• Профилга Кириш
  • 1751972643_633.png 1751972643_245.png 1751959824_218.svg 1751959824_520.svg

  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
O'zbekcha
Русский
English
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • O'zb
  • Ўзб
  • Рус
  • Eng
  • Сўнгги янгиликлар
  • Асосий янгиликлар
  • Энг кўп ўқилган
  • Колумнистлар
    • USD12692.42
    • RUB158.44
    • EUR14511.24
    • Google play
    • App Store
    • Telegram
    • Тошкентда
      +33°C
      • Андижон
      • Қарши
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Фарғона
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Термиз
      • Наманган
      • Тошкент
      • Навоий
      • Тошкент вил
      • Нукус
      • Урганч
    • Daryo
      • Интернет-нашр
      • Таҳририят
      • Алоқа маълумотлари
      • Фойдаланиш шартлари
      • Махфийлик сиёсати
      • Янгиликлар архиви
    • Реклама
    • Ижтимоий тармоқлар
      • Instagram | Расмий
      • Instagram | Лайфстайл
      • Instagram | Спорт
      • Facebook | Расмий
      • OK | Расмий
      • YouTube | Daryo
      • YouTube | Daryo Рус тилида
      • YouTube | Daryo Глобал
    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte
    Daryo logo white
    • Ўзбекистон
      • Бошқалар
      • Навоий
      • Тошкент вилояти
      • Сирдарё
      • Жиззах
      • Қашқадарё
      • Сурхондарё
      • Хоразм
      • Бухоро
      • Самарқанд
      • Наманган
      • Фарғона
      • Aндижон
      • Қорақалпоғистон
      • Тошкент ш.
      • Меҳридарё
      • Об-ҳаво
    • Марказий Осиё
      • Ўзбекистон (Маҳаллий)
      • Афгонистон
      • Қирғизистон
      • Қозоғистон
      • Туркманистон
      • Тожикистон
    • Дунё
    • Пул
      • Бизнес
      • Иқтисодиёт
      • Молия
      • Крипто
    • Маданият
      • Кино
      • Китоб
      • Мусиқа
      • Шоу-бизнес
    • Лайфстайл
      • Аёллар саҳифаси
        • Фарзанд
        • Гўзаллик
        • Карьера
        • Маслаҳатлар
        • Мода
        • Рецептлар
      • Технологиялар
        • Архитектура
        • Гаджетлар
        • Илм-фан
        • Коинот
        • Медиа
      • Авто
      • Қўзиқорин
      • Саёҳат
      • Саломатлик
      • Таълим
        • Абитуриент
        • Инглиз тилини ўрганамиз!
    • Спорт
      • Футбол
      • UFC
      • Бокс
    infinix
    Daryo.uz - Login
    Daryo.uz Daryo.uz
    Daryo.uz - Login
    Иқтисодиёт

    Жаҳон банки Ўзбекистонда хусусий секторнинг ютуқ ва камчиликларини таҳлил қилди

    Кўп йиллик иқтисодий турғунлик ва яккаланишдан сўнг Ўзбекистон 2017 йилда рақобатбардош ва инклюзив бозор иқтисодиётини барпо этиш бўйича муҳим ислоҳотлар жараёнини бошлади, дейилади Жаҳон банкининг шарҳида.

    Фото:«Дарё»/ Дилруҳ Исомиддинова

    Фото:«Дарё»/ Дилруҳ Исомиддинова

    Асосий ислоҳотлар валюта курсини либераллаштириш, импорт таърифларини пасайтириш, танланган товар ва хизматлар нархларини эркинлаштириш, монополияга қарши қўмитани ташкил этишдан иборат эди.

    Бозор тарафдори бўлган дастлабки саъй-ҳаракатлар хусусий секторни ривожлантириш, кўпроқ ва яхши иш ўринлари яратиш йўлидаги муҳим қадам бўлди. Бироқ қилинадиган ишлар кўплигича қолмоқда.

    Жаҳон банкининг Ўзбекистон учун 2021 йилги мамлакат иқтисодий меморандумида доимий саъй-ҳаракатлар зарур бўлган бир қанча йўналишлар таъкидланган.

    Рақобат ҳамон заифлигича қолмоқда

    The Bertelsmann Transformation Index маълумотларига кўра, Ўзбекистонда бозор рақобати 2016 йилдан 2020 йилгача яхшиланган бўлса-да, бугунги кунда Европа ва Марказий Осиё минтақасининг Тожикистон, Украина, Польша ва Россия каби бир қанча бошқа давлатларидан ортда қолмоқда.

    Янги фирмаларнинг расмий хусусий секторга кириш зичлиги сўнгги бир неча йил ичида яхшиланди, бироқ минтақавий ўртача кўрсаткичдан анча пастлигича қолмоқда. Ўзбекистоннинг аҳоли жон бошига тўғри келадиган даромади прогноз қилганидан кўра пастроқ.

    Расмий хусусий фирмалар йилдан йилга ўсиб бормаяпти

    Жаҳон банкининг 2019 йилги корхоналар сўрови маълумотларига асосланган таҳлил шуни кўрсатадики, расмий хусусий фирмалар, айниқса ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш соҳаларида, Вьетнам ва Россия каби ўтиш даври иқтисодиёти бошқа йирик давлатлардагиларга нисбатан тез ўсмаган. Бундан ташқари, бу фирмалар вақт ўтиши билан кичик тадбиркорлик субъектлари бўлиб қолади: Ўзбекистоннинг 10 ёшгача бўлган расмий хусусий фирмаларида ўртача 20 ишчи ишлайди, Вьетнамдаги шунга ўхшаш фирмаларда эса 33,6 ишчи. 20 ёшдан ошган фирмалар учун бу кўрсаткич 13,6 ходимдан иборат бўлса, Вьетнамда 78,6 ишчидан иборат.

    Жаҳон банкининг микро-даражали таҳлили расмий хусусий секторда меҳнат унумдорлиги (бир ишчига тўғри келадиган савдо даромади сифатида белгиланган) сўнгги ўн йил ичида доимий равишда пасайиб борганини кўрсатади. Бу кўрсаткич 2010-2013 йилларда йиллик -1,2 фоиз ва 2016–2019 йилларда -6,7 фоизни ташкил этди. Сўнгги йиллардаги пасайишлар тадбиркорликнинг бошқа соҳаларида паст самарадорликни билдиради.

    Буларнинг барчаси умумий талқинда хусусий секторнинг турғунлиги фирмаларни ўсиш потенциали билан мукофотламайдиган ва самаралироқ фирмалар учун ресурсларни тақсимлашга тўсқинлик қиладиган бузилган бизнес муҳитини акс эттиради.

    Бунинг ортида бир қанча сабаблар бор. Муҳим омиллардан бири маҳсулот бозорларида чекланган рақобат, бу ўтиш даври иқтисодиёти учун одатий муаммо. Камситувчи аралашувлар ва қоидалар давлат корхоналари хусусий фирмалар билан рақобатлашадиган бозорларда ҳамон ўйин майдонини нотекис сақламоқда.

    Шунингдек, 2019 йилги Жаҳон банки корхоналари сўрови маълумотлари хусусий сектор ривожланишига тўсқинлик қилаётган бошқа бизнес муҳити тўсиқларини, жумладан солиқ ставкалари, норасмий сектор амалиёти, электр энергияси ва молиядан фойдаланиш имкониятини ҳам очиб беради.

    Фото: World Bank Group

    Фото: World Bank Group

    Бу далил Ўзбекистонда ишбилармонлик муҳитини тартибга солиш ва хусусий сектор ривожланишини рағбатлантириш бўйича кенг қамровли сиёсат зарурлигини тасдиқлайди. 

    Эътибор қаратиш керак бўлган еттита долзарб ислоҳот ва сиёсат

    Рақобатни рағбатлантиришни давом эттириш

    Хусусий фирмаларнинг рақобатдошлиги учун қулай шарт-шароитларни яратиш — давлат корхоналарини хусусийлаштириш ва қайта қуришни ривожлантириш каби муҳим аҳамиятга эга. Рақобатда бетарафликни мустаҳкамлаш, шунингдек, имтиёзларга йўл қўймаслик ва рақобатдаги бузилишларни минималлаштириш учун давлат ёрдамини назорат қилиш шарт.

    Солиқ тизимини таъминлаш фирма ўсишига олиб келади

    Солиқ тизими, солиқ ставкалари ва маъмурий юкларни мувозанатлаш орқали фирма ўсишини рағбатлантириши керак. Солиқ тизими ўсишни тўхтатмаслик учун ставкаларни фирмалар ҳажмига қараб аста-секин ошириб бориш зарур. Ўсиб бораётган ва йирик компанияларга инвестициялар ва бандликни рағбатлантириш учун маржинал ставкаларни камайтириши керак.

    Норасмий сектор амалиётларини юмшатиш

    Норасмий сектор ҳажмини чеклаш ва ресурсларни энг самарали фирмаларга йўналтириш учун ҳукумат сиёсатини такомиллаштириш зарур. Бундан ташқари, расмий иш ўринларини яратиш учун шароитлар мавжуд бўлиши керак. Шу сабабдан, вақт ўтиши билан норасмий сектор амалиёти чекланади.

    Микро, кичик ва ўрта корхоналарнинг молиялаштириш имкониятларини яхшилаш 

    Бунга банк соҳасида рақобатни кучайтириш, тижорат банкларида давлат мулкини қисқартириш, давлат томонидан йўналтирилган кредитлашни янада пасайтириш, банк бошқарувини такомиллаштириш ва банк тизимида инсон капиталини ошириш орқали эришиш мумкин. Кредитларнинг тез ўсишини ва молиявий ресурсларнинг энг самарали лойиҳаларга ажратилишини таъминлаш учун институтларни мустаҳкамлашни давом эттириши керак.

    Электр энергетикаси соҳасидаги ислоҳотларни илгари суриш 

    Бу эскирган инфратузилмани янгилаш, хизмат сифати ва ишончлилигини ошириш учун жуда муҳимдир. Ўзбекистон ҳукумати самарадорликни оширувчи ва эскирган инфратузилмани янгилайдиган бозор механизмларига ўтиш учун тегишли сектор ислоҳотларини амалга оширмоқда. Рақобат ва нархларни самарали тартибга солишни таъминлаш ҳам муҳим аҳамиятга эга.

    Тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш бўйича фаол сиёсатни жорий этиш 

    Юқорида қайд этилган ислоҳотларни амалга оширишда тадбиркорлик ривожланишига тўсқинлик қилаётган мавжуд камчиликларни бартараф этишга қаратилган фаол сиёсатни жорий этиш муҳим аҳамиятга эга. Бизнесни қўллаб-қувватлаш чоралари иккита муҳим тамойилга амал қилиши керак. Биринчидан, фирманинг омон қолишини эмас, балки ўсиш салоҳияти ва самарадорлигини биринчи ўринга қўйиш. Иккинчидан, фирма имкониятларини мустаҳкамлаш учун молиявий ва молиявий бўлмаган воситаларни бирлаштириш. Бунинг натижасида фирмалар ишлаб чиқаришни бошқариш, бозорда янги имкониятларни, янги лойиҳаларни ишлаб чиқиш, таваккал қилиш, янги технологияларни ўзлаштириш ва ўз фаолиятини кенгайтириш имкониятига эга бўлади.

    Кўплаб соҳаларда бўшлиқларни ёпиш

    Тахминларга кўра, пандемия болаларнинг икки йиллик мактаб таълимига тенг бўлган таълим йўқотилишига олиб келди. Бу эса келажакдаги ишчи кучининг потенциал унумдорлигига таъсир қилади. Шу сабабдан, таълим соҳасида шошилинч чора-тадбирлар талаб қилинади.

    Ўзбекистон марказлашган режалаштирилган иқтисодиёт меросидан узоқлашган ҳолда хусусий секторни ривожлантиришдек мураккаб муаммога дуч келмоқда. Хусусий фирмаларни мамлакат бизнеси ва иқтисодий келажагининг таянчига айлантириш ягона барқарор йўлдир. Бу барча манфаатдор томонлар ва давлат институтларини мувофиқлаштириш ва амалга оширишни назорат қилиш учун мустаҳкам асос яратишни талаб қилади.

    Хусусий сектор ва тадбиркорлик салоҳиятини тўлиқ ишга солиш Ўзбекистоннинг 2030 йилгача ривожланиш мақсадларига эришиши ва бутун халқ ҳаётини яхшилаши учун муҳим аҳамиятга эга. Шу сабабдан, Ўзбекистон бўйича бўлажак Ҳамкорлик дастури хусусий секторни ривожлантиришни келгуси беш йил давомида асосий эътибор йўналишларидан бирига айлантиради.

    03.02.2022, 18:52   Изоҳ (0)   18218
    Facebook Twitter LinkedIn Telegram Email

    Изоҳ (0)

    Кириш
    Жавоб қолдиринг Бекор қилиш

    Мавзуга доир

    Жо Байден даврида АҚШ иқтисодиётида нималар юз бермоқда?

    02.02.2022, 21:13

    Ўзбекистонда олма банан ва бошқа цитрус мевалардан қимматроқ. Нима учун ва аҳвол қачон ўзгаради?

    02.02.2022, 20:40

    Ҳиндистон рақамли валютасини ишга туширмоқда

    01.02.2022, 19:44

    Давлат солиқ қўмитаси солиқ узилиши кўрсаткичи тўғрисида тушунтириш берди

    01.02.2022, 19:28

    Гўшт арзонлашди, мева қимматлади. Ўзбекистон бозорларида январь ойида нарх қандай ўзгарди?

    01.02.2022, 18:11

    Туркияда одамлардан лирани сақлаб қолиш учун доллардан воз кечиш сўралди

    31.01.2022, 22:07
    ×Lightbox Image

    Daryo.uz | Сизнинг муаммоингиз ечими


    “Бизнесни ривожлантириш банки” БМТ Тараққиёт Дастури билан ҳамкорлик қилади


    Тошкентда CRYPTO О₂ форуми бўлиб ўтди: Технология, финтеч ва тартиб‑қоидалар муҳокама қилинди 


    American University оf Technologyʼда бакалаврлар учун очиқ эшиклар куни


    AVO bank алоқа маркази: инновациялар ва янги хизмат даражаси 


    Суғурта соҳасидаги узоқ кутилган ислоҳотлар: манфаатлар қонун ҳимоясида 


    Қўнғироқлардан мобил интернетга: Тошкент мобил алоқадан фойдаланиш моделини қандай ўзгартирмоқда


    Энди Ucell иловасида Yandex Music'ни тинглаш мумкин 


    AKFA энергия тежовчи ромлари: иқлимга мослаштирилган, қулайликни кўзлаган 


    SonetUzStyle танловида иштирок этиш учун аризалар қабули 15 августгача узайтирилди


    Ақлли диверсификация: нима учун керак ва капитални қандай тақсимлаш лозим? 


    InfinBANK ва Kwikpay: уйингизга комиссиясиз ва меҳр билан халқаро пул ўтказмалари


    Авваллари хуфиёна иқтисодиётда фаолият юритган эшитиш ва гапиришда муаммоси бор инсонлар энди расмий секторга қўшилиб, Пойтахт Паркинг жамоасининг бир қисмига айланди


    ОКМКда маҳаллий думпкарлардан фойдаланилади 


    STEM ва бизнес йўналишидаги қизлар учун TBC Bank'дан таълим грантлари — Ўзбекистонда гендер тафовутини камайтириш йўлида янги қадам


    BYD SEALION 7: Флагман электр SUV — шаҳар кўчаларида янги етакчи 

     

    Тавсия этамиз

    Камчаткадаги ҳодиса ягона эмас: сўнгги 120 йилда рўй берган энг кучли мегазилзилалар

    1 август, 18:20

    Трамп учун хавотирлар: АҚШ президенти таниқли шахсларга ёш қизларни сотган Жеффри Эпштейннинг мижози бўлганми?

    29 июл, 17:19

    Бир кечада оддий официантдан миллионерга айланган аёл: лотереядан ютилган 10 млн доллар машмашаси

    27 июл, 09:25
    Audio Icon

    Андижонча ҳотамтойлик: “Дунё садолари”га сарфланаётган миллиардлар ва шубҳали шартномалар

    24 июл, 21:25
     
     
     

    Сўнгги янгиликларга ўтиш

    Индонезияда Левотоби Лаки Лаки вулқони отилди (видео)

    Дунё | 2 август, 17:55

    Саудия клуби “Ливерпуль” ҳужумчиси учун курашда етакчига айланиб олди

    Спорт | 2 август, 17:50

    Титанлар, ўлим илоҳлари ва алкимё ҳақида: энг машҳур япон анимелари

    Кино | 2 август, 17:35

    “Одам IMEI қонуни”. Жамоатчилик фаоллари хориждан қайтганларни ОИВ тестдан мажбурий ўтказишга оид янги қонунга қандай муносабатда?

    Ўзбекистон | 2 август, 17:20

    Париждан Лиссабонгача: ҳаёт сифати бўйича дунёдаги энг қулай шаҳарлар рейтинги эълон қилинди

    Саёҳат | 2 август, 16:55

    Конор Макгрегор Ирландия президентлигига ўз номзодини қўяди

    Дунё | 2 август, 16:45

    Колумбиянинг собиқ президенти 12 йил уй қамоғига ҳукм қилинди

    Дунё | 2 август, 16:20
    Daryo About Us

    «Daryo» интернет-нашрининг (Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги (ЎзМАА, ҳозирги Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги) томонидан 13.03.2015 йил санасида 0944-сонли гувоҳнома билан оммавий ахборот воситаси сифатида рўйхатга олинган). Матнли материалларини тўлиқ кўчириш ёки қисман иқтибос келтиришга, шунингдек, фотографик, график, аудио- ва/ёки видеоматериалларидан фойдаланишга daryo.uz сайтига гиперҳавола мавжуд бўлган ва/ёки «Daryo» интернет-нашрининг муаллифлигини кўрсатувчи ёзув илова қилинган тақдирда йўл қўйилади. Чоп этиладиган баъзи маълумотлар 18 ёшга тўлмаган фойдаланувчиларга мўлжалланмаган бўлиши мумкин. Info@daryo.uz

    Telegram Youtube Facebook Instagram Twitter vkontakte

    © «Simple Networking Solutions» МЧЖ, 2013–2025

    Ёш бўйича чеклов

    Хато топдингизми? Ctrl+Enter тугмаларини босинг

    • Фойдаланиш шартлари
    • Махфийлик сиёсати
    • Реклама
    Нимани қидирамиз?

    Sign In or Register

    Хуш келибсиз!

    Тизимга киринг ёки Рўйхатдан ўтинг.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Рўйхатдан ўтинг

    Рўйхатдан ўтганмисиз? Login.

    Google

    ёки Э-Почта орқали

    Сизга парол электрон почта орқали юборилади.

    Изоҳ қолдиришингиз, Фойдаланиш шартлари ва Махфийлик сиёсати шартларини қабул қилганингизни англатади

    Матнда хато топдингизми?

    ×

    Раҳмат. Биз сизнинг хабарингизни олдик ва хатони имкон қадар тезроқ тузатамиз.