«Дарё»га Самарқанд вилоятининг Пайариқ тумани «Деҳқонобод» маҳалласидаги 18-умумтаълим мактаби атрофидаги дарахтларнинг кесилаётгани тўғрисида мурожаат келиб тушди. Унда мактаб ҳовлисидаги тераклар рухсатсиз кесиб ташланаётгани билдирилган. «Дарё» мухбири Фарҳод Норбўтаев мазкур ҳолат юзасидан журналистик суриштирув олиб борди.
Маълум бўлишича, Пайариқ туманидаги 18-умумтаълим мактабининг умумий майдони 3,80 гектар бўлиб, мактаб атрофида кўплаб тераклар бўлган. Ҳолат юзасидан мактаб директори Саидаҳмад Салимов билан учрашганимизда, у кесилган дарахтлар ўсишдан тўхтаганини, чириган теракларни кесиб, ўрнига арча ва бошқа мевали-манзарали дарахтлар экиш режалаштирилганини айтмоқда.
«Дарахтларни олиб, ўрнига бошқа дарахт экамиз. Хусусан, икки қатор арча, ундан кейин эса мевали ва манзарали дарахтларни экиш режалаштирилган. Ҳозирда бу тераклар яроқсиз ҳолга келиб қолган. Дарахтни кесиш бўйича мактаб педагогик кенгаш йиғилишини ўтказиб, йиғилиш баёнида кесиш бўйича қарор чиқарганмиз», — дейди мактаб директори Саидаҳмад Салимов.
Мактаб директорининг хўжалик ишлари бўйича ўринбосари Тўлқин Шамсиев 2021 йилнинг 28 декабрь куни ўтказилган педагогик кенгаш йиғилиши баённомасини тақдим этди. Баённомада мактаб ҳудудидаги теракзор ҳеч нарсага ярамай қолганлиги сабабли кесиб ташланиб, ўрнига мевали дарахтлар экиш бўйича қарор чиқарилган.
Журналистик суриштирув давомида теракларнинг ҳаммаси ҳам яроқсиз эмаслиги аниқланди. Мактаб маъмурияти ёш теракларни ҳам яроқсиз дея баённома тузиб, кесиб ташлаган. Қизиқ жиҳати шундаки, баённомада дарахтларни нимага ишлатиши ёки сотилган тақдирда ундан тушган маблағ қаерга сарфланиши ҳақида ҳеч қандай гап йўқ. Мактаб директорининг яроқли бўлган дарахтларни яроқсиз деб кўрсатиб, уларни кесиб ташлашидан мақсади нима? Яроқли дарахтлар қаерга юборилган. Бу саволларимизга мактаб директори жавоб бера олмади.
Тўлқин Шамсиев директорга теракларни кесмаслик кераклигини айтганини, аммо директор хўжалик ишлари бўйича ўринбосарининг гапига қулоқ солмаганлигини билдирди.
«Директор қурилишбоп материал бўлганлиги учун кесамиз деди. Синган дарахтлар ҳам бор эди. Улар бир неча бор электр симларининг узилишига сабаб бўлганлиги, болаларга хавф туғдирмаслиги учун кесишга қарор қилгандик», — дейди Тўлқин Шамсиев.
Пайариқ тумани Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш инспекцияси давлат инспектори Дилмурод Рўзиев «Деҳқонобод» маҳалласидаги 18-умумтаълим мактаби ҳудудидаги кесилган дарахтлар бўйича ҳолатни жойига келиб ўрганганини билдирди.
«Дарахтлар касалланиб, шохлари синаётганлиги сабабли Ўзбекистон Республикаси ‘Ўсимликлар дунёсини муҳофаза қилиш ва ундан фойдаланиш тўғрисида’ги қонунининг 45-моддаси 4-бандида кўрсатилган тартибда баҳор мавсумига кўкартириш учун мактаб маъмурияти томонидан кесилганлиги маълум бўлди. Яна бир жиҳати шундаки, мактаб маъмурияти мактаб эҳтиёжи учун кесилган дарахтларни нимага ишлатилиши, сотилса тушган маблағ нимага сарфланганлигини кўрсатиб ўтиши керак эди», — дейди Дилмурод Рўзиев.
Мактаб директори Саидаҳмад Салимов теракларни қўпориб, жойига арча ва бошқа мевали-манзарали дарахтлар экишини билдириб ўтди.
«Теракларни қўпориб ташлаб, жойига манзарали дарахтлар экиш мумкин эмас. Биз бунга тўлиқ қаршимиз. ‘Яшил макон’ дастури бўйича тумандаги ҳар бир ташкилот маҳалла ва муассасаларда, юридик ва жисмоний шахсларга дарахтлар экиш белгиланган. Унда ҳам борини кесиб ўрнига экиш эмас, бўш жойга тақсимлаган ҳолда экиш тавсия қилинган», — дейди Дилмурод Рўзиев.
