“Daryo”ga Samarqand viloyatining Payariq tumani “Dehqonobod” mahallasidagi 18-umumta’lim maktabi atrofidagi daraxtlarning kesilayotgani to‘g‘risida murojaat kelib tushdi. Unda maktab hovlisidagi teraklar ruxsatsiz kesib tashlanayotgani bildirilgan. “Daryo” muxbiri Farhod Norbo‘tayev mazkur holat yuzasidan jurnalistik surishtiruv olib bordi.
Ma’lum bo‘lishicha, Payariq tumanidagi 18-umumta’lim maktabining umumiy maydoni 3,80 gektar bo‘lib, maktab atrofida ko‘plab teraklar bo‘lgan. Holat yuzasidan maktab direktori Saidahmad Salimov bilan uchrashganimizda, u kesilgan daraxtlar o‘sishdan to‘xtaganini, chirigan teraklarni kesib, o‘rniga archa va boshqa mevali-manzarali daraxtlar ekish rejalashtirilganini aytmoqda.
“Daraxtlarni olib, o‘rniga boshqa daraxt ekamiz. Xususan, ikki qator archa, undan keyin esa mevali va manzarali daraxtlarni ekish rejalashtirilgan. Hozirda bu teraklar yaroqsiz holga kelib qolgan. Daraxtni kesish bo‘yicha maktab pedagogik kengash yig‘ilishini o‘tkazib, yig‘ilish bayonida kesish bo‘yicha qaror chiqarganmiz”, — deydi maktab direktori Saidahmad Salimov.
Maktab direktorining xo‘jalik ishlari bo‘yicha o‘rinbosari To‘lqin Shamsiyev 2021-yilning 28-dekabr kuni o‘tkazilgan pedagogik kengash yig‘ilishi bayonnomasini taqdim etdi. Bayonnomada maktab hududidagi terakzor hech narsaga yaramay qolganligi sababli kesib tashlanib, o‘rniga mevali daraxtlar ekish bo‘yicha qaror chiqarilgan.
Jurnalistik surishtiruv davomida teraklarning hammasi ham yaroqsiz emasligi aniqlandi. Maktab ma’muriyati yosh teraklarni ham yaroqsiz deya bayonnoma tuzib, kesib tashlagan. Qiziq jihati shundaki, bayonnomada daraxtlarni nimaga ishlatishi yoki sotilgan taqdirda undan tushgan mablag‘ qayerga sarflanishi haqida hech qanday gap yo‘q. Maktab direktorining yaroqli bo‘lgan daraxtlarni yaroqsiz deb ko‘rsatib, ularni kesib tashlashidan maqsadi nima? Yaroqli daraxtlar qayerga yuborilgan. Bu savollarimizga maktab direktori javob bera olmadi.
To‘lqin Shamsiyev direktorga teraklarni kesmaslik kerakligini aytganini, ammo direktor xo‘jalik ishlari bo‘yicha o‘rinbosarining gapiga quloq solmaganligini bildirdi.
“Direktor qurilishbop material bo‘lganligi uchun kesamiz dedi. Singan daraxtlar ham bor edi. Ular bir necha bor elektr simlarining uzilishiga sabab bo‘lganligi, bolalarga xavf tug‘dirmasligi uchun kesishga qaror qilgandik”, — deydi To‘lqin Shamsiyev.
Payariq tumani Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish inspeksiyasi davlat inspektori Dilmurod Ro‘ziyev “Dehqonobod” mahallasidagi 18-umumta’lim maktabi hududidagi kesilgan daraxtlar bo‘yicha holatni joyiga kelib o‘rganganini bildirdi.
“Daraxtlar kasallanib, shoxlari sinayotganligi sababli O‘zbekiston Respublikasi ‘O‘simliklar dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish to‘g‘risida’gi qonunining 45-moddasi 4-bandida ko‘rsatilgan tartibda bahor mavsumiga ko‘kartirish uchun maktab ma’muriyati tomonidan kesilganligi ma’lum bo‘ldi. Yana bir jihati shundaki, maktab ma’muriyati maktab ehtiyoji uchun kesilgan daraxtlarni nimaga ishlatilishi, sotilsa tushgan mablag‘ nimaga sarflanganligini ko‘rsatib o‘tishi kerak edi”, — deydi Dilmurod Ro‘ziyev.
Maktab direktori Saidahmad Salimov teraklarni qo‘porib, joyiga archa va boshqa mevali-manzarali daraxtlar ekishini bildirib o‘tdi.
“Teraklarni qo‘porib tashlab, joyiga manzarali daraxtlar ekish mumkin emas. Biz bunga to‘liq qarshimiz. ‘Yashil makon’ dasturi bo‘yicha tumandagi har bir tashkilot mahalla va muassasalarda, yuridik va jismoniy shaxslarga daraxtlar ekish belgilangan. Unda ham borini kesib o‘rniga ekish emas, bo‘sh joyga taqsimlagan holda ekish tavsiya qilingan”, — deydi Dilmurod Ro‘ziyev.
O‘rganish jarayonida maktab hududidagi eski maktab binosi buzib tashlangani, uning o‘rnida qolgan chuqurlik chiqindilarga to‘lib ketganiga ham guvoh bo‘ldik. Maktab hududidagi chiqindixonaga aroq shishasidan tortib, tamaki mahsulotlarigacha tashlangan. Bir necha oylab yotgan chiqindilarni maktab direktori Saidahmad Salimov 3-4 kun avval tashlanganini bildirdi.
“Bularni oladigan texnika yo‘q. Buni tuzatamiz. O‘quvchilar ta’tilda bo‘lganligi uchun befarq bo‘lib qolibmiz. Bir hafta oldin tozalatganman. Tozalaganimizdan so‘ng yana chiqindi tashlashgan”, — deydi maktab direktori.
Saidahmad Salimovning ta’kidlashicha, maktabda 21 nafar texnik xodim ishlaydi. Shundan 15 nafari farrosh hisoblanadi. Maktab atrofini tozalashga bir kishi jalb qilingan. Qolganlari 22 ta sinfxonani tozalaydi.
“Maktab hududi katta. Uch nafar farroshni sinf xonalarini tozalashga, qolganlarni zallarga alohida-alohida qilib biriktirganmiz. Bu yer maktabning eski binosi bo‘lgan. Tuman hokimining shaxsan o‘zi tadbirkorga biriktirgan. Eski binoni buzib, yerni mana shunday qilib tekislagan. Hokim uchala chuqurlikni ham tozalatib beraman, keyin bog‘ qilaman degandi. Hokim bilan ikki hafta oldin uchrashgandim”, — deydi Saidahmad Salimov.
Payariq tumani Ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish inspeksiyasi davlat inspektori Ulug‘bek Nodirovning ma’lum qilishicha, 18-umumta’lim maktabi direktorining o‘rinbosari To‘lqin Shamsiyevga “Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risida”gi kodeksning 91-1-moddasi (belgilanmagan joylarga qattiq maishiy chiqindilarni va qurilish chiqindilarini tashlash, shuningdek, suyuq maishiy chiqindilarni to‘kish) bilan ma’muriy javobgarlik bo‘yicha bayonnoma rasmiylashtirilgan. Shuningdek, to‘g‘ridan to‘g‘ri chiqindi qutilar va maxsus chiqindixona tashkil qilmaganligi uchun maktab direktori ham “Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risida”gi kodeksning 91-2-moddasi (sanitar tozalash infratuzilmasi obyektlarini joylashtirish va ulardan foydalanish bo‘yicha talablarni buzish) bilan javobgarlikka tortilgan.
Payariq tumani ekologiya inspektori Dilmurod Ro‘ziyevning qo‘shimcha qilishicha, 2021-yilning bahor mavsumida barcha maktablarga chiqindixonalar tashkil etish bo‘yicha ogohlantirish xatlari berilgan. Maktablarda bir yilda bir marta o‘rganish ishlari olib boriladi.
“Ekologiya va xalq ta’limi o‘rtasida bir yilda bir marotaba maktablarni chiqindilar bo‘yicha to‘liq ko‘rikdan o‘tkazish bo‘yicha reja tuzilib, barcha maktablar o‘rganib chiqilgan. O‘shanda direktorlarga ogohlantirish xatlari berilgan. Ular moliyaviy imkoniyatidan kelib chiqqan holda chiqindi qutilari tashkil qilish belgilangan. Ammo shunga qaramasdan 18-umumta’lim maktabidagi ahvolni ko‘rib turibmiz. Bu holat bo‘yicha qonunga belgilangan tartibda chora ko‘riladi. Maktab direktori va o‘rinbosari mansabdor shaxs bo‘lganligi uchun ‘Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risida’gi kodeksning tegishli moddasiga asosan bazaviy hisoblash miqdorining yetti baravaridan o‘n baravarigacha jarima qo‘llaniladi. Maktab atrofini chiqindixonaga aylantirgani va maxsus chiqindixona tashkil qilmagani uchun ikki holatda ham rahbariyat jarimaga tortiladi”, — deydi Dilmurod Ro‘ziyev.
Surishtiruv davomida hokim sektorida joylashgan 18-umumta’lim maktabi anchagina e’tibordan chetda qolganligiga guvoh bo‘ldik. Maktabda isitish tizimida muammolar bor. Shuningdek, deraza oynalari ham singan.
Izoh (0)