• Профилга Кириш
  • 1744009905_435.svg 1744009905_642.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12768.26
    • RUB162.63
    • EUR14400.04
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +29°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Дунё

    Ғалла танқислиги сабаб бутун дунё очлик хавфи остида — The Economist

    Россия ва Украина ўртасидаги уруш оқибатида бутун дунёда ғалла танқислиги муаммоси кенг тарқалмоқда. The Economist нашри миллионлаб одамларга хавф солаётган бу муаммонинг сабабларини таҳлил қилди. 

    Фото: The Economist

    Фото: The Economist

    13 май куни Ҳиндистон ҳукумати буғдой экспортига тақиқ қўйди. Шундай бўлса-да айрим буғдойга муҳтож мамлакатлар бу тақиқдан истисно қилинди. 15 май куни Миср билан 500 минг тонналик келишув имзоланди. 

    Ҳозирда 26 та давлат озиқ-овқат экспортига қаттиқ чекловлар киритмоқда. Аксарият ҳолларда улар тўғридан-тўғри тақиқларни йўлга қўйган. 

    Бутун дунёни озиқлантириш керак ва одамлар буни савдо орқали амалга оширади. Баъзи маълумотларга кўра, дунё аҳолисининг бешдан тўрт қисми озиқ-овқат маҳсулотларини соф импорт қилувчи мамлакатларда яшайди. 

    Дунё калорияларининг 20 фоиз​​дан ортиғи ва доннинг эса18 фоиздан ортиғи омочдан пластинкагача бўлган йўлда камида битта чегарани кесиб ўтади.

    Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Жаҳон озиқ-овқат дастури (WFP) маълумотларига кўра, озиқ-овқатга эга бўлган одамларнинг ҳаёти ёки тирикчилиги бевосита хавф остида бўлган одамлар сони сўнгги беш йил ичида 108 млндан 193 млнга кўтарилган. 

    Пандемия даврида аҳоли даромадлари камайди ва қишлоқ хўжалиги ишлари ҳам, таъминот занжирлари ҳам бузилди. Пандемия таъсири йўқолганлиги сабабли энергия ва юк ташиш нархларининг кўтарилиши бироз кўпроқ бўлди.

    Фото: The Economist

    Фото: The Economist

    Вазият Хитойда чўчқа гриппи ва экспорт қилувчи мамлакатлардаги бир қатор ёмон ҳосил туфайли ёмонлашди. Уларнинг баъзилари 2020 йилнинг ўрталарида бошланган Ла Нина шароити билан боғлиқ. 

    Россия ва Украина ўртасидаги уруш эса глобал дон захираларининг кўплигига қарамай уларни хавф остига қўйди. 2021 йилда Россия ва Украина буғдойнинг биринчи ва бешинчи йирик экспортчилари бўлиб, мос равишда 39 млн тонна ва 17 млн тонна буғдой етказиб беришди — жаҳон бозорининг 28 фоизи. 

    Улар, шунингдек, маккажўхори ва арпа каби ҳайвонларни боқиш учун ишлатиладиган кўплаб дон етиштиради ва кунгабоқар уруғининг биринчи (Украина) ва иккинчи (Россия) ишлаб чиқарувчилари ҳисобланади. 

    Шунга кўра бу икки мамлакат ўсимлик мойи бозорининг 11,5 фоизига эга. Умуман олганда, улар бутун дунё бўйлаб сотиладиган калорияларнинг деярли саккиздан бир қисмини таъминлайди.

    Уруш туфайли Украина озиқ-овқат экспорти зудлик билан тўхтатилди; Санкцияларнинг билвосита таъсири Россиянинг экспортини ҳам тўсиб қўйди. Дон нархи кўтарилди. 

    16 май куни, Ҳиндистон ўз чекловларини киритгандан сўнг биринчи савдо кунида, Чикагодаги буғдой нархи глобал кўрсаткичи 6 фоизга ошди; 18 майда улар Россия босқинини бошлаган пайтдагидан 39 фоизга юқори эди.

    Америка Қишлоқ хўжалиги департаменти (UСDА) ҳисоб-китобларига кўра, уруш ва ёмон об-ҳаво глобал буғдой ишлаб чиқариш тўрт йил ичида биринчи марта пасайишини англатади. 

    Энг ёмони, буғдой дунё миқёсида сотилмайди. Харидорлар кўпинча экспортчилар билан узоқ муддатли икки томонлама муносабатларга эга ва ўрнатилган савдо каналлари етказиб берувчиларни алмаштиришни қийинлаштиради. 

    Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги ташкилоти (FAO) маълумотларига кўра, 50 га яқин давлатда буғдой импортининг 30 фоиздан ортиғи Россия ёки Украинага боғлиқ; уларнинг 26 тасида бу кўрсаткич 50 фоиздан ортиқни ташкил этади.

    Кўп миқдорда Қора денгиз буғдойини импорт қилувчи Шарқий Осиё давлатлари, масалан, Индонезия гуручга осонгина ўтишлари мумкин. Кўпгина бошқа йирик импортчилар учун буғдойни кесиш диетада кескин ўзгаришларни талаб қилади. 

    Форс кўрфази ва Шимолий Африкадаги кўплаб мамлакатлар америкаликларга қараганда бир киши бошига камида икки баравар кўп нон истеъмол қилади. 

    Россия ва Украинадан дон импорт қиладиган айрим Европа давлатлари импорт ўрнини қопловчи муқобил вариантлар қидиришни бошлаб юборган. 

    WFP буғдой инқирози 47 миллиондан кўпроқ одамни ўткир озиқ-овқат хавфига олиб келиши мумкинлигини айтади.

    Уруш фермерларга биринчи навбатда озиқ-овқат етиштиришлари керак бўлган нарсаларга таъсир қилди. Фермалар ёқилғи билан ишлайди. Россия дунёдаги энг йирик табиий газ экспортчиси ва иккинчи йирик нефть экспортчиси ҳисобланади. Уруш туфайли ёқилғи нархлари ҳам оша бошлади. 

    Бундан ташқари фермаларга ўғитлар ҳам жуда зарур бўлади. Россия эса саноат ўғитларининг учта асосий туридан барчаси бўйича бозорда олди қаторларда туради. 

    Деҳқонлар учун урушга бевосита алоқаси бўлмаган яна бир муаммо бор. Улар мўътадил об-ҳавога муҳтож. Аммо иқлимнинг кескин ўзгариши ортидан келадиган муаммоларнинг кўлами тобора ортиб бормоқда. Британиянинг Меt Office таҳлилларига кўра, глобал исиш бу йил янада кўпроқ ҳудудларни эгаллайди. 

    Ўтган йили хитойлик деҳқонлар тўфон сабабли кузги буғдой экинларини кечиктиришга мажбур бўлган эди. Ҳиндистонда эса иссиқлик оқибатида экинлар нобуд бўлмоқда.

    Украинанинг кузги буғдойи июнь ойида ҳосилга тайёр бўлади. Мутахассисларнинг маълумотларига кўра, бу йилги ҳосил кутилганидан 20-30 фоизга кам бўлади. Уруш оқибатида кузги далаларнинг бир қисми вайрон бўлган ёки сув таъминотидан узилган.

    Украина агарда экспортни қайта йўлга қўймаса миллионлаб тонна буғдой чириши мумкин.

    Фото: The Economist

    Фото: The Economist

    Халқаро санкциялар сабабли Россиянинг тўғридан-тўғри озиқ-овқат экспорти бирмунча қийинлашди. Бироқ бу муаммо ҳал қилиниши учун санкциялар ўзгариши мумкин. 

    Экспорт бир неча миллион тоннага қисқарган бўлса-да, уруш бошланганидан бери Россия асосий харидорлар бўлган Миср, Эрон, Сурия ва Туркияга кутганидан кўпроқ дон сотишга муваффақ бўлди. 

    Дунёнинг қолган қисми ҳам камчиликни тўлдириш учун тайёр эмас. Хитой ўтган йилги сув тошқинлари унинг кузги буғдой ҳосили тарихдаги энг ёмон даражага олиб келган бўлиши мумкинлиги ҳақида огоҳлантирди. 

    Америка ғалласининг катта қисми 2012-13 йилларда кўрган қурғоқчиликни бошдан кечирмоқда. Американинг қуриган текисликларида ўсадиган буғдойнинг, тахминан, 40 фоизи жуда ёмон ҳолатда деб ҳисобланган. 

    12 май куни UСDА мамлакатда текисликларда етиштириладиган асосий турдаги қаттиқ қизил кузги буғдой етиштириш 2021 йилга нисбатан 21 фоизга қисқаришини башорат қилди. 

    Аксига олиб Европада ҳам буғдой энг заиф бўлган мавсумда жуда кам ёмғир ёғмоқда. Шу сабабдан буғдой ҳосили бу йил анча қисқа бўлиши деярли аниқ. 

    Экспорт қилувчи мамлакатларда ҳали ҳам фарқнинг бир қисмини тўлдириши мумкин бўлган захиралар мавжуд. 

    Ҳайвонлар томонидан истеъмол қилинадиган озиқ-овқат миқдори янада катта хавф остида қолган. Ўтган йили Хитой ўзининг улкан чўчқа подасини боқиш учун рекорд даражадаги 28 млн тонна маккажўхори импорт қилди. Бу Украина одатда бир йилда экспорт қиладиган ҳажмидан ҳам кўпроқ. 

    Европа Иттифоқида етиштирилган буғдойнинг тахминан 40 фоизи сигирлар томонидан истеъмол қилинади. Америкадаги маккажўхорининг учдан бир қисмини қорамол еб юборади. 

    Агар бундай озуқа миқдори камайтирилса ёки ўт, маккажўхори поялари ва силос каби ўрнини босувчи воситалардан фойдаланилса, унинг энергия миқдори камаяди — ҳайвонлар камроқ ёки секинроқ ўсади. 

    Бу якуний маҳсулот нархини оширади. 2007-2008 йиллардаги озиқ-овқат нархлари инқирозида ҳайвонларнинг озуқасига киритилган ўзгаришлар ва ишлаб чиқаришнинг қисқариши гўшт ва сут нархларининг кескин ошишига олиб келган эди.

    Ҳеч бир давлат бу инқироз таъсиридан ҳимояланмаган. Афсуски, одамлар ҳатто энг бой иқтисодларда ҳам оч қолишади. Энг ёмон зарар кўрган мамлакатлар камбағаллардир, чунки камбағал одамлар ўз даромадларининг кўпроқ қисмини озиқ-овқатга сарфлашади. 

    Ривожланаётган бозорларнинг кўпчилигида озиқ-овқат уй хўжаликлари бюджетининг тўртдан бир қисмини ташкил қилади. Ривожланган иқтисодиётларда эса бу кўрсаткич бешдан биридан камроқ.

    24.05.2022, 20:43   Изоҳ (0)   15870
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Шойгу Украинага ҳужум атайдан секин олиб борилаётганини айтди

    24.05.2022, 20:19

    Дунёдаги энг бой 50 киши ярим триллион доллардан кўпроқ маблағ йўқотди

    24.05.2022, 19:57

    Санкциялар россияликларни «кнопкали» телефонларга қайтишга мажбур қилмоқда

    24.05.2022, 19:34

    Туркманистонда Гурбангули Бердимуҳамедовнинг отига ҳайкал қўйилади

    24.05.2022, 19:28

    АҚШ президенти Украинадаги вазиятни глобал муаммо деб атади

    24.05.2022, 19:15

    Фоторепортаж: Ироқ ва Кувайт қум бўрони остида қолди

    24.05.2022, 19:03
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    “Akkermann цемент” халқаро форуми: қурилиш материаллари соҳасидаги муаммолар кенг таҳлил қилинди


    Сўзлар аҳамиятга эга: TBC Bank 8 март табрикларини пулларга айлантириб, аёллар тадбиркорлигини қўллаб-қувватлади


    InfinBANK Visa Direct орқали халқаро пул ўтказмаларига қўйилган лимитларни оширди 


    Octobank банкоматларни BS/2 билан бирга “ақллироқ” қилади


    “Бизнесни ривожлантириш банки” бизнес учун қулай инновацион банк бўлишга интилмоқда


    2025 йилнинг 5 ойи давомида Mobiuz минглаб таянч станцияларини ишга туширди ва техник инфратузилмани замонавийлаштирди


    Centrum Air янги Airbus A320neo — авиапаркидаги тўққизинчи самолётни қабул қилиб олди 


    МКБАНК халқаро молия бозорида: Қозоғистон банкларидан 15 миллион доллар жалб қилинди


    Абадий ишончлилик ва хавфсизлик: GWM соҳанинг янги стандартларини жорий этмоқда


    Chery газга ўтмоқда: кафолат тўлиқ сақланиб қолинади, ўрнатиш эса 31 майгача бепул! 


    Ипотека Банк OTP Group ўзини ўзи банд қилганларга янги ипотека дастурини ишга туширди: ҳужжатларсиз, асаббузарликсиз, самарали натижалар билан


    UZTELECOM 10 Гбит/с тезликдаги уй интернетини фойдаланувчиларга тақдим этди


    “Ўзбекинвест” IUA аъзосига айланди ва Лондоннинг глобал суғурта бозорида ўз мавқеини мустаҳкамлади


    Систит — бу уят эмас!


    ANORBANK ва БС/2 Ўзбекистонда банкларда ўз-ўзига хизмат кўрсатиш тармоғини кенгайтирмоқда

     

    Тавсия этамиз

    “Икки хонали уй учун 715 млн сўмдан”. “Дарё”даги мақоладан сўнг пойтахт ҳокимлиги уйсиз қолган аҳолига хонадон сотиб олиш учун маблағ ажратди

    28 май, 21:15

    Будапешт фасадлари: санъат кўчада яшайди (фото)

    27 май, 10:00

    Гестапо ва КГБ хизматида бўлган бухоролик “штирлиц”

    26 май, 19:00

    Аёл овчилардан илғор самолётларга қадар — Украина рус Shahed’ларини қандай овлайди?

    19 май, 20:10
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Ўзбекистонда ёзнинг илк кунида ҳарорат қандай бўлади?

    Ўзбекистон | 31 май, 13:25

    Жеки Чан, Деми Мур ва бошқа жаҳон юлдузларининг асл исмларини биласизми?

    Лайфстайл | 31 май, 12:30

    “Хоҳлаганимни гапираман” дея ички ишлар ходимини ҳақоратлаган аёл узр сўради (видео)

    Ўзбекистон | 31 май, 11:55

    Яқинларининг қистови билан машҳур ролларга рози бўлган Голливуд актёрлари

    Кино | 31 май, 11:40

    Қизил китобга киритилган 15 та илонни Ўзбекистондан олиб кетаётган фуқаро қўлга тушди 

    Ўзбекистон | 31 май, 11:20

    Трамп Путин ва Зеленскийни жуда қайсар деб атади

    Дунё | 31 май, 10:50
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.