Ўрганиш жараёнида мактаб ҳудудидаги эски мактаб биноси бузиб ташлангани, унинг ўрнида қолган чуқурлик чиқиндиларга тўлиб кетганига ҳам гувоҳ бўлдик. Мактаб ҳудудидаги чиқиндихонага ароқ шишасидан тортиб, тамаки маҳсулотларигача ташланган. Бир неча ойлаб ётган чиқиндиларни мактаб директори Саидаҳмад Салимов 3-4 кун аввал ташланганини билдирди.
«Буларни оладиган техника йўқ. Буни тузатамиз. Ўқувчилар таътилда бўлганлиги учун бефарқ бўлиб қолибмиз. Бир ҳафта олдин тозалатганман. Тозалаганимиздан сўнг яна чиқинди ташлашган», — дейди мактаб директори.
Саидаҳмад Салимовнинг таъкидлашича, мактабда 21 нафар техник ходим ишлайди. Шундан 15 нафари фаррош ҳисобланади. Мактаб атрофини тозалашга бир киши жалб қилинган. Қолганлари 22 та синфхонани тозалайди.
«Мактаб ҳудуди катта. Уч нафар фаррошни синф хоналарини тозалашга, қолганларни залларга алоҳида-алоҳида қилиб бириктирганмиз. Бу ер мактабнинг эски биноси бўлган. Туман ҳокимининг шахсан ўзи тадбиркорга бириктирган. Эски бинони бузиб, ерни мана шундай қилиб текислаган. Ҳоким учала чуқурликни ҳам тозалатиб бераман, кейин боғ қиламан деганди. Ҳоким билан икки ҳафта олдин учрашгандим», — дейди Саидаҳмад Салимов.
Пайариқ тумани Экология ва атроф-муҳитни муҳофаза қилиш инспекцияси давлат инспектори Улуғбек Нодировнинг маълум қилишича, 18-умумтаълим мактаби директорининг ўринбосари Тўлқин Шамсиевга «Маъмурий жавобгарлик тўғрисида»ги кодекснинг 91-1-моддаси (белгиланмаган жойларга қаттиқ маиший чиқиндиларни ва қурилиш чиқиндиларини ташлаш, шунингдек, суюқ маиший чиқиндиларни тўкиш) билан маъмурий жавобгарлик бўйича баённома расмийлаштирилган. Шунингдек, тўғридан-тўғри чиқинди қутилар ва махсус чиқиндихона ташкил қилмаганлиги учун мактаб директори ҳам «Маъмурий жавобгарлик тўғрисида»ги кодекснинг 91-2-моддаси (санитар тозалаш инфратузилмаси объектларини жойлаштириш ва улардан фойдаланиш бўйича талабларни бузиш) билан жавобгарликка тортилган.
Пайариқ тумани экология инспектори Дилмурод Рўзиевнинг қўшимча қилишича, 2021 йилнинг баҳор мавсумида барча мактабларга чиқиндихоналар ташкил этиш бўйича огоҳлантириш хатлари берилган. Мактабларда бир йилда бир марта ўрганиш ишлари олиб борилади.
«Экология ва халқ таълими ўртасида бир йилда бир маротаба мактабларни чиқиндилар бўйича тўлиқ кўрикдан ўтказиш бўйича режа тузилиб, барча мактаблар ўрганиб чиқилган. Ўшанда директорларга огоҳлантириш хатлари берилган. Улар молиявий имкониятидан келиб чиққан ҳолда чиқинди қутилари ташкил қилиш белгиланган. Аммо шунга қарамасдан 18-умумтаълим мактабидаги аҳволни кўриб турибмиз. Бу ҳолат бўйича қонунга белгиланган тартибда чора кўрилади. Мактаб директори ва ўринбосари мансабдор шахс бўлганлиги учун ‘Маъмурий жавобгарлик тўғрисида’ги кодекснинг тегишли моддасига асосан базавий ҳисоблаш миқдорининг етти бараваридан ўн бараваригача жарима қўлланилади. Мактаб атрофини чиқиндихонага айлантиргани ва махсус чиқиндихона ташкил қилмагани учун икки ҳолатда ҳам раҳбарият жаримага тортилади», — дейди Дилмурод Рўзиев.
Суриштирув давомида ҳоким секторида жойлашган 18-умумтаълим мактаби анчагина эътибордан четда қолганлигига гувоҳ бўлдик. Мактабда иситиш тизимида муаммолар бор. Шунингдек, дераза ойналари ҳам синган.
Изоҳ (0)