Қозоғистонда 29 август ҳарбий қисмдаги портлашлар қурбонлари хотирасига мотам куни деб белгиланди. Мамлакатда яна қачон миллий мотамлар эълон қилинган?

Қозоғистон президенти Қосим-Жўмарт Тўқаев 29 августни ҳарбий қисмдаги омборларда юз берган портлашларда ҳалок бўлганлар хотирасига умуммиллий мотам куни деб эълон қилди.

«Ҳалок бўлган ҳарбий хизматчилар ва қутқарувчилар ҳақиқий қаҳрамонлик ва фидойилик кўрсатди. Улар халқ хотирасида мангу қолади», — деб ёзди Тўқаев ўз Twitter’ида.

Мамлакат Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг сўнгги маълумотларига кўра, воқеа қурбонлари сони 13 кишига етган. Ҳодиса жойида яна уч нафар бедарак йўқолганни қидириш давом этмоқда. Жами жабрланганлар сони қарийб 90 кишини ташкил этади.

Эслатиб ўтамиз, 26 август куни кечқурун Қозоғистоннинг Жамбил вилоятида муҳандис-сапёрлик бригадаси жойлашган 28349-сонли ҳарбий қисмда ёнғин содир бўлди. Аланга муҳандислик ўқ-дорилари жойлашган омборни қамраб олди, шундан кейин бир неча марта портлаш юз берди. Қозоғистон ҳукумати ҳодисанинг бир нечта сабабларини кўриб чиқмоқда, қасддан ўт қўйиш версиясини ҳам истисно қилмаяпти.

Tengrinews ёзишича, айни пайтгача Қозоғистонда ўн марта миллий мотам эълон қилинган. Фожиалар турлича — саноат корхоналаридаги портлашлардан тортиб, самолётлар ҳалокати ва тўғон ёрилишигача — бўлган.

Мустақил Қозоғистон тарихида биринчи марта 2006 йилда миллий мотам куни эълон қилинган, ўшанда 26 сентябрь куни Қарағанди вилоятида Ленин номли конда метан портлаб, ёнғин юзага келган. Оқибатда 41 нафар кончи ҳалок бўлган.

Орадан қарийб икки йил ўтгач — 2008 йил 11 январида — ўша ҳудуднинг ўзида яна бир портлаш содир бўлди. Абай шаҳридаги конда 30 нафар тоғ-кон ишчиси ҳалок бўлди. Фавқулодда вазият устки қатламни ўрнатиш технологиясининг бузилиши оқибатида содир бўлган.

2010 йил 11 мартида яна бир фожиа юз берди. Қизилагачда тўғон ёрилиши замонавий Қозоғистон тарихидаги энг ҳалокатли тошқинлардан бирига айланди. 45 киши ҳалок бўлди, уларнинг 11 нафари — болалар.

2012 йил фожиалар сони бўйича антирекорд ўрнатди. 5 июнь куни мамлакатда «Арканкерген» постида қозоғистонлик чегарачиларнинг фожиали ўлими муносабати билан мотам эълон қилинди. 14 нафар ҳарбий хизматчи ва ўқчи аскарлар 28 май куни постнинг ўзида ўлдириб кетилган.

25 декабрь куни эса Чимкент осмонида Ан-72 самолёти ҳалокатга учради. Бортда 27 нафар чегарачи, шу жумладан, етти нафар экипаж аъзоси бўлган. Уларнинг барчаси ҳалок бўлган.

2013 йил 31 январда ҳам ҳалок бўлганлар хотирасига миллий мотам эълон қилинган. Олмаота вилоятининг Кизилту қишлоғи яқинида Кокшетау — Олмаота рейсини амалга ошираётган Challenger-200 самолёти қулаб тушди. 16 нафар йўловчи ва беш нафар экипаж аъзоси ҳалок бўлди.

2016 йил 5 июнь куни Ақтўбеда иккита қурол дўкони ва ҳарбий қисмга бир гуруҳ одамлар қуролли ҳужум уюштирди. Бир неча киши ҳалок бўлди, уларнинг уч нафари — ҳарбий хизматчилар. 9 июнь куни мотам эълон қилинди.

Bek Air авиакомпаниясининг Fokker-100 самолёти ҳалокати 2019 йил декабрида юз берди. Олмаота—Нур-Султон рейси учиб чиқишда кескин пасайиб, бетон тўсиққа бориб урилди. Қозоғистон президенти 28 декабрни умуммиллий мотам куни этиб белгилади.

2020 йил 13 июлда эса коронавирус пандемияси қурбонлари хотирасига байроқлар туширилди.