Buxoroda arxeologik yodgorlik hududi yaylov uchun berib yuborilgani aniqlandi

Buxoro viloyatidagi “Vardonze qo‘rg‘oni” arxeologiya yodgorligi hududiga zarar yetkazilayotgani bo‘yicha Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligiga kelib tushgan murojaat Milliy arxeologiya markazi, Madaniy meros agentligi va boshqa mutasaddi idoralar bilan birgalikda o‘rganildi, deb xabar beradi Antikorrupsiya agentligi matbuot xizmati.

O‘rganish jarayonida Buxoro viloyati Shofirkon tumanidagi “To‘ymurod Xolmurod o‘g‘li” fermer xo‘jaligi rahbari A.Q. tegishli idoralarning xulosalarini olmasdan, obyektning muhofaza hududini og‘ir texnika yordamida surib, yer qazish, yer tuzish, ekin ekish va melioratsiya ishlarini amalga oshirgani aniqlangan. Shuningdek, u ariq qazib, fermer xo‘jaligi yer maydonini arxeologiya obyekti muhofaza maydoni hisobidan kengaytirgan. Bu esa obyektning Rabod qismi madaniy qatlami yo‘qotilishi, hududdagi saksovul daraxtlarining nobud bo‘lishi hamda yer qa’rida saqlanib kelayotgan qadimgi tarixiy topilmalarning yo‘qotilishiga sabab bo‘lgan.

Hujjatlarga ko‘ra, obyektning yer maydoni va muhofaza hududi tuman hokimligining 2013-yildagi qaroriga asosan 124 gektarni tashkil etgan. Ammo 2015-yilda hokimlik qonunchilikka zid ravishda, tegishli idoralarning xulosalarisiz obyekt hududini 76 gektar etib belgilagan.

Shuningdek, qisqartirilgan yer maydoni fermer xo‘jaligiga yaylov sifatida foydalanish uchun berilgan, biroq amalda fermer uni ekin maydoniga aylantirib yuborgan.

O‘rganish yakunida arxeologiya yodgorligining Rabod qismi yer maydonining 1 800 kvadrat metr qismiga shikast yetkazilishi oqibatida davlat manfaatlariga 26 milliard 730 million so‘mlik zarar yetkazilgani aniqlangan.

Agentlik tomonidan to‘plangan hujjatlar asosida ushbu holat yuzasidan Bosh prokuratura tomonidan Jinoyat kodeksining 132-moddasi (moddiy madaniy meros obyektlarini nobud qilish, buzish yoki ularga shikast yetkazish) 2-qismi bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilgan.

Jinoyat ishi dastlabki tergov harakatlarini olib borish uchun Buxoro viloyat prokuraturasiga yuborilgan.

Ma’lumot uchun, IV-XV acplarga oid ushbu obyekt davlat muhofazasida bo‘lib, Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktabrdagi “Moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlari milliy ro‘yxatini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qarori bilan tasdiqlangan moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlari milliy Ro‘yxatida 603-raqam bilan moddiy madaniy meros obyekti sifatida ro‘yxatga olingan.

O‘zbekiston prezidentining 2018-yil 28-noyabrdagi “O‘zbekiston Respublikasida milliy madaniyatni rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi qaroriga ko‘ra obyektni Umumjahon madaniy merosi ro‘yxatiga kiritish bo‘yicha 2021-yil 4-oktabrda YuNESKOga taklif kiritilgan.

Avvalroq YuNESKO Umumjahon merosi obyektlari ro‘yxatiga kirishi kutilayotgan “Chor Bakr” majmuidagi yer noqonuniy auksionga qo‘yilgani, Parkentda arxeologik yodgorlik hududi g‘isht ishlab chiqarish uchun sotib yuborilgani to‘g‘risida xabar berilgandi.