4 февраль Марк Цукерберг 2004 йилда ётоқхонадаги хонадошлари билан асос солган Facebook ижтимоий тармоғининг расмий туғилган куни ҳисобланади. Ҳозирда Facebook дунёдаги энг машҳур ва ташриф буюриладиган ижтимоий тармоқлардан бири, Марк Цукерберг эса сайёрадаги энг бой одамлардан бири ҳисобланади. Гарвард университетида стартапда ишлаш учун мактабни ташлаб кетган талаба қандай қилиб муваффақиятли бизнесменга айлангани ҳақида Grazia нашри тайёрлаган мақолани таржима сифатида эътиборингизга ҳавола қиламиз.
Ёш даҳо
Марк Цукерберг 1984 йилда Нью-Йоркнинг Уайт Плейнс шаҳрида шифокорлар оиласида туғилган. Унинг отаси Эдвард стоматолог, онаси Карен эса психиатр эди. Шунга қарамай, Марк уларнинг изидан бормади ва болалигиданоқ дастурлашга қизиқа бошлади. Марк 10 ёшга тўлганида ота-онаси унга ўзининг биринчи компьютери Quantex 486DX ни совға қилди. Шундан кейин ёш Марк одамларнинг икки тоифаси борлигини тушунди: фойдаланувчилар ва дастурчилар. Марк инсонлар компьютердан шунчаки шахсий эҳтиёжлар учун фойдаланишини, баъзилар эса у ёрдамида ҳақиқий фойда олиш мумкинлигини тушунди. Ўғлидаги кучли иштиёқни кўрган отаси Маркка Basic дастурлаш тили асосларини ўзи ўргатади, кейин эса репетитор ёллайди. 12 ёшида Марк Zucknet деб номланган хабар алмашиш дастурини яратди. Маркнинг отаси уни стоматологик клиникадаги ишида фаол ишлата бошлади.
Ёш дастурчи бундан ташқари Synapse дастурини ҳам яратди. Дастур қайси треклар ва улар неча марта тинглангани ҳақидаги маълумотларни хотирасига сақлаб қўяди, шундан кейин автоматик равишда эгасига ёқадиган нарсани топиб беради. Ушбу дастур ҳақида маълумот Microsoft’га етиб боради ва улар Маркка қизиқиб қолишади. Боладаги потенциал АОL’да ҳам кўринади. Аммо у ўз дастурини сотишни истамайди ва ҳамкорлик қилишдан бош тортади. Ўғлининг муваффақиятини кўрган ота-онаси Цукербергни Экстердаги Fillips академиясига ҳужжат топширишга ундашади. У ерни битиргач, Марк Гарвард университетига ўқишга киради.
Биринчи муваффақиятлар
Марк онасининг маслаҳати билан психология факультетини танлаганига қарамай, Гарвардда тезда дастурлаш соҳасида даҳо сифатида танилди. Иккинчи йили у аллақачон иккита дастур яратганди: CourseMatch ва FaceMash. Биринчи дастур, талабаларга ўқиш учун фанларни танлашда ёрдам берарди. Иккинчиси, талабалардан одамларнинг фотосуратларини солиштиришни ва энг жозибалисига овоз беришни сўрарди. Дастур катта шов-шувга сабаб бўлди, лекин кўплаб талабаларнинг норозилиги сабабли университет мазкур дастурни тақиқлади. Талабалар фотосуратларини уларнинг рухсатисиз ишлатилганидан шикоят қилди ва кўпчилик ташқи кўриниши бошқа талабалар томонидан баҳоланишини хоҳламади.
Facebook’нинг яратилиши
Марк дастурлаш соҳасида ишлашни давом эттирди ва тез орада дўстлари Крис Хьюз, Эдоардо Саверин ва Дастин Московитс билан биргаликда Гарвард талабаларига бир-бири билан мулоқот қилиш имконини берувчи ижтимоий тармоқ сайти яратди. 2004 йил 4 февралда Марк Цукерберг «Thefacebook.com» доменини рўйхатдан ўтказди. 2004 йил июнь ойида сайт Facebook номи билан расман ишга тушди. Цукерберг уни ётоқхонадаги хонасидан ишга туширди. Бироқ синфдошлари бу ғояни улардан ўғирлаганини айтиб, уни судга берди. Кейинчалик улар Маркдан 65 миллион доллар ундиришга муваффақ бўлди. Иккинчи курсдан сўнг Марк Цукерберг ўз устида ишлашга етарлича вақт топиш учун университетни ташлаб кетди. Ота-онаси берган 85 минг долларни ўзи яратган ижтимоий тармоқни ривожлантириш учун сарфлади. 2004 йилнинг охирига келиб, сайт аллақачон миллион фойдаланувчига эга эди.
Бу тез орада венчур капитал фирмаларининг эътиборини тортди. 2005 йилда Цукерберг Кремний водийсига кўчиб ўтди. Facebook ижтимоий тармоғига 12,7 миллион доллар сармоя киритган Accel Partner компаниясидан биринчи венчур инвестициясига эга бўлди. 2005 йил охирига келиб, Facebook’дан бошқа коллеж талабалари ҳам фойдаланадиган бўлди. Бу орада компанияни сотиб олиш ҳақидаги таклифлар кўпайиб кетди. Yahoo ва Microsoft каби гигант компаниялар Facebook’ни сотиб олмоқчи эди, аммо Цукерберг уларнинг барчасини рад этди. У бизнесини сотмоқчи эмаслигини, балки уни ривожлантириш ниятида эканини айтди. Бу унинг учун жуда яхши натижа берди. 2—7 йилда Microsoft Facebook’нинг 1,6 фоиз акциясини 240 миллион долларга сотиб олди. 2010 йилга келиб Марк Цукербергнинг бойлиги тўрт миллиард долларга баҳоланди. Forbes уни дунёдаги энг ёш миллиардер деб атади. Ўша пайтда Марк 26 ёшда эди. Ҳозирда унинг бойлиги 125 миллиард долларга баҳоланмоқда.
Facebook яратилишининг батафсил тарихи Дэвид Финчернинг «Ижтимоий тармоқ» фильмида жуда яхши тасвирланган, фильмда Марк Цукерберг ролини Жесси Эйзенберг ўйнаган.
Шахсий ҳаётдаги бахт
https://www.instagram.com/p/B4_dJ-UAHP8/?utm_source=ig_web_copy_link
Цукерберг нафақат карьерасида, балки шахсий ҳаётида ҳам омади чопганлардан. 2012 йилда у Гарвардда ўқиб юрганида танишган узоқ йиллик севгилиси, педиатр Присстилла Чанг билан оила қурди. Ҳозирда жуфтликнинг икки қизи бор: олти ёшли Максим ва тўрт ёшли Август.
https://www.instagram.com/p/COq6ziphDJm/?utm_source=ig_web_copy_link
Бундан ташқари, эр-хотин яхшигина танилган филантроп. Бир неча йил аввал Цукерберг ҳатто Facebook акцияларининг 99 фоизини хайрия ишларига ажратиши ҳақида маълум қилганди. Цукербергнинг айтишича, миллиардлаб доллар ишлаб топганига қарамай, унинг асосий ютуғи — рафиқаси билан бўлган муносабати. «У ҳаётимдаги энг муҳим одам», — дея тан олади Марк.
Изоҳ (0)