Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tomonidan o‘tkazilgan o‘rganishlarda O‘zbekistondagi ayrim arxeologiya yodgorliklariga ba’zi mahalliy hokimliklar hamda yuridik shaxslarning qonunga zid xatti-harakatlari oqibatida katta miqdorda zarar yetkazilayotgani aniqlandi. Bu haqda agentlik matbuot xizmati xabar berdi.
Xususan, Toshkent viloyati Parkent tumani, “Istiqbol” MFYdagi “Tepa (Kultepa)” arxeologiya yodgorligiga tegishli 2 gektar yer maydoni hududi 2018-yil 28-sentabrda tuman hokimligi tomonidan amaldagi qonunchilik talablariga zid ravishda auksion savdolari orqali “U.Q.B” MChJga xom g‘isht ishlab chiqarish sexi tashkil etish uchun berib yuborilgan.
Aniqlanishicha, mazkur arxeologiya yodgorligi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 4-oktabrdagi “Moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlari milliy ro‘yxatini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 846-son qarori bilan tasdiqlangan Moddiy madaniy merosning ko‘chmas mulk obyektlari milliy ro‘yxatiga kiritilgan. Davlat mulki hisoblangan ushbu obyekt Toshkent viloyati madaniyat boshqarmasiga operativ boshqaruv huquqi asosida berilgan.
Ushbu arxeologiya inshootini “U.Q.B” MChJ rahbarlari 2020-yilda qonunchilik talablariga zid ravishda tadbirkor “U.M.P.” MChJga sotib yuborgan. Mazkur tadbirkorlik subyekti ham o‘z navbatida, bu obyektda xom g‘isht ishlab chiqarishni yo‘lga qo‘ygan.
Sex uchun xomashyo, ya’ni tuproq mahsulotini yetkazib berish majburiyatini “U.Q.B” MChJ o‘z zimmasiga olgan. Tuproq esa ushbu arxeologiya inshooti hududidan qazib olingan. Oqibatda bu tarixiy inshootga katta miqdorda zarar yetkazilgan.
Ushbu noqonuniy xatti-harakatdan xabar topgan Toshkent viloyati moddiy meros boshqarmasi 2020-yilda yetkazilgan zararni aybdor shaxslardan undirish, mansabdor shaxslarga nisbatan chora ko‘rish, tuman hokimining qarori va oldi-sotdi shartnomasini bekor qilishni so‘rab, huquqni muhofaza qiluvchi va mutasaddi idoralarga murojaat qilgan. Shuningdek, tadbirkorlik subyektlari rahbarlariga ogohlantirish xatlari ham berilgan.
Holat bo‘yicha o‘rganish ishlariga Korrupsiyaga qarshi kurashish agentligi tomonidan O‘zbekiston Fanlar akademiyasi huzuridagi Milliy arxeologiya markazi mutaxassislari hamda hududiy davlat va jamoat tashkilotlarining mas’ul xodimlari jalb etilgan.
Jumladan, 2021-yil noyabr oyida mazkur hududda ilmiy tadqiqot (tuproq qazish va obyektni kuzatish) ishlari olib borilgan. Mutaxassislarning xulosasiga ko‘ra, mazkur arxeologiya obyekti eramizning I-IV asrlariga oid bo‘lib, ko‘chmanchi chorvador ajdodlarimizga tegishli qabriston yodgorligi sanalishi aniqlangan.
O‘rganishlar davomida olingan dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra, “U.M.P.” MChJ mansabdor shaxslari tomonidan “Tepa (Kultepa)” arxeologiya yodgorligi hududida xom g‘isht ishlab chiqarish va qazilma ishlari olib borilishi natijasida madaniy merosning obyektiga 1,5 trillion so‘m miqdorida moddiy zarar yetkazilgani aniqlangan.
Mazkur holat yuzasidan qonuniy chora ko‘rilishini ta’minlash maqsadida agentlik tomonidan to‘plangan materiallar Bosh prokuraturaga yuborilgan. Natijada, 2021-yil dekabr oyida Toshkent viloyat prokuraturasi tomonidan “U.M.P.” MChJ mansabdor shaxslari va boshqalarga nisbatan Jinoyat kodeksining 132-moddasi (moddiy madaniy meros obyektlarini nobud qilish, buzish yoki ularga shikast yetkazish) 2-qismi, 205-moddasi (hokimiyat yoki mansab vakolatini suiiste’mol qilish) 2-qismi “a” bandi va 207-moddasi (mansabga sovuqqonlik bilan qarash) 1-qismi bilan jinoyat ishi qo‘zg‘atilib, tergov harakatlari o‘tkazib kelinmoqda.
Avvalroq Buxoroda qo‘yxonaga aylangani rad etilgan “Chor minor” madrasasi chorbog‘ida tandirdan ham foydalanib kelingani ma’lum bo‘lgani, Qoraqalpog‘istonda maqbara hududida qabr uchun yerlar sotilayotgani, Samarqandda “snos”ga tushgan hududdan topilgan Qur’on oyatlari tushirilgan qadimiy qabrtoshlar qaysi asrga va kimga tegishli ekani aniqlangani to‘g‘risida xabar berilgandi.
Izoh (0)