2020 йилда пандемия сабабли дунё Иккинчи жаҳон уруши тугаганидан бери энг чуқур таназзулни бошдан кечирди. Орадан икки йил ўтгач The Economist нашри дунё иқтисодиётинг келажагини таҳлил қилди.
Украинадаги уруш озиқ-овқат ва энергия нархининг ошишига олиб келди. Бу эса уй хўжаликларини даромадларини пасайтирди.
Хитойдаги блокировкалар дунёда таъминот занжирларини бузмоқда. Марказий банклар эса инфляцияни юмшатиш учун фоиз ставкаларини тезлик билан оширмоқда.
Жаҳон иқтисодининг келажаги ҳақидаги қўрқувлар молия бозорларини ларзага келтира бошлади. Ўтган ойда дунёда технологик акциялар ва криптовалюталар нархи кескин тушиб кетди. Иқтисодчилар глобал ўсиш бўйича прогнозларини доимий равишда пасайтирмоқда.
Жаҳон ялпи ички маҳсулотининг 60 фоиздан ортиғини ташкил этувчи, асосан бой мамлакатлардан иборат бўлган Иқтисодий ҳамкорлик ташкилоти бўйлаб истеъмолчилар ишончи коронавирус биринчи марта пайдо бўлганидан ҳам пастроқ бўлмоқда.
13 май куни эълон қилинган дастлабки ҳисоб-китобларга кўра, Мичиган университети томонидан тузилган америкалик истеъмолчиларнинг кайфияти ўлчови бу ойда сўнгги ўн йилликдаги энг паст даражага тушди.
АҚШ Миллий статистика бошқармаси ва Англия банки маълумотларига кўра истеъмолчилар ҳамон юқори пул сарфлашда давом этмоқда. Бироқ бу жараён ҳам вақтинча бўлиши мумкин.
Инфляция харид қобилиятини пасайтирган тақдирда ҳам, бир мунча вақт одамлар сарф-харажатларни давом эттириши мумкин.
Компаниялар ҳамон бардошли кўринади. Кўпгина компания эгалари юқори харажатлардан шикоят қилишмоқда.
Indeed иш ўринлари сайтидан олинган маълумотларга кўра, бой мамлакатларда бўш иш ўринлари ўсишни тўхтатган, аммо улар ҳали ҳам етарлича кўп.
Хитой ва Россия иқтисодиёти
Бу оқимда айрим заиф давлатлар ҳам бор. Ғарб давлатлари Украинага бостириб киришига жавобан санкциялар қўйганидан кейин Россия иқтисодиёти кескин пасайди.
Хитой ҳукумати томонидан жорий этилган локдаунлар оқибатида Хитойда иқтисодиёт қисқариши мумкин. 16 май куни эълон қилинган маълумотлар шуни кўрсатдики, Хитойда апрель ойида саноат ишлаб чиқариши ўтган йилга нисбатан 2,9 фоизга, чакана савдо эса 11 фоиздан кўпроқ камайди.
10 май куни Хитой ялпи ички маҳсулотининг қарийб 30 фоизини ташкил этувчи 41 шаҳар ҳали ҳам тўлиқ ёки қисман ёпилган. Хитой иқтисодиёти турли хил соҳаларда зарар кўришда давом этмоқда.
Маълумотлар келажакда ўзгариши мумкин. Агар Россия Европага газ етказиб беришни бутунлай тўхтаца, Хитой блокировка чекловларини янада кучайтиради ва Марказий банклар фоиз ставкаларини тезроқ оширишга мажбур бўлади.
JPMorgan таъкидлашича, 1900 йилдан бери 12-глобал рецессия ҳали бошланмаганга ўхшайди.
Изоҳ (0)