Нима учун бола уйқусида тишларини ғичирлатади? Муаммонинг 6 та энг кенг тарқалган сабаби

Тиббиётда жағларнинг беихтиёр бир неча марта қисилиши натижасида тишларнинг ғичирлаши «бруксизм» деб аталади. У асосан кечалари ўзини намоён қилади ва қўшимча равишда, бош оғриғи ва қулоқларда шовқин каби кўплаб жисмоний оғриқларни келтириб чиқаради. Кўпинча бруксизм болаларда кузатилади. Бунга тишлардаги муаммо сабабми? Ушбу саволларга жавоб тариқасида «Новий очаг» нашри тўлиқ маълумот бериб ўтди.

Фото: «Новий очаг»

Sleep Foundation маълумотларига кўра, дунёнинг турли бурчакларида болаларнинг 6 дан 50 фоизигача бўлган қисми бруксизмдан (одонтеризм ва Каролини феномени деб ҳам аталади) азият чекади. Тишларнинг тунги ғичирлаши жуда қўрқинчли эшитилади. Шу билан бирга, ота-оналарнинг ўзи ҳар доим ҳам шифокорларга маслаҳат учун шошилмайди, чунки бу муаммо болаларнинг катта бўлиши билан ўз-ўзидан ўтиб кетишига ишонади. Чиндан ҳам шундайми? Мутахассислар бу масалада баҳслашишга тайёр. Аслида, бруксизм — бу боланинг соғлиғи учун нохуш оқибатларга олиб келадиган физиологик касаллик бўлиб, шифокорга мурожаат қилишни талаб қилади. Бруксизмни келтириб чиқарган сабабларга кўра шифокор ташхис қўяди ҳамда керакли муолажаларни буюради.

Стресс

Стресс ва бруксизмнинг эрта бошланиши ўртасида тасдиқланган боғлиқлик бор, аммо қайси бири қўзғатувчи ва қайси оқибат эканини аниқлаш учун кўпроқ тадқиқотлар талаб этилади. Бироқ тиббий адабиётларда стресснинг ёш болаларга таъсирини ўрганган тажрибалар ҳам мавжуд. Мутахассисларнинг таъкидлашича, ўзларини ноқулай муҳитда кўрган болалар, кўпинча, ухлаётганида тишларини қичирлатади. Мактаб ёшидаги болаларда бруксизм дарс юкламалари ва баҳолар ҳақида ташвишланиш туфайли ҳаддан ташқари ҳиссий зўриқишларга реакция бўлиши мумкин.

Кўпинча, кечаси тишларини ғичирлатишдан шикоят қиладиган беморлар безовта, ташвишли ва ҳимоясиз болаларда кузатилади, улар жуда масъулиятли бўлиб, муваффақиятсизликни бошдан кечириши қийин. Болаларда психиканинг ҳимоя механизми ҳали мавжуд эмас. Улар ҳиссий стрессга катталарга қараганда ёмонроқ мослашади. Майо клиникаси маълумотларига кўра, ташвишланиши кучайган ёш беморларда бруксизмнинг намоён бўлиши фақат ёшга қараб ортиши мумкин.

Стоматологик муаммолар

Бруксизмнинг кенг тарқалган сабаби жағ суякларининг нотўғри жойлашувидир. Тишларнинг ёмон ёпилиши билан жағ мушаклари кун давомида кучайган стрессга дучор бўлади ва кечаси улар спазм билан реакцияга киришади. Шунингдек, бруксизм биринчи навбатда турли хил ортодонтик тузилмаларни, масалан, палатал кенгайтиргичлар ёки бракетларни тақишга мажбур бўлган болаларда ҳам кузатилиши мумкин.

Тиш чиқиши

Тиш чиқиши пайтида, милкдаги қичишиш ва оғриқ ҳатто кечаси ҳам тинч қўймайди. Жағни сиқиш — бу тишларни қичишишининг олдини олиш учун уринишдир. Бундай ҳолда, бруксизм вақт ўтиши билан ўз-ўзидан йўқолади.

Аденоиднинг катталашуви

Боланинг бурун бўшлиғида лимфоид тўқималарнинг ўсиши билан нафас олиш қийинлашади. Тиббий амалиёт шуни кўрсатадики, бу муаммога дуч келган болаларнинг 80 фоизи у ёки бу босқичда оғиз орқали нафас олишга реакция сифатида бруксизмни ривожлантиради.

Уйқунинг бузилиши

Замонавий педиатрлар бруксизмни уйқусизлик ва тунги энурез каби жиддий муаммолар билан бир қаторга қўйишади. Агар бола вақти-вақти билан эмас, балки доимий равишда тишларини ғичирлаца, у текширилиши ва керак бўлганда даволаниши керак. Бруксизм биринчи қарашда кўринадиган даражада зарарсиз эмас. Жағларнинг спазми тиш эмалининг емирилишига ёрдам беришига қўшимча равишда, хуружлар пайтида болада юрак уриши тезлашиши, босим ошиши, бош ва бўйин оғриғи хавфи ортади.

Қандай чора кўриш керак?

Бруксизмнинг дастлабки белгиларида иккита мутахассисдан маслаҳат олиш керак — невролог ва стоматолог. Невролог болада марказий асаб тизимининг бузилиши билан боғлиқ сабабларни аниқлашга ёрдам беради, гиперактив ёки ҳаддан ташқари ташвишли чақалоқнинг руҳий ҳолатини барқарорлаштириш бўйича тавсиялар беради.

Тўғри ташхис қўйиш учун тиш шифокори керак. Агар улар сабаб бўлса, унда тишларнинг ҳолатини тузатиш учун ортодонтистга мурожаат қилиш мумкин. Мутахассис ноқулайликни енгиллаштирадиган ва ушбу нохуш даврдан осонроқ ўтишга ёрдам берадиган махсус оғриқ қолдирувчи маз ва гелларни маслаҳат беради.