Қандай қилиб инглиз тилини ўрганиш мумкин ёки тил ўрганишда йўл қўйиладиган хатолар

Агар сизда узоқ вақтдан бери инглиз тилини ўрганишим керак, деган фикр бўлса, телефонингиз аллақачон ҳар хил илова ва луғатлар билан тўлгандир. Биргаликда самарали ва энг муҳими, сизга мос бўлган чет тилини ўрганиш стратегиясини қандай ишлаб чиқиш керакли ҳақида гаплашамиз.

Биринчи қадам. Ўзингизни ким эканингизни аниқлаштириб олинг — техник ёки гуманитар

Соддароқ қилиб айтадиган бўлсак, одамлар «техник» ва «гуманитар»га бўлинади. Биринчи тоифага тартибга солинган структура керак. Улар маълумотни жадвал, схема, диаграммаларга чиройли қилиб жойлаштирилганида ва вазифа аниқ шакллантирилганидагина қабул қилади. Бошқача қилиб айтганда, улар ҳамма нарсани маълум нарсага ажратади ва бунинг формуласини излайди. Агар уларнинг арсеналида ҳали бундай формула мавжуд бўлмаса, тушунмовчилик пайдо бўлади.

Иккинчи тоифа эса маълумотни мавҳумроқ қабул қилади ва аксинча, турли хил бўлакларни бирлаштиришга интилади, уларга жадвал ва формулалар эмас, балки тасвирлар, уюшмалар ва ранглар билан ишлаш ёқади. Аввало, қайси тоифага киришингизни ўйлаб кўринг? Агар юқоридаги тавсифлардан гуманитар эканингизни билиб олган бўлсангиз, формулалар билан курашишни ва кунига 100 та сўзни ёдлашга уринишни тўхтатинг. Сизга жонли тасвир керак: фильмлардан ўрганиш самарали бўлиб, унда жонли кўргазмали қуроллар, карточкалар, стол ўйинлари ёрдамида ўзингиз тушунадиган диаграммаларни чизишингиз мумкин.

Иккинчи қадам. Қандай қилиб маълумотларни осонгина эсда сақлашингиз мумкин бўлган усулни аниқлаштиринг

Бизнинг эслаб қолиш қобилиятимиз визуал, аудиал, кинестетикага бўлинади. Аммо кўпчилик идрокнинг аралаш турига эга, шу билан бирга, ўрганиш ҳолатларида кўпинча битта тур устунлик қилади. Баъзилар аудиал кинестетик бўлиши мумкин, баъзилар эса визуал.

Сиз қандай йўл билан эслаб қоласиз? Агар визуал қобилият устунлик қилса, инглизча подкастлар билан ўзингизни қийнаманг, улардан тинглаш қобилиятингизни машқ қилдириш учун фойдаланинг, лекин маълумотларни ёдлаш учун эмас. Эсда қоларли расмлардан фойдаланинг, ёқимли ва тушунарли тарзда ёзилган қизиқарли иқтибосларни тўпланг. Агар подкаст тингласангиз ёки фильм томоша қилсангиз, албатта, субтитрлари бўлсин. Агар кинестетик бўлсангиз, узоқ вақт ўқиш ёки тинглашга эътиборингизни қарата олмасангиз, муҳитни тез-тез ўзгартиринг ва йўлда, кафеда инглиз тилига вақт топишга имкон берадиган мобил иловаларни юклаб олинг. Манзараларнинг ўзгариши ва янги ҳидлар, товушлар ўрганишингизга ёрдам беради, ассоциациялар ва ҳислар даражасида хотирада сақланади.

Учинчи қадам. Тилни қайси мақсадда ўрганаётганингизни аниқлаштириб олинг

Агар сиз саёҳат пайтида мулоқот қилиш учун керак бўлса

Тегишли мавзулардаги подкастларни танланг ва кўпроқ ташриф буюрмоқчи бўлган мамлакатингиз ҳақида тингланг, овоз чиқариб такрорланг, оҳангига ва тилининг мусиқасига тақлид қилинг. Бундай ҳолатда подкастларга эътибор бериш лозим, чунки саёҳат пайтида сизга ёзиш ва ўқиш керак эмас, лекин тинглаш ва гаплашиш жуда муҳим. Бундан ташқари, тушунишингиз учун тўғри эшитишингиз ва тўғри жавоб беришингиз керак. Тушунмовчиликнинг сабаби кўпинча ёмон грамматика билан гаплашаётганимиз ёки кўп сўзларни билмаслигимизда эмас, балки она тилимизнинг ритми ва интонацияси билан инглиз тилида гаплашишимиздир. Агар мақсадингиз инглиз тилида сўзлашадиган мамлакатга бориш бўлса, интонация устида ишланг ва инглиз тили ритмини ҳис қилишни ўрганинг.

Инглиз тили ташувчиси билан дарслар

Кундузги машғулот ёки онлайн дарслар форматини танлайсизми, энг муҳими, ўқитувчингиз профессионал бўлса бўлгани. Афсуски, кўпинча дарслар ўқитувчи монологига айланиб қолади, дарсларда сиз пассив тингловчисиз ёки аллақачон билган даражангизда мулоқот қиласиз ва ҳеч қандай тарзда ривожланмайсиз. Чет тил сифатида инглиз тилини ўргатиш учун CELTA ёки DELTА сертификатига эга бўлган маҳаллий маърузачиларни, энг муҳими, сизга ёқадиган одамни танланг.

Таълим бўйича мобил иловалар

Ҳозирда бундай иловалар сон-саноқсиз, аммо деярли барчаси сўзларни таржима қилиш ва грамматикани ўргатишга қаратилган. Ўзингизни чиндан ҳам қизиқтирган нарсани танланг. Сизни мақсадларингизга яқинлаштирадиган ва шунчаки вақтингизни беҳуда сарфлайдиган иловалар ҳам бор. Агар сиз янги одатларни ўрганишни ва инглиз тилида сўзлашадиган дўстлар топмоқчи бўлсангиз, «Coach.me» сайтидан рўйхатдан ўтинг. Агар хотирангизни ривожлантирмоқчи бўлсангиз ва тез ўқишни, яхшироқ ёзишни, инглиз тилидаги катта ҳажмдаги маълумотларни қайта ишлашни ўрганишни хоҳласангиз, Elevate’ни юклаб олинг. Агар сиз айтилганларни икки марта эшитишни ва уни дарҳол нутқда такрорлашни истасангиз — сиз учун энг яхши дастур — бу English Central. Агар сиз аллақачон яхши даражага эга бўлсангиз, лекин уни янада яхшилашни хоҳласангиз, ABA English’ни юклаб олинг.

Чет элда ўқиш

Кўпчилик Лондонга икки ойга инглиз тилини ўрганиш учун бориш — энг тўғри йўл деб ўйлайди. Бундай тажриба, албатта, жуда катта афзаллик беради, лекин ҳатто Лондонда ҳам инглиз тили ўз-ўзидан ўрганилмайди ва сиз ўзингиз бирор-бир нарса қилишингиз керак бўлади. Агар сиз чет элда таҳсил олмоқчи бўлсангиз, 4 соат эмас, балки кун бўйи шуғулланинг. Инглиз тилида сўзлашадиганлар билан бирга яшанг. Янги шаҳар ҳаётида иложи борича фаолроқ иштирок этинг, жойларни ўрганинг, одамлар билан танишинг ва уларни  диққат билан тингланг.

Кундузги тренинг ва курслар

Муаллифлик техникаси ва курсларини танланг. Кўпинча, улар одатий ўқув дастурларидан кўра кўпроқ ҳаётга тайёрлайди ва саволларингизга кўпроқ жавоб беради. Мураббий билан танишинг. Унинг ташқи кўриниши, гаплашиши ва муомаласи сизга ёқиши керак. Мураббий веб-сайти ва портфелини ўрганинг. Кўпгина компаниялар асосийси ўқув дастури ва мазмуни эканини таъкидлайдилар ва уни ким бошқараётгани муҳим эмас деб ўйлайди. Аммо бундай эмас. Инсон омили кўп нарсаларни белгилайди. Худди шу машғулот икки хил одам томонидан олиб борилса, бутунлай бошқача таъсирга эга бўлади.