Коррупцияга қарши курашиш агентлиги Тошкент вилоятидаги «Култепа», Бухоро вилоятидаги «Вардонзе ёдгорлиги» ва Тошкент шаҳридаги «Қулоқтепа (Қулоқлитепа)» археология мероси объектларининг муҳофаза қилиниши, сақланиши ва улардан фойдаланишда қонунчиликка риоя этилиши ҳолатларини ўрганди. Бу ҳақда агентлик ахборот хизмати хабар қилди.
Қайд этилишича, ўрганишлар айрим туман ҳокимлари ва идораларининг масъул ходимлари соҳага оид қонунчилик ижросини етарли таъминламаганлиги, зиммаларидаги вазифалар ижросига лоқайдлик билан муносабатда бўлиш орқали қонун ҳужжатлари талабларини бузиш ҳолатларига йўл қўйганлигини кўрсатган. Хусусан, Маданий мерос агентлиги томонидан археология мероси объектларини муҳофаза қилиш ва уларни асраш борасидаги вазифалар лозим даражада бажарилмаган. Оқибатда юқоридаги объектлар ҳокимликларнинг қарорлари билан тадбиркорларга бериб юборилган. Уларнинг муҳофаза ҳудудларида қурилиш ишлари амалга оширилган ёки қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари экилиб катта қисми йўқ қилинган.
Жумладан, Тошкент шаҳар ҳокимининг 2015 йилги қарори билан фуқаро Б.Инағомовга Юнусобод туманидаги «Қулоқтепа (Қулоқлитепа)» археология мероси объектини муҳофаза ҳудудидан «оталар чойхонаси» қуриш учун 0,06 га ер майдони ажратиб берилган. Оқибатда давлат манфаатларига 6,5 миллиард сўм зарар етказилган. Назорат ишлари етарли амалга оширилмаганлиги боис ушбу археология мероси объектларига жиддий шикаст етказилган.
Шунингдек, Тошкент вилояти Паркент тумани собиқ ҳокими «Култепа» археология ёдгорлиги ҳудудини қарор асосида тадбиркорлик субъектига бериб юборган. Тадбиркор томонидан объектнинг 2 гектар қисми ғишт қуйиш учун бузилиб, давлат манфаатларига 1 триллион 587,6 миллиард сўм миқдорида зарар етказилган.
Бухоро вилояти Шофиркон туманидаги «Вардонзе ёдгорлиги» археология мероси объектининг муҳофаза ҳудуди туман ҳокимининг қарори билан 124 гектардан 76 гектарга қисқартирилиб, тумандаги «Тўймурод Холмурод ўғли» фермер хўжалигига яйлов сифатида бериб юборилган. Фермер хўжалиги мансабдор шахслари ҳудудда ер қазиш, ер тузиш, экин экиш ва мелиорация ишларини амалга оширгани оқибатида унинг маданий қатлами бузилиб, саксовул ўсимликлари ва тарихий ашёлар нобуд бўлган ҳамда давлат манфаатларига 26,7 миллиард сўм миқдорида зарар етказилган.Ушбу археология мероси объектларига мансабдор шахслар томонидан жиддий шикаст етказилгани ҳолатлари бўйича Жиноят кодексининг тегишли моддалари билан жиноят иши қўзғатилган. Ҳозирда прокуратура идоралари томонидан тергов ҳаракатлари олиб борилмоқда.
Таъкидланишича, археология мероси объектларини муҳофаза қилиш бўйича етарли чоралар кўрилмагани туфайли ҳозирда «Култепа» археология объектининг ярми йўқ бўлган. «Вардонзе ёдгорлиги» ва «Қулоқтепа»нинг муҳофаза ҳудуди бузилиб, ҳалокат ёқасига келиб қолган.
Ўрганишлар давомида «Қулоқтепа» археология объектига жамоатчи инспектор бириктирилмагани аниқланган. Шунингдек, «Қулоқтепа» ва «Култепа» археология мероси объектларида муҳофаза белгилари ўрнатилмаган ва уларга кадастр ҳужжатлари расмийлаштирилмаган.
Коррупцияни келтириб чиқарувчи сабаб ва шарт-шароитларни бартараф этиш юзасидан ташкилий ва амалий чора-тадбирлар белгилашни сўраб, Туризм ва маданий мерос вазирлигига тақдимнома киритилган.
Аввалроқ Бухорода қўйхонага айлангани рад этилган «Чор минор» мадрасаси чорбоғида тандирдан ҳам фойдаланиб келингани маълум бўлгани, Қорақалпоғистонда мақбара ҳудудида қабр учун ерлар сотилаётгани, Самарқандда «снос»га тушган ҳудуддан топилган Қуръон оятлари туширилган қадимий қабртошлар қайси асрга ва кимга тегишли экани аниқлангани тўғрисида хабар берилганди.
Изоҳ (0)