боғичларини боғлаш.
Қўрқиш
Болалар ҳали дунёда қандай ҳаёт кечишини тушунмайди ва номаълум нарса кўпинча қўрқинчли туйилади. Агар бола чироқ ўчирилган ҳолда ухлашни хоҳламаса, уни тунни қоронғи хонада ўтказишга мажбурламаслик лозим, чунки боланинг қўрқиб улғайиши унинг руҳиятига ўз таъсирини ўтказади. Болани рағбатлантириш керак, катталар ҳамиша унинг ёнида эканини ва у билан қўрқинчли дақиқаларни бошдан кечиришга тайёрлигини билиши керак.
Мавзуга доир:
Изоҳ (0)