Муҳаммадали Абдуқундузов: «Одамлар китоб ўқигани учун қатл этилган даврларни бошдан кечирдик, ҳозир китобхонларга машина бериляпти» (видео)

Ўзбекистон ва Қорақалпоғистон халқ артисти, Халқаро Бобур мукофоти совриндори Муҳаммадали Абдуқундузов «Дарё»га  интервью берди. У суҳбат давомида айрим ёшларнинг китобдан йироқлашганини кескин танқид қилди.

Бир неча йилдан буён Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институтининг ижодий имтиҳонларида иштирок этаман. Барча абитуриентлар маҳоратини кўрсатишга ҳаракат қилишади-ю, қандай китоб ўқигансиз, десангиз оғиз қимирлатолмай қолишади. Гўё, бу савол улар учун қил кўприкдек гап. Ҳатто, ўзбек адабиётининг дурдона асарлари бўлган ‘Ўткан кунлар’, ‘Меҳробдан чаён’ни ҳам билишмайди. Жаҳон адабиёти у ёқда турсин, ўзбекнинг шоҳ асарларини билмай, қандай қилиб актёр бўлиш мумкин, дейман. Чунки актёрнинг фаолияти бевосита китоб билан боғлиқ. Китоб ўқимаган инсон фикрлашдан тўхтайди. 19 ёшида Абдулҳамид Чўлпон адабиётдан йироқлашишни миллат таназзули билан боғлаган. Наҳотки, айрим ёшлар ана шу ҳақиқатни англашмаяпти.

Шундай даврларни бошдан кечирганмизки, одамларни китоб ўқигани учун қатл этишган. Ҳозир эса кўп китоб ўқиган ёшлар танловда иштирок этиб, машинали бўлишяпти. Илгари китоблар тақчилли ва қаршиликларга учрагани учун одамлар бир-биридан олиб, яшириб ўқишган бўлса, бугунги дориламон кунларда китоб ўқимаслик уят эмасми?

Муҳаммадали Абдуқундузов, Ўзбекистон халқ артисти

«Ўқувчилик йилларимдан бошлаб санъатга меҳрим уйғонди. Мактаб ва туманда ўтказиладиган тадбирларда фаол эдим. Аммо ота-онам санъаткор бўлишимни исташмасди. Айниқса, онам бунга тиш-тирноқлари билан қарши бўлганди. ‘Ёлғиз ўғлим санъаткор бўладими? Ундан кўра ўқитувчи бўлсин’, деб Тошкентга юборишди. Математикадан бошқа барча фанларни яхши ўзлаштирганим учун имтиҳонлар мени чўчитмасди. Аксига олиб, қайси институтга бормай, математика фанидан имтиҳон топширилишини эшитиб, ҳафсалам пир бўлди. Охири география йўналишига ҳужжат топширдим. Унда ҳам математикадан саволлар бор экан. Хуллас, ўша йили талаба бўлиш бахти насиб этмади.

Ҳолам Тошкентда новвойчилик билан шуғулланарди. Мандат чиққан кун хафа бўлиб: «Институтга киролмабман. Энди қайси юз билан қишлоққа қайтаман. Одамларга шарманда бўламан-ку», деганимда ҳолам пойтахтда қолишимни тавсия қилганди. Шундан кейин бир йил новвойчилик билан шуғалландим, сўнг ўзим қизиққан санъат олийгоҳига ҳужжат топширдим.

Бу ерда ўқишимни ҳоламдан бўлак ҳеч ким билмасди. Бир куни онам хабар олиш учун Тошкентга келди. Мени ҳозирги Ўзбекистон Миллий университетида ўқийди деб билгани учун яна ёлғон тўқишимга тўғри келди. «Ўқишингни кўргим келяпти» деганида университет ҳовлисига олиб бориб, «Дарс бошланди, сизни ичкарига киритишмайди», деган кунларим ҳам бўлган. Ўқишни битирганимдан сўнг барча сирлар очилди, отам-ку буни осон қабул қилди. Аммо онам анча вақтгача хафа бўлганди», — дейди актёр.

Муҳаммадали Абдуқундузов билан бўлган тўлиқ интервьюни қуйида томоша қилишингиз мумкин.