Суяклар билан боғлиқ муаммолар ҳаёт сифатидан ташқари, руҳий ҳолатга ҳам таъсир қилмай қолмайди.
ЖССТ маълумотига кўра, Ер юзи аҳолисининг 22 дан 30 фоизгача бўлган қисми бўғим касалликларидан азият чекади. Аммо тўғри овқатланиш, жисмоний фаоллик ва вазн камайтириш касалликнинг олдини олишга ёрдам беради.
Бўғимларни қандай ҳимоя қилиш керак?
Бўғим касалликларининг олдини олишнинг энг самарали усули тўғри овқатланиш ва жисмоний фаоллик ҳисобланади. Шифокорлар уларнинг доимий ҳаракатда бўлиши ва умуртқани эгилувчан сақлаш учун айнан шулар муҳим эканлигини таъкидлайди.
Вазнни назорат қилиш
Қанчалик ғалати туйилмасин, аъзолар атрофи ва бел соҳасида тўпланадиган вистерал ёғ бўғимлар учун хавфсиз ҳисобланади. Аммо ортиқча вазн бўкса, оёқ-қўлларда ҳаддан ортиқ тўпланмаслигига эътибор қаратиш керак. Чунки ҳар бир ортиқча кило бўғимлар учун катта босим ва зўриқиш ҳисобланади. Натижада тўқималар янада ишдан чиқади.
Тўғри овқатланиш
Ҳалигача муайян маҳсулот касалликнинг олдини олишини тасдиқлайдиган тадқиқот йўқ. Аммо аксарият шифокорлар Ўрта Ер денгизи рациони бўғимлар учун фойдалироқ эканини таъкидлайди. Биринчидан, бундай рацион политўйинмаган ёғларга бой бўлади, иккинчидан, соғлом бўлишини таъминлайди.
Зарурият бўлганда биоқўшимчалар қабул қилинг
2018 йил Journal of Orthopaedic Surgery and Research журналида чоп этилган тадқиқотда глюкозамин ва хондроитин қўшимчалари ривожланаётган остеопорозда оғриқ ҳиссини камайтириши аниқланган. Катта эҳтимол билан, уларни бўғим ва кемирчак тўқима (хряш)нинг ёмонлашиш жараёни секинлаштириш хусусияти йўқ, аммо оғриқни камайтириши аниқ.
Сув балансига риоя қилинг
Бўғим ва кемирчак тўқиманинг 65-80 фоизи сувдан ташкил топган. Шу сабаб қанча кўп суюқлик истеъмол қилинса, бўғимлар шунча ҳаракатчан ва эгилувчан бўлади. Қолаверса, уларнинг зўриқишлардан кейин одатий ҳолига қайтиши ҳам осонроқ бўлади. Бўғимларингизда муаммо бўлмаслиги учун сув ичишни канда қилманг.
Тўғри жисмоний фаолликни танланг
Жисмоний фаоллик ҳам тўғри овқатланиш сингари бўғимлар учун муҳим саналади. Тўғри жисмоний зўриқиш нафақат мушаклар, балки бўғимлар учун ҳам фойдали. Фаол ҳаракатланганда организмда қўшимча порция кемирчак тўқима ишлаб чиқарилади.
Шу сабаб ҳам бўғимлар касаллигидан азият чекаётган беморларга шифокорлар жисмоний машқларни доимий равишда бажаришни тавсия қилади. Фаоллик хавфсиз бўлиши керак. Сузиш, велосипедда сайр, юриш, пилатес, ёга, аэробика сингари спорт машқлари бу борада айни муддао ҳисобланади.
Бўғимлар саломатлигини қандай текшириш керак?
Ёш ўтиши билан эгилувчанлик ва ҳаракатчанлик камайиб боради, бўғимлар эса дарров оғрийдиган бўлиб қолади. Шу сабаб ҳам ҳатто яллиғланиш бўлмай, бироз оғриқ ёки ҳаракатда муаммо кузатилганда бееътибор бўлмаслик муҳим саналади. Арзимаган ўзгаришлар хавфли жараёнлар бошланаётганидан дарак беради. Қуйидаги оддий машқлар орқали бўғим ва умуртқа поғонасининг аҳволига баҳо беришингиз мумкин.
- Оёқларни бирлаштириб, қўлларни гавда бўйлаб очиб тик туринг. Секин-асталик билан эгилиб, қўл кафти билан полни ушлашга ҳаракат қилинг. Уддасидан чиқсангиз, натижа аъло, бармоқ учларининг ўзи тегса, яхши. Қўлларнинг ергача етиб бормаслиги эса шифокорга мурожаат қилиш учун сабаб бўла олади.
- Шошмасдан эски ҳолатга қайтинг, бел соҳасида оғриқ бўлиш ёки бўлмаслигига қараб шифокорга бориш керакми, йўқми, деган саволга жавоб оласиз.
- Ўтирган ҳолда оёқларни бирлаштиринг. Пешонани тиззага олиб келишга ҳаракат қилинг. Бунинг уддасидан чиққан бўлсангиз ва ҳеч қандай оғриқ кузатилмаган бўлса, бу жуда яхши. Бел соҳасида оғриқ ҳисси пайдо бўлса, тизза остида зўриқиш кузатилса, бўғимлар ёрдамга муҳтож бўлиши мумкин.
- Ётган ҳолда оёқларни 90 даража букинг. Бу ҳолатда кўпроқ туришга ҳаракат қилинг. Ноқулайлик сезилмаса, ҳаммаси жойида, аксинча бўлса, чора кўриш ва шифокорга бориш керак. Тўғри туриб, бошингизни ўнгга буринг. Бурилганда иякларингиз билан билакка тегинишга ҳаракат қилинг. Кейин шу кетма-кетликни чап тарафга қараб давом эттиринг. Уддасидан чиқсангиз ва бўйин соҳасида ортиқча зўриқиш кузатилмаган бўлса, ҳаммаси жойида.
- Қўлларнинг биттасини елка устидан, иккинчисини эса пастдан букиб, орқа томонда бирлаштиринг. Бу машқни қийинчиликсиз бажарган бўлсангиз, ташвишланмасангиз ҳам бўлади, аксинча бўлса, бееътибор бўлманг.
- Зинадан аста-секинлик билан кўтарилиб, пастга тушинг. Тизза, бўкса ва бел соҳасида ҳеч қандай ўзгариш сезилмаса, ҳаммаси жойида. Ноқулайлик, оғриқ бўлса, ташвишга сабаб бор.
Ёшингиз нечада бўлиши ва ўзингизни қандай ҳис қилишингиздан қатъий назар, бўғимлар ва умуртқага алоҳида эътибор беринг. Вазнни назорат қилинг, тўғри овқатланинг. Шунингдек, ўз вақтида чора кўриш учун тестларни доимий равишда ўтказиб боринг.
Изоҳ (0)