Саломатлик ва ҳатто яшаб қолиш ҳам биринчи ёрдам қанчалик тўғри кўрсатилишига боғлиқ. Кимнингдир ҳаётини сақлаб қолишда хатоларга йўл қўймаслик жуда муҳим.
Биринчи ёрдам баъзида ҳаётни сақлаб қолиши ёки аксинча, жабрланувчини саломатликдан бутунлай маҳрум қилиши мумкин. Беморларга биринчи ёрдам кўрсатишда тез-тез йўл қўйиладиган ва шу билан жабрланганларнинг соғлиғига қўшимча зарар етказадиган энг кенг тарқалган хатолар билан танишиб чиқинг.
Бурундан қон кетиши
Бурундан қон кетганда бошни орқага ташлаш тўғри эмас. Биринчидан, бу самарасиз ва ҳеч қандай тарзда қон кетишини тўхтатишга ёрдам бермайди, иккинчидан, қонни ютиб юбориш қайт қилишга олиб келиши мумкин. Ушбу вазиятда бош олдинга эгилиб, бармоқлар билан бурун кўприги чимчилаб қўйилади. Агар қон 10 дақиқа ичида тўхтамаса, бурунга пахта қўйиш орқали қонни бироз тўхтатиб, шифокор билан маслаҳатлашиш керак.
Куйиш
Тананинг куйган қисмига муз ёки ёғ суртиш мумкин эмас. Ушбу халқона даволаш зарарли, чунки ёғ сурилган ҳужайралар иссиқликни сақлайди ва фақат вазиятни янада ёмонлаштиради. Муз эса тери ҳужайраларини жуда совитади ва уларнинг йўқ қилинишига олиб келиши мумкин. Шунинг учун куйган жойга оқим сув остида бир неча дақиқа ушлаб туриш лозим, сўнгра тоза, қуруқ мато билан ёпиб, шифокорга мурожаат қилиш керак.
Оғир жароҳатлар
Жабрланган одамни ҳаракатлантирмаслик керак. Агар жабрланувчи ўз жойида қолиши, масалан, ёнғин, бинонинг қулаши ёки портлаш каби жиддий жароҳат олиш хавфи остида бўлмаса, буни ҳеч қачон қилмаслик керак. Бошқа барча ҳолатларда ярадорни ҳаракатга келтирмаслик, ағдариш ёки тананинг ҳолатини ўзгартириш мумкин эмас. Бу билан олинган жароҳатлар, шу жумладан умуртқа поғонаси ёки ички органлар зўриқиши мумкин. Ушбу вазиятда тез ёрдам чақириб, жабрланувчининг ёнидан иложи борича бўш жой ҳосил қилиш керак.
Енгил жароҳатлар
Ярани сўлак билан тозалашга уриниш хатодир. Сўлакнинг бактерицид хусусиятларига эга эканига ишонишади, аммо бу афсона. Дарҳақиқат, оғизда жуда кўп бактериялар мавжуд, масалан, улар тиш пластинкасида жойлашган ва улар ярага тушгандан сўнг инфекцияни кучайтириши мумкин. Худди шу сабабга кўра, яраларни дарё ёки кўл сувлари билан ювиш ҳам хавфли. Шунинг учун ярани тоза сув ёки физиологик эритма ювиб ташлаш лозим.
Дарз кетиши ёки синиш
Лат еган жойларни иситувчи компресс қилиш билан вазиятни фақат оғирлаштириш мумкин. Иссиқлик қон оқимини оширади, бу эса янада кучли шишга олиб келади. Шикастланган ёки синган жойни муз ёки компресс билан совитиб, тананинг зарарланган қисмини ҳаракатсизлантириш ва имкон қадар тезроқ шифокорга мурожаат қилиш лозим.
Кўзнинг шикастланиши
Кўзга тушган ёт жисмларни олиб ташлашга уриниш тўғри эмас. Истисно ҳолатда, агар бирон бир кимёвий модда кўзга кирса, бу ҳолда дарҳол кўзни совуқ сув билан ювиш керак. Бошқа барча ҳолатларда, бегона нарсаларни мустақил равишда олиб ташлашга уриниш фақат зарарни кучайтириши ва ҳатто тузатиб бўлмайдиган оқибатларга олиб келиши мумкин. Кўзлар шикастланганда бинт билан ҳимоя қилиб, дарҳол шифокорга мурожаат қилиш зарур.
Йўл-транспорт ҳодисаси
Ушбу вазиятда ҳаммаси яхшидек туйилиши натижасида шифокорга бормасликнинг ўзи хато. Кучли ҳаяжон таъсирида тана оғриқни «ниқоблаши» мумкин ва ҳатто жиддий жароҳатлардан кейин ҳам жабрланганларга ҳаммаси яхшидек туйилиши мумкин. Айни пайтда, аксарият ҳолларда ёрдам кўрсатиш тезлиги ҳал қилувчи рол ўйнайди. Ҳар қандай ҳолатда ҳам, автоҳалокатга учраган инсон ўзини қанчалар яхши ҳис қилса-да, шифокорга учрашиши зарур.
Изоҳ (0)