Сицилиянинг Катания шаҳрида чўқинтирган оталар вақтинчалик тақиқланди. Бу қисман мафия билан боғлиқ

Италиянинг Сицилия оролидаги Катания шаҳрида католик епархия (епископ қўл остидаги черков округи) октябрдан чўқинтирган ота-оналарни тайинлашни уч йилга тақиқлади. Бу ҳақда The New York Times’нинг Римдаги идораси раҳбари Жейсон Горовиц маълум қилди, деб ёзади Meduza.

Катаниянинг бош викарийси (епископ ўринбосари) Сальваторе Гристина тақиқ ҳақида 2021 йил мартидаёқ эълон қилган эди. Унинг аниқлик киритишича, қачонлардир диний тарбияда муҳим ролни ўйнаган чўқинтирган ота тимсоли энди ўзининг ҳар қандай диний маъносини йўқотган. У шунчаки расмиятчиликка ёки оила шароитини мустаҳкамлаш усулига айланиб қолган. Чўқинтирган ота бўлишга нуфузли одамларни таклиф қилишади, уларнинг эса бошқа ўнлаб чўқинтирган фарзандлари бўлади, дейди католик черков вакиллари.

Масалан, Сальваторе Гристинанинг ўзи 15 нафар болага, Сицилия собиқ президенти Сальваторе Куффаро эса қарийб 20 болага чўқинтирган ота бўлиб тутинган. Шу билан бирга, Куффаронинг сўзларига кўра, у чўқинтирган ота бўлиш ҳақида ўзига келиб тушган таклифларнинг атиги 5 фоизини қабул қилган, холос. «Баъзи руҳонийлар нима деб ўйлашидан қатъи назар, мен чўқинтирган фарзандларимнинг ҳаммасига эътибор қаратганман ва уларга католик мактабга бориш бўйича йўл-йўриқ кўрсатганман», — деди Сицилия собиқ президенти.

Чўқинтирган ота тимсоли ўзининг диний маъносини йўқотган бўлса-да, у Сицилия оилалари ўртасида муҳим боғловчи бўғин бўлиб қолмоқда. Катаниялик балиқ сотувчи Нино Сикалининг айтишича, унинг ўзи чўқинтирган ота бўлганидан кейин бутун умр чўқинтирган фарзандининг отасига молиявий ёрдам бериб келган. У Сикалига 12 минг евро қарзини бермасдан ўлиб кетган.

Чўқинтирган ота тимсолининг ижтимоий аҳамиятидан мафия фойдаланади, бу Катаниядаги тақиқда ўз ролини ўйнаган бўлиши мумкин. Италиялик прокурорлар жиноят оламидаги «катталар» кимга чўқинтирган ота бўлиб тутинганини кузатиб бориб, уларнинг таъсир доираси қамровини аниқлайди. Итальян мафияси ҳақидаги энг машҳур фильм — «Чўқинтирган ота»да ҳам чўқинтириш саҳнаси алоҳида аҳамиятга эга.

2017 йилда сицилиялик епископ Микеле Пеннизи ўз епархиясига кирувчи Корлеоне шаҳарчасидаги руҳонийни танқид қилган эди: у «Коза ностра» Сицилия жиноий гуруҳи собиқ хўжайини Сальваторе Риинанинг ўғлига Корлеонеда туғилган болалардан бирининг чўқинтирган отаси бўлишига рухсат берган эди. Шу воқеадан кейин кўп ўтмай, Пеннизи ўз епархиясида мафия аъзоларининг чўқинтириш маросимида қатнашишини 10 йилга тақиқлади.

«Мафия ўз раҳбарларига диний салобат бериш учун доим черковдан ‘чўқинтирган ота’ атамасини ўзлаштириб келган, аслида эса бу икки дунё бир-бирига мутлақо зид», — деди епископ Пеннизи. У ҳар доим мафияга қарши бўлиб келган, ҳатто 2008 йилда мафия билан алоқадорлиги исботланган одамларнинг дафн маросимларида қатнашишини тақиқлаб қўйгани сабабли, таҳдидларга ҳам учраган эди.

Мафия етакчиларини чўқинтириш маросимларидан четлатишга Италия жанубидаги Режо-де-Калабрия провинциясида ҳам уриниб кўришган, у Сицилиядан Мессина бўғози орқали ажратилган бўлиб, «Ндрангета» гуруҳининг ватани ҳисобланади. 2014 йилда епископ Жузеппе Фиорини Морозини чўқинтирган оталарни тайинлашга 10 йиллик тақиқ қўйишни таклиф қилган, бунинг сабабларидан бири сифатида ушбу тимсол мафия томонидан эксплуатация қилинаётганини айтганди. Аммо унинг таклифи Ватиканда қабул қилинмади.

The New York Times сўров ўтказган Катания аҳолиси чўқинтирган ота-оналарни танлашга қўйилган тақиққа турлича муносабат билдирди. Шаҳар черковларидан бирининг руҳонийси Анжело Алфио Мангано уни таҳдидлар билан чўқинтирган ота ролига ўз номзодларини тасдиқлашга мажбур қилган «диний жиҳатдан шубҳали персонажлар»дан дам олишини айтди.

Аммо Катаниянинг оддий фуқаролари бундан норози бўлди. «Бу янгиликдан ҳайратга тушдим. Юрагимизнинг туб-тубидан унинг чўқинтирган отаси бор деб биламиз», — деди ўз ўғлини чўқинтирган ота-оналарсиз ушбу маросимдан ўтказган 21 ёшли Жалисса Теста. Катаниянинг айрим фуқаролари, деб ёзади The New York Times, барибир болаларига чўқинтирган ота-оналарни танлаш учун шаҳар ташқарисидаги бутхоналарда уларни чўқинтиришни режалаштирмоқда.