Хитойда электр энергиясининг ортиқча истеъмолига қарши кураш бошланди, деб ёзади Bloomberg.
Биринчи навбатда, чора-тадбирлар саноатда электр токидан ҳаддан кўп фойдаланишга қарши қаратилган. Алюминий эритишдан тортиб, соя дуккакларига ишлов беришгача бўлган турли соҳалардаги корхоналар электр сарфини қисқартиришга, баъзи ҳолларда эса ишлаб чиқаришни тўхтатишга мажбур қилинмоқда.
Aтмосфера ва истеъмол
Кескин чоралар учун асосий сабаблар энергияга нисбатан ўсиб бораётган талаб, шунингдек, электр станциялари учун ёқилғи нархининг баландлашиши бўлди. Пекиннинг атмосферага ажраладиган чиқиндиларни камайтириш режалари ҳам бунга ўз ҳиссасини қўшди.Энг катта босим Сзянсу, Чжесзян ва Гуандун каби саноат базаси кучли бўлган провинцияларга ўтказилмоқда. Жами олганда Хитой Халқ Республикаси (ХХР) ҳудудларининг ярми энергия сарфлаш бўйича мақсадли кўрсаткичларни оширди ва энди шошилинч чоралар кўришга мажбур.
Бозор эътибори Эвергранде инқирози ва кўчмас мулк бозорига мисли кўрилмаган босимга қаратилган бир пайтда, етказиб бериш томонидан бошқа бир катта миқёсли шок-эффект эътибордан четда қолди», — дейилади Nomura Holdings таҳлилчилари меморандумида.
Электр энергияси танқислиги бир қатор омиллар оқибатида юзага келди. Улардан бири иқтисодиёт қайта тикланиши билан параллел тарзда ҳам маиший, ҳам саноат истеъмолчилари томонидан ўсиб бораётган талаб шароитида етказиб беришнинг чеклангани бўлди.
Бошқа бир сабаб эса электр станциялари атмосферага ажратадиган чиқиндиларни камайтириш бўйича қатъий чоралардир. Уларнинг асосий мақсади 2022 йилги қишки Олимпиадага қадар Пекин осмонидаги туманни йўқ қилиб, шу билан ХХРнинг атроф-муҳит тозалиги ва иқлим ўзгаришларига қарши кураш тарафдори эканини кўрсатишдан иборат эди.
Нарх танглигининг ошиши
Кўмирни ички ишлаб чиқаришга қўйилган чекловлар ҳамда унинг энг йирик ишлаб чиқарувчи — Австралиядан етказиб берилишига қўйилган эмбарго аллақачон кўмир фьючерслари котировкаларининг кескин ўсишига олиб келди. Табиий газ нархлари ҳам кўтарилиб кетди.Энергия ташувчилар қимматлашиши оқибатида бу йил қишда ҳам фуқаролар, ҳам бизнес учун ёқилғининг кескин танқислиги кузатилиши кутилмоқда, ҳатто чекланган тақсимот юзага келиши ҳам мумкин.
Шанхи Жинзҳенг Energy бош консултанти Сзен Хаонинг сўзларига кўра, бу йил энергетика тармоғининг талабни қондириш учун ишлаб чиқаришни ошириш имкониятини чеклаган ҳукумат чоралари асосий риск омилига айланган.
Хитой электр тармоқлари аввал ҳам совуқ ойларда етказиб беришни қисқартирган, истеъмолчилар эса танқисликни дизель генераторлар ҳисобига қоплаган бўлса-да, бу йил, кузатувчилар фикрича, вазият айниқса кескинлашиши мумкин.
Электр токи тугади
Bloomberg маълумотларига кўра, вазиятдан келиб чиққан илк таъсирлар корхоналарда ҳам, маиший ҳаётда ҳам сезилишни бошлаган. Масалан, алюминий заводлари ишлаб чиқаришни қисқартиришга мажбур бўлди, бу эса метал нархининг рекорд даражада ошиб кетиши сабабларидан бири бўлди.Соя ёғи ишлаб чиқарадиган заводлар ҳамда Apple ва Tesla учун деталлар етказиб берувчи бир нечта корхоналар ҳам ишлаб чиқаришни тўхтатишига тўғри келди. Фаолиятини қисқартириши ёки тўхтатиб қўйиши ҳақида электроникадан тортиб, тўқимачиликкача бўлган соҳалардаги бир қатор компаниялар ҳам маълум қилди.
Сзянсу провинциясида пўлат ишлаб чиқарувчилар ўз фаолиятини тўхтатиб, бир қатор шаҳарларда кўча чироқларини ўчира бошлади. Шунингдек, қўшни Чжесзянда катта миқдорда энергия сарфловчи 160 дан ортиқ корхоналар тўхтаб қолди.
Бундан ташқари, ахборот агентликлари маълумотларига қараганда, айнан ажралмаларни қисқартириш учун ва электр токи сарфланишига қарши кураш Хитой ҳукуматига мамлакатда криптовалюта айланмасини деярли тақиқлаш учун сабаблардан бири бўлган.
Шундан кейин биткоин курси уч соатдан кам вақт ичида 45 минг доллардан 41 минг долларгача тушиб кетди, аммо кейинроқ сал кўтарилишга муваффақ бўлди.
Домино эффекти
Таҳлилчилар энергетика инқирози Хитой, эҳтимол, бутун дунё иқтисодиётида кутилаётган умумий инқирознинг бир қисмига айланишидан хавфсирамоқда.«Электр етказиб беришнинг қисқариши тўлқин ҳосил қилиб, жаҳон бозорларига зарба беради, — деди таҳлилчи Тин Лю Bloomberg’га. — Тез орада улар тўқимачилик буюмлари ва ўйинчоқлардан тортиб, ускуналар деталларигача бўлган нарсаларни етказиб беришда етишмовчиликни ҳис қилади».
Бошқа мамлакатларда бўлгани сингари Хитойда ҳам асосий муаммолардан бири атроф-муҳитга таъсирни камайтириш ва иқтисодиётни қўллаб-қувватлаш ўртасидаги дилемма (иккиланиш) бўлди. 2021 йил учун ЯИМ ўсиши бўйича йиллик мақсад 6 фоизга тенг, аслида эса ўсиш биринчи ярим йилликда 12,7 фоизни ташкил қилди.
Macquarie Group компаниясининг Хитой бўйича таҳлилчиси Ларри Ху ишонч билдиришича, ХХР ҳукумати экология учун иқтисодиётни қурбон қилишга қарор қилган.
«ЯИМ ўсиши бўйича 6 фоиздан юқори мақсадга осон эришиш мумкин, аммо ҳавога ажралмалар бўйича вазифаларни ҳал қилиш унчалик осон эмас — айниқса, биринчи ярим йилликдаги ўсишни ҳисобга олганда», — дея изоҳлади у.
Изоҳ (0